Του Θανάση Κούστα
Ακριβώς πριν 60 χρόνια, ήταν απόγευμα παραμονή Πρωτοχρονιάς, που με λαχτάρα περιμέναμε την βόλτα στους μπουναμάδες της πλατείας Γεωργίου.
Γεμάτοι κρεμαστά λαμπιόνια οι πάγκοι, κούκλες, στολίδια, ξύλινα και σιδερένια παιχνίδια, ροκάνες, σβούρες, στρατιωτάκια και ακροβάτες.
Τα πιο πολλά «αγιοβασιλιάτικα» και μερικά που ζωντάνευαν με ένα κούρδισμα, όπως κοτούλες και λαγουδάκια τσίγκινα, μοτοσικλετιστές και αεροπλανάκια τούμπας. Μεγάλη ζήτηση είχαν τα ημερολόγια τοίχου με τα ποιήματα και οι καζαμίες. Και οι φούσκες… πολλές, μεγάλες και χρωματιστές φούσκες. Οι μπουναμάδες, λέξη από το «bona mano» που σημαίνει «καλό χέρι», αντιπροσώπευαν την μαγεία των εορτών, στα παιδικά μάτια εκείνης της εποχής.
Στολισμένες βιτρίνες, κόσμος γελαστός, που πηγαινοέρχονταν με τα καλά τους ρούχα. Τα εργοστάσια της πόλης με τους χιλιάδες ευχαριστημένους εργαζόμενους και το λιμάνι με τα φορτία που έπαιρναν και έφερναν, προσέφεραν μεροκάματα και πλούτο στην πόλη. Την χρονιά που πέρασε 1.126 ατμόπλοια και 1.978 ιστιοφόρα έφθασαν στο λιμάνι κατάφορτα με εμπορεύματα και απέπλευσαν φορτωμένα με προϊόντα της Αχαϊκής γης. Οι εργάτες των σωματείων δούλευαν σκληρά και αμείβονταν με τον τόνο.
Και την παραμονή βγήκαν όλοι με τις οικογένειές τους να πάρουν τους μπουναμάδες και να φωτογραφηθούν στην πλατεία με τα καλά τους. Και οι πιτσιρικάδες με τις τσέπες γεμάτες από τα κάλαντα, ψώνιζαν δώρα και στολίδια.
Οι λαχειοπώλες έταζαν μια καλύτερη ζωή, κάτω από το τεράστιο χριστουγεννιάτικο δέντρο, το στολισμένο με λαμπιόνια και με ένα μεγάλο φωτεινό αστέρι στην κορυφή. Στημένο στη μέση της πλατείας Γεωργίου, τη διακοσμούσε, αλλά χρησίμευε και σαν φόντο στους πλανόδιους φωτογράφους. Την καλύτερη θέση έπιανε ο Ευσταθίου του «ΦΩΤΟ ΣΟΥΒΕΝΙΡ» που είχε το φωτογραφείο του στην Μαιζώνος, στο πάνω μέρος της πλατείας Όλγας. Ήταν στημένος όμως και ο Λαμπριανίδης της Αγίου Γεωργίου όπως και ο Σίμος, που είχε μαζί με τον Πιέρρο το φωτογραφείο “Φώτο Σταρ” επί της Κανακάρη, κοντά στη γωνία με τη Γεροκωστοπούλου.
Εγώ ήμουν ο γουρλής της οικογένειας και με σήκωναν ψηλά να τραβήξω από την παΐδα του λαχειοπώλη το Λαχείο Συντακτών. Αυτό που υποσχόταν την ευτυχία, μαζί με διαμέρισμα, αυτοκίνητο και χρήματα, σύμφωνα με την αφίσα της διαφήμισης, που έκανε πολλούς να ονειρεύονται να ξυπνήσουν με όλα αυτά ανήμερα την Πρωτοχρονιά.
Γράφανε οι εφημερίδες διάφορες ιστορίες φτωχών ανθρώπων που έκαναν την τύχη τους: «Η πάμπτωχη κυρά – Λεμονιά από τη Μαρούδα των Πατρών κέρδισε μια πολυκατοικία στην Κυψέλη και 10 αστυνομικοί κερδίζουν 1 δισεκατομμύριο. Κάθε χρόνο πολλές δεκάδες σπίτια και αυτοκίνητα περνούσαν στα χέρια βιοπαλαιστών, κομμωτριών, μπακαλόπαιδων, φτωχών παπάδων, ιδιωτικών υπαλλήλων, φοιτητών, συνταξιούχων, εργατών με πολυμελείς οικογένειες, ακόμη και στον… σοφέρ της βασιλίσσης».
Στον Νεολόγο της 1ης Ιανουαρίου 1961, η ΜΙΣΚΟ προβάλλει τη διαφήμιση με τον Ακάκιο καβάλα στο γαϊδουράκι και εύχεται κάθε ευτυχία για τον καινούργιο χρόνο.
«Το Εμποροραφείον του Χρήστου Κουτρουμάνου εύχεται εις την αξιότιμον πελατείαν του Αίσιον και ευτυχές το νέον έτος 1961». Και το κατάστημα υφασμάτων Νασαχών (έναντι του κινηματογράφου ΠΑΛΛΑΣ) αναγγέλλει «γενικό ξεπούλημα εις τιμάς εξευτελιστικάς.
Είχαν φουντώσει για τα καλά τα καταστήματα με τους Νεωτερισμούς που ήταν λιγοστά και ονομαστά, όπως του Τζαβαλά και των Αφών Σταυλιώτη στην πλατεία Γεωργίου. Και ήταν φωταγωγημένα με στολισμένες βιτρίνες, όπως ήταν και τα Εμποροραφεία, που έραβαν ανδρικά ενδύματα με τα υφάσματα που διέθεταν προς πώληση. Τα καταστήματα αυτά βρίσκονταν κυρίως στην Ερμού, στη Μαιζώνος και στην Αγίου Νικολάου. Εμπορικά με υφάσματα, ήταν των Αφών Σκεπαρνιά, που έκαναν και χονδρική πώληση, των Καρατζά-Μουστάκη, του Μανθόπουλου και των Μπουρίτσα-Δάσιου. Επίσης, το Αμερικανικόν του Τοξαβίδη, και του Κατσούφη, που ήταν κοντά στο Δημαρχείο. Τέλος, του Νασαχών, το Νινόν του Φραντζή, που ήταν δίπλα δίπλα στη Γούναρη, καθώς και του Πανταζή, που είχε το ωραίο κτίριο με τον τρούλο στην πλατεία Γεωργίου.
Στη γωνία της Κορίνθου με την Ερμού, ήταν το ουζερί του Βύνιου, με τον μεγάλο μαρμάρινο πάγκο, γεμάτο με πιατάκια για τη συνοδεία του ούζου, όπως ρεβίθι βρασμένο, ντομάτα, αγγούρι και ράπανο. Μέσα στο μαγαζί του Βύνιου και ακριβώς μπροστά, στη γωνία, είχε στηθεί ένα μαγαζάκι. Δεν θα ήταν παραπάνω από 5-6 τετραγωνικά μέτρα και ήταν γεμάτο με κρεμασμένα γύρω γύρω εμπορεύματα, όπως ρούχα, ζώνες, μαντίλια, γραβάτες και γραβατάκια. Ένα τέτοιο κόκκινο γραβατάκι με λάστιχο και με κεντημένο ένα τσολιαδάκι, ήταν το δώρο μου, από τον εμποράκο, όπως λέγανε τον κυρ Γιώργο Αθανασόπουλο. Το μαγαζάκι έκλεινε το βράδυ με μεγάλα παραθυρόφυλλα, που την ημέρα τα ξεκρέμαγε και τα στήριζε στις κολόνες.
Πιο πάνω, προς το Μαρκάτο και μετά την Κανακάρη, ήταν κι άλλα τέτοια μαγαζάκια με παρόμοια είδη και σε μεγάλη ποικιλία, αλλά υπαίθρια. Πάνω στο πεζοδρόμιο υπήρχε ένα τρίτροχο καρότσι και στον δρόμο ένα αυτοκίνητο με ανοιχτές τις πόρτες, γεμάτα και τα δύο με εμπορεύματα, κυρίως μικροαντικείμενα. Όλοι είχαν το κάτι τις για τις μικρές ανάγκες αλλά και για δωράκια.
Στο πεζοδρόμιο έξω από το μαγαζί του Βύνιου ήταν ένας τεράστιος φίκος, που ήταν σημείο αναφοράς για το ουζερί. Αργότερα τον έκοψαν και φύτεψαν απέναντι έναν μικρότερο, που υπάρχει μέχρι σήμερα. Απέναντι και διαγωνίως ήταν το κατάστημα υποδημάτων του Γιώργου Δενάζη, με τη φίρμα Σεβαστάκης. Είχε ανοίξει εκείνη την χρονιά και αποτελούσε καινοτομία για την Πάτρα.
Κόσμος πολύς πηγαινοερχόταν στους κεντρικούς δρόμους της πόλης μας και μετά τα ψώνια, κατέληγαν στου Ζήκου ή στο Κόντη για λουκουμάδες. Και τα πιο πολλά παιδιά συνόδευαν χαρούμενα με ένα στρατιωτάκι στο χέρι και μία μεγάλη χρωματιστή φούσκα…. Έμπαινε η νέα δεκαετία γεμάτη προσδοκίες και ελπίδες, οι Πατρινοί, οι φερτοί και οι «εμιγκρέδες», άφηναν πίσω τους σκοτούρες, σκοτάδια και έχθρες και προσδοκούσαν όλοι μαζί μια καλύτερη ζωή που σιγά αλλά σταθερά ερχόταν.
(από εφημερίδα Νεολόγος των Πατρών)
