Tου Θανάση Κούστα
Πρό ημερών, μία είδηση και δυό-τρείς φωτογραφίες, ήταν η αφορμή για να με συγκινήσουν και αποφάσισα να γράψω σήμερα, για έναν δικό μας…, που συχνά έχω αναφερθεί. Κι αυτός δεν είναι άλλος από τον Λευτέρη Παπαδόπουλο.
Η είδηση ήταν, πώς βρέθηκε στην OPAP Arena για να παρακολουθήσει την αναμέτρηση ανάμεσα στην ΑΕΚ και την Αντβέρπ. Μάλιστα φιλοξενήθηκε με ιδιαίτερη θέρμη, στην σουίτα του Δημήτρη Μελισσανίδη, μαζί με τον παλαίμαχο ποδοσφαιριστή της ΑΕΚ, Λάκη Νικολάου. Παρά την επιβαρυμένη υγεία του, στα 87 του χρόνια, αποδέχθηκε την πρόσκληση, καθώς αγαπούσε με λατρεία την ΑΕΚ και αυτό το εξέφραζε κάθε φορά που είχε την ευκαιρία.
Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, αγαπήθηκε από τους απλούς ανθρώπους, όσο κανένας άλλος στιχουργός…
Φτώχόπαιδο με γονείς πρόσφυγες, πατέρα τσαγγάρη και μάνα παραδουλέυτρα, όπως συχνά ό ίδιος έλεγε, κατάφερε με τα λόγια του να μας γνωρίσει τα παιδικά του χρόνια, να κυλήσουμε μαζί το τσέρκι, να παίξουμε κλέφτες κι αστυνόμους, με την Αργυρώ στο στενό της Φωκαίας, να σπάσουμε τις τζαμαρίες αλλά και να πάμε στην αγαπημένη του πλατεία Κυριακού η Βικτωρίας και να ρίχνουμε στα μάτια μας φλούδες μανταρίνι.
Τα τραγούδια του Λευτέρη Παπαδόπουλου που απλόχερα μας πρόσφερε, είχαν στίχους που ήταν γεμάτοι πάθη, θύμησες και έρωτα. Τραγούδια που μας συνόδευαν στα ταβερνάκια της Καισαριανής, στις μαζώξεις που κάναμε στα φοιτητικά δωμάτια και στις μπουάτ της Πλάκας με ένα πιάνο και μια κιθάρα ανάμεσα σε υφαντά και μισοσβημένα κεριά…
Ήμουν εννέα χρονών, όταν τα μεσημέρια, από το τρανζιστορακι ακούγονταν οι διαφημιστικες εκπομπές των δισκογραφικών εταιρειών, όπως της Columbia που είχε σαν σήμα έναρξης την «Συννεφιασμένη Κυριακή», της Odeon που είχε σαν σήμα τους «Γλάρους» του Πάνου Γαβαλά και της LYRA που είχε το «ρολόϊ» του Γιώργου Ρωμανού.
Και ξάφνου, στα 1963, στην εκπομπή της Columbia, ακούγεται ένα διαφορετικό τραγούδι, η «άπονη ζωή» που θυμάμαι πως έκανε μεγάλη εντύπωση. Λίγο πιο πριν, στην ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη «Κόκκινα φανάρια», ακούγεται ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, συνοδεία του Γιώργου Ζαμπέτα στο μπουζούκι, να τραγουδά μαζί με το Γιώργο Φούντα και τη Δέσπω Διαμαντίδου, τους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου από την «Άπονη ζωή», σε μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου. Κι έτσι ο Λευτέρης Παπαδόπουλος μπήκε στην ζωή μου, όταν στις παρέες μας, στα υπόγεια ταβερνάκια του Βύρωνα, της Καισαριανής αλλά και της Πλάκας, με το μπουζουκάκι του Γιάννη, φέρναμε στροφές καθώς «… το μερτικό απ’ τη χαρά μας το ‘χαν πάρει άλλοι»
Και κάποια βράδια στον πάνω όροφο, στην «Αρχόντισσα» της οδού Αδριανού, μαζί με την Δήμητρα Γαλάνη, σβήναμε τα φώτα και ανάβαμε τους αναπτήρες, όταν… «Βροχή και σήμερα, βροχή στην στέγη μας, βροχή στην πόρτα μας, ατέλειωτη βροχή».
Λοιπόν έχω πει και άλλη φορά πως ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, έχει σημαντική θέση στα χρόνια της νιότης μου, και τον θεωρώ δικό μου άνθρωπο, καθώς τα 1200 τραγούδια που έγραψε, είναι η ζωή, τα παιδικά μας χρόνια, οι στενοχώριες, οι χαρές, τα πάθη και τα γλέντια μας… Αυτός είναι.
Ο Ηλίας Κατσούλης στιχουργός και φιλόλογος έχει γράψει: «Η ματιά του Παπαδόπουλου στα τραγούδια με κοινωνικό θέμα είναι του λαϊκού ανθρώπου που συμπάσχει όχι του αστού που παρατηρεί και καταγράφει, έστω με συμπάθεια, τους λαϊκούς ανθρώπους. Βαραίνει δηλαδή η απώλεια, ενώ ο θαυμασμός υποβάλλεται έμμεσα: «Κι ήρθαν και βασίλεψαν τα βαθιά σου μάτια Κάποιο Σαββατόβραδο στην Καισαριανή…» «Δεν το μπορώ Το προσκεφάλι του το άδειο να θωρώ… Τον πληγώνει η κοινωνική αδικία: «Πικρό το μεροκάματο παρέα με τον θάνατο…» Αισιοδοξεί όμως για μια καλύτερη ζωή: «Κάπου χαράζει διώξε αδελφέ το μαράζι ξέρω η καρδιά σου σπαράζει μα θα ‘ρθει λυτρωμός…»
Αγωνιά για τους πονεμένους και του κατατρεγμένους: «Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι κάποιος πονεμένος θα βρεθεί…»
Τραγουδά τον καημό του μετανάστη αλλά και την συμφιλίωση λαών παραδοσιακά εχθρών μεταξύ τους:
«Είμαι παραγιός στην Αγίασο κι είσαι στο Αϊβαλί ρίξε σκάλα να περάσω για να πιούμε ένα ρακί…»
Προβάλει το αίτημα για στοιχειώδη κοινωνική δικαιοσύνη:
«… δεν θέλαμε παλάτια κι αστέρια να μας χάριζες μια μπουκιά ψωμί για μας τα ορφανά περιστέρια να χαλάλιζες…»
Τέλος θα αναφερθώ – γράφει – στην λειτουργία του μεταφορικού λόγου και… «Σ’ έπινα κοριτσάκι σαν το κρασάκι γουλιά -γουλιά» «Κι έγινε το Σαββατόβραδο ένα λουλούδι πεταμένο στη γωνία» Και τους λυρικούς χαρακτηρισμούς που χαρίζει στην γυναίκα: «Λουλούδι του μπαξέ» «Απριλομάη μου» «Μέλι μελισσάκι μου» «Μηλίτσα και χρησομηλιά» «Γοργόνα στ’ ακρογιάλι» «Αχ γλυκό μου μανταρίνι» «Ήλιε αποβροχάρη μου»
Κι εγώ θα συμπληρώσω, ποιος δεν έχει τραγουδήσει το «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή» σε κάποιο ταβερνάκι με λίγο κρασάκι και με μια κιθαρίτσα…
Για το τραγούδι αυτό έχει πει ο ίδιος: «Αν καταστρεφόταν ο κόσμος, από τα 1.200 τραγούδια που έχω γράψει, θα διάλεγα να απομείνει το «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή» γιατί έχει ένα σπουδαίο τετράστιχο: «Το απομεσήμερο έμοιαζε να στέκει, σαν αμάξι γέρικο, στην ανηφοριά». Μόνο αυτό αν έμενε, θα ήμουνα ευχαριστημένος».
Τέλος, θα αφιερώσω κι εγώ στην στήλη μου, το τραγούδι ύμνο στην ομορφιά, όπως ο ίδιος την προσδιόριζε: «Όλες του κόσμου οι Κυριακές λάμπουν στο πρόσωπό σου Τι χρώματα τι μουσικές μεσ’ στο χαμόγελο σου Σαν τη φωτιά είσαι ζεστός Είσαι ο ίδιος ο Χριστός Ένας Χριστός της γειτονιάς Που ξέρει τι θα πει χιονιάς Τι όμορφο να σ› αγαπώ Και να σε καρτεράω Να σου γλυκαίνω τον καημό Να σε παρηγοράω». Αυτός είναι ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ένας δικός μας, που μαζί του μεγαλώσαμε αλητεύοντας στις γειτονιές του και ακόμη μας συντροφεύει όταν τον έχουμε ανάγκη και τον αναζητούμε…
