Στις 29 Δεκεμβρίου 1929 ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Ελευθέριος Βενιζέλος, έρχεται στην Πάτρα για να παρευρεθεί στα εγκαίνια του Σκαγιοπούλειου Ορφανοτροφείου. Η δομή ήταν δωρεά του πλούσιου σταφιδέμπορα της πόλης Παναγιώτη Σκαγιόπουλου και προς τιμήν του το ορφανοτροφείο έλαβε το όνομά του.
Ο Παναγιώτης Σκαγιόπουλος
Ήδη από τον Νοέμβριο του 1920 ο Σκαγιόπουλος στην μυστική διαθήκη που είχε συντάξει στο γραφείο του, αφιέρωνε όλη τού την περιουσία για έναν σκοπό, για την ανέγερση και τη λειτουργία Ορφανοτροφείου για παιδιά ηλικίας 7 έως 17 χρονών.
Το «Εθνικό Σκαγιοπούλειο Αγροτικό Ορφανοτροφείο Αρρένων Πατρών» ιδρύθηκε το 1926 από τον Παναγιώτη Σκαγιόπουλο με σκοπό την ανατροφή, περίθαλψη, στοιχειώδη εκπαίδευση και την άσκηση στη γεωργία των ορφανών παιδιών του πολέμου.
Με δικές του δαπάνες είχε αγοράσει νωρίτερα μια έκταση μέσα στην Πάτρα στην θέση «Χαλκόματα» ή «Γυρί» όπου ανεγέρθησαν οι απαραίτητες κτιριακές εγκαταστάσεις.
Το οικόπεδο 55.000 πήχεων και το κτίριο του στοίχισαν 5.500.000 δραχμές.
Το κτίριο αποτελεί ένα νεοκλασικό αρχιτεκτονικό μνημείο για την πόλη της Πάτρας. Αποτελείται από δύο τομείς.
Το κεντρικό κτίριο είναι διώροφο και περιλαμβάνει γραφεία, θαλάμους-υπνωτήρια, χώρους υγιεινής, βιβλιοθήκη. Το δευτερεύον κτίριο είναι ισόγειο και περιλαμβάνει μαγειρεία, εστιατόριο, πλυντήρια-σιδερωτήρια καθώς και τέσσερις αίθουσες διδασκαλίας. Τα δύο κτήρια συνδέονται μεταξύ τους με ανοιχτή στοά σκεπασμένη με ξυλόδετη κεραμοσκεπή στέγη. Τα κτίρια και οι βοηθητικές εγκαταστάσεις τους κατασκευάστηκαν το 1926 από Γάλλους αρχιτέκτονες.
Η έλευση του Βενιζέλου
Ο «Νεολόγος» των Πατρών στο φύλλο της Δευτέρας 30 Δεκεμβρίου, δημοσιεύει εκτενέστατο ρεπορτάζ για την επίσκεψη του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Πάτρα. Το θέμα φιλοξενείται στην πρώτη σελίδα και όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατέφθασε στην Πάτρα, νωρίς το πρωί της Κυριακής, με το ατμόπλοιο «Αετός», συνοδευόμενος από τους υπουργούς του Βουρλούμη και Εμμανουηλίδη. Την εποχή εκείνη τα πλοία έδεναν ανοικτά του λιμανιού της Πάτρας και οι επιβάτες και τα εμπορεύματα κατέφθαναν με λέμβους. Αυτό συνέβη και με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής από τους Πατρινούς. Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο «Νεολόγος» των Πατρών, η εμφάνιση του Βενιζέλου στην αποβάθρα προκαλεί θύελλα ενθουσιασμού από το συγκεντρωμένο πλήθος, το οποίο εκρήγνυται σε ζητωκραυγές και χειροκροτήματα. Τον πρωθυπουργό καλωσορίζουν οι αρχές της πόλης, αλλά και ο δωρητής Παναγιώτης Σκαγιόπουλος.
Οι επισκέψεις
Πριν από τα εγκαίνια του Σκαγιοπουλείου Ορφανοτροφείου, ο Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέπτεται, με αυτοκίνητο, το οικόπεδο στο οποίο πρόκειται να ανεγερθεί το στρατιωτικό νοσοκομείο, το μετέπειτα «409» στον Προφήτη Ηλία, ενώ στη συνέχεια μεταβαίνει στο σπίτι του Σκαγιόπουλου, όπου έχει επαφές για τα λιμενικά έργα στο λιμάνι της Πάτρας και για την επίσπευση των διαδικασιών ανέγερσης του στρατιωτικού νοσοκομείου και δέχεται επιτροπές Πατρινών που του ζητούν να επιλύσει διάφορα προβλήματα της πόλης. Μάλιστα, όταν εμφανίζεται μπροστά στον πρωθυπουργό ο πρόεδρος του Γεωργικού Επιμελητηρίου και τον καλεί να παραστεί στην εν εξελίξει συνεδρίαση του φορέα, ο Βενιζέλος ανταποκρίνεται θετικά και φεύγει από το σπίτι του Σκαγιόπουλου, για να γίνει δεκτός από τα μέλη της διοίκησης του Επιμελητηρίου με ένα θερμό χειροκρότημα. Όλα αυτά τα καταγράφει ο δημοσιογράφος του «Νεολόγου» των Πατρών και τα μεταφέρει στο ρεπορτάζ του.
Ο κόσμος περιμένει
Στο μεταξύ, οι Πατρινοί αρχίζουν να συγκεντρώνονται έξω από το Ορφανοτροφείο για να δουν από κοντά τον Βενιζέλο. Όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» των Πατρών:
«Πολύ προ της καθωρισμένης δια την τελετήν των εγκαινίων ώρας, η προ του Σκαγιοπουλείου Ορφανοτροφείου οδός του Γύρου είχε καταληφθή υπό κόσμου αμφοτέρων των φύλων, όστις διαρκώς ηύξανεν, εφ’ όσον παρήρχεταο η ώρα. Πυκνή ιδίως η κίνησις εσημειούτο επί της οδού της αγούσης εκ των Υψηλών Αλωνίων εις το Ορφανοτροφείον, κίνησις ήτις ολοέν καθίστατο ζωηροτέρα, παρά την δυσχέρειαν που προκαλεί η τελματώδης κατάστασις της οδού και η αδιάκοπος διέλευσις των αυτοκινήτων. Εις την είσοδον του περιβόλου το ιδρύματος ετήρουν την τάξιν αστυνομικά όργανα με αξιωματικούς επικεφαλής. Ένθεν και δε ένθεν του διήκοντος από της οδού μέχρι του Σκαγιοπουλείου διαδρόμου ήσαν παρατεταγμένοι οι τρόφιμοι τούτου. Εις την είσοδον του κτιρίου ανέμενον τα μέλη της διοικούσης επιτροπής του ιδρύματος, αντιπρόσωποι διαφόρων αρχών της πόλεως και τινες αξιωματικοί της χωροφυλακής. Επίσης ήσαν παρατεταγμένοι και μικραί τρόφιμοι του Κρατικού Ορφανοτροφείου θηλέων».
Υποδοχή με ζητωκραυγές
Όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» των Πατρών γύρω στις 10.30 το πρωί της Κυριακής 29 Δεκεμβρίου 1929, καταφθάνει στο Σκαγιοπούλειο Ορφανοτροφείο το αυτοκίνητο που μεταφέρει τον Βενιζέλο και τους υπουργούς Βουρλούμη και Εμμανουηλίδη, ενώ λίγο πριν έχει φτάσει στον χώρο ο Μητροπολίτης Αντώνιος και οι υπόλοιποι επίσημοι.
Οι Πατρινοί μόλις βλέπουν τον Βενιζέλο ξεσπούν σε χειροκροτήματα και ζητωκραυγές. Όπως γράφει χαρακτηριστικά η εφημερίδα: «Την εμφάνισιν του κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως το πλήθος εχαιρέτισε δια χειροκροτημάτων και ζητωκραυγών, η δε μουσική του Δήμου παρατεταγμένη προ της εισόδου, ενέκρουσεν εμβατήριον».
Ο αγιασμός
Τον Βενιζέλο και την συνοδεία του υποδέχθηκαν στη σκάλα του κτιρίου ο Μητροπολίτης Ατνώνιος, ο Παναγιώτης Σκαγιόπουλος και τα υπόλοιπα μέλη της διοικούσας επιτροπής του Ορφανοτροφείου, ενώ ο αγιασμός τελέστηκε στην μεγάλη αίθουσα του πρώτου ορόφου, η οποία «κατελήφθη ασφυκτικώς» από κόσμο, όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος». Μετά τον αγιασμό, ακολούθησαν οι προσφωνήσεις από τον Νομάρχη Νοταρά και τον τμηματάρχη ευαγών ιδρυμάτων του υπουργείου Προνοίας Θεοδωρίδη, οι οποίοι εξήραν την γενναιόδωρη πράξη του Παναγιώτη Σκαγιόπουλου.
Ο λόγος του Βενιζέλου
Ο «Νεολόγος» των Πατρών μεταφέρει το σύνολο της ομιλίας του Ελευθερίου Βενιζέλου και περιγράφοντας τη σκηνή στην κατάμεστη αίθουσα αναφέρει τα εξής: «Τον λόγον του κ. Θεοδωρίδη εκάλυψαν ζωηραί επευφημίαι υπέρ του κ. Βενιζέλου και του κ. Σκαγιόπουλου των μικρών τροφίμων του Ορφανοτροφείου, εις των οποίων προχωρήσας προσέφερεν εις τον κ. Πρωθυπουργόν ανθοδέσμην, την οποίαν συνώδευσε με την φράσιν «καλώς ώρισες παπούλη». Ο κ. Βενιζέλος συγκεκινημένος ησπάσθη τον μικρόν, μεθ’ ο εγερθείς ωμίλησε δι’ ολίγων, ειπών τα εξής:
«Όταν προ πολλών μηνών – αν δεν είνε ολόκληρον έτος – ο κ. Σκαγιόπουλος ήλθεν εις τας Αθήνας να με προσκαλέση όπως παραστώ εις τα σημερινά εγκαίνια, του εδήλωσα ότι θα άφινα προθύμως όποια δουλειά και αν είχα, και θα φροντίσω να οικονομήσω τον αναγκαιούντα χρόνον, δια να έλθω να παραστώ εις τα εγκαίνια του ωραίου αυτού ιδρύματος. Είμαι ευτυχής, διότι μου δίδεται σήμερον η ευκαιρία να διερμηνεύσω προς τον κ. Σκαγιόπουλον τας θερμάς ευχαριστίας της Κυβερνήσεως δια το έργον αυτό το λαμπρόν, το οποίον έκαμε και τα συγχαρητήριά της, διότι το έκαμε εν όσω ακόμη ζη δια να ιδή με τα μάτια του και να εργασθή και να συντελέση όπως το ίδρυμά του πάη μπροστά, εν συνεργασία μετά του Κράτους. […]. Με τα συγχαρητήρια λοιπόν προς τον κ. Σκαγιόπουλον θα μου επιτραπή να κάμω τον συγχαρητήριόν μου και προς την πόλιν των Πατρών, η οποία κατορθώνει από καιρού εις καιρόν να μας δίδη τοιούτους πολίτας, όπως τον κ. Σκαγιόπουλον, του οποίου η αφοσίωσις δια το δημόσιον συμφέρω είνε εν ωραίον παράδειγμα και είνε και ένας λόγος πρόσθετος να έχωμεν όλοι την αισιοδοξίαν, την οποίαν έχω εγώ και διά την οποίαν καταντά να με κατηγορούν μερικοί, διότι θεωρούν ότι είνε και αυτό έκλημα να ήμαι αισιόδοξος, να έχωμεν όλοι αισιοδοξίαν και να πιστεύωμενε, ότι ο τόπος μας θα πάη μπροστά…».
Έδωσε λεφτά από την τσέπη του
Μετά τα εγκαίνια του Σκαγιοπουλείου Ορφανοτροφείου, ο Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέφθηκε το Κρατικό Ορφανοτροφείο του Αγίου Γερασίμου, όπου επιθεώρησε τα διαμερίσματα του ιδρύματος και όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» των Πατρών «επ’ ευκαιρία ο κ. Βενιζέλος προσέφερε 5.000 δραχμών υπέρ του Ορφανοτροφείου»….
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Πάτρα επισκέφθηκε και τον κλινήρη και άρρωστο Χρήστο Κορύλλο, τον γιατρό που συνέδεσε το όνομά του με τη δημιουργία του δημοτικού νοσοκομείου της Πάτρας, αλλά και με την ίδρυση της Παναχαϊκής. Όπως γράφει ο «Νεολόγος» των Πατρών: «Μετά την επιστροφήν του εκ του Ορφανοτροφείου Θηλέων και πριν μεταβή εις το «Μαζέτστικ» δια το πρόγευμα, ο κ. Πρωθυπουργός, όστις είχε πληροφορηθεί ότι ο ιατρός κ. Χρ. Κορύλλος ασθενεί, επεσκέφθη τούτον εν τη οικία του και παρέμεινεν επ’ ολίγον παρ’ αυτώ». Να σημειωθεί ότι ο Χρήστος Κορύλλος έφυγε από τη ζωή λίγες ημέρες αργότερα, στις 5 Ιανουαρίου 1930.
Η αναχώρηση
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και οι ακολουθία του ήρθαν μεν, με το πλοίο, αναχώρησαν όμως με το τρένο και μάλιστα με ειδική αμαξοστοιχία, αφού προηγουμένως οι εκπρόσωποι της πόλης που είχαν παραθέσει πρόγευμα στο ξενοδοχείο «Μαζέστικ». Όπως γράφει ο «Νεολόγος» των Πατρών: «Μετά το πέρας του προγεύματος ο κ. Πρωθυπουργός συνοδευόμενος υπό των υπουργών κ.κ. Βουρλούμη και Εμμανουηλίδη και της λοιπής ακολουθίας του επέβη αυτοκινήτου και υπό τας ζητωκραυγάς και επευφημίας του κάτωθεν του ξενοδοχείου αναμένοντος λαού, κατηυθύνθη εις την σταθμεύσασαν προ της πλατείας Τριών Συμμάχων έκτακτον αμαξοστοιχίαν. […] Την στιγμήν της εκκινήσεως της αμαξοστοιχίας υπό τους εκκωφαντικούς ήχους των σειρήνων των εν τω λιμένι ατμοπλοίων και υπό τας ενθουσιώδεις και ζωηράς επευφημίας του πλήθους, ο κ. Βενιζέλος από του παραθύρου του βαγονίου απεχαιρέτα τον συγκεντρωμένον κατά μήκος της παραλιακής οδού μέχρι του σιδηροδρομικού σταθμού και πέραν κόσμουν όστις αποκαλυπτόμενος κατευόδωνε τον κ. Πρωθυπουργόν δια των θερμοτέρων ευχών».
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νεολόγος
