Ο υπουργός Διοικήσεως Πρωτευούσης Κώστας Κοτζιάς έρχεται στην αχαϊκή πρωτεύουσα ως εκπρόσωπος της «εθνικής κυβέρνησης» του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά.
Του Φάνη Βγενόπουλου
Η 25ης Μαρτίου του 1937, είναι η πρώτη εθνική γιορτή μετά την επιβολή της διδακτορίας του Ιωάννη Μεταξά, που έγινε στις 4 Αυγούστου 1936 με τις «ευλογίες» του βασιλιά Γεωργίου Β’. Την επέτειο της ελληνικής επανάστασης, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το καθεστώς για να μεταδώσει το μήνυμα του «Γ’ ελληνικού πολιτισμού», που έφερε έντονα στοιχεία των ολοκληρωτικών καθεστώτων της εποχής, όπως της Γερμανίας και της Ιταλίας, σύμφωνα με το οποίο ο Μεταξάς, ως «Πατέρας του Έθνους», «Πρώτος Αγρότης, «Πρώτος Εργάτης» και «Πρώτος Αθλητής» και οι σύντροφοί του αποτελούσαν τους συνεχιστές του Αρχαίου (Α’) και Βυζαντινού (Β΄) Πολιτισμού και ότι είχαν στόχο την φυλετική ενότητα του έθνους καθώς και την διατήρηση των παραδόσεων.
Η επίσκεψη Κοτζιά
Υπό αυτές τις πολιτικές συνθήκες καταφθάνει στην Πάτρα, ο μέχρι πρότινος δήμαρχος Αθηναίων και νυν Υπουργός Διοικήσεως Πρωτευούσης Κώστας Κοτζιάς, ως εκπρόσωπος της «εθνικής κυβέρνησης» στις εκδηλώσεις της πόλης για την εθνική παλιγγενεσία.
Ο Κώστας Κοτζιάς ήταν ένας συντηρητικός, φιλοβασιλικός και αντικομμουνιστής πολιτικός που υπήρξε θαυμαστής του φασισμού του Μπενίτο Μουσολίνι και είχε αναπτύξει προσωπικές σχέσεις με στελέχη της ναζιστικής Γερμανίας. Όμως κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής επέλεξε να φύγει από την Ελλάδα.
Προς τιμή του είχε μετονομαστεί η πλατεία Κοτζιά όπου βρίσκεται το δημαρχείο της Αθήνας.
Ο Κοτζιάς βρίσκεται στην Πάτρα από τις 22 Μαρτίου, ερχόμενος από την Κυπαρισσία προφανώς στο πλαίσιο περιοδείας του. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Πάτρα, επισκέπτεται τα Καλάβρυτα, όπου οι εκπρόσωποι της τότε κοινότητας του επιφυλάσσουν θερμή υποδοχή, ενώ παίρνει μέρος στις εκδηλώσεις της Πάτρας για την επέτειο της επανάστασης του 1821.
Η δοξολογία και το πολυχρόνιο του βασιλιά
«Άφθαστος εις αίγλην, επισημότητα, μεγαλοπρέπειαν και ενθουσιασμόν ο χθεσινός πανηγυρισμός της επετείου της εθνικής παλιγεννεσίας», μας πληροφορεί την επομένη Παρασκευή 26 Μαρτίου 1937, ο υπό καθεστώς λογοκρισίας «Νεολόγος» των Πατρών, ο οποίος διαπιστώνει ότι υπήρξε «πρωτοφανής η συμμετοχή του πλήθους» στις εκδηλώσεις.
Για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου, ακολουθήθηκε όλο το τελετουργικό που ακολουθείται και σήμερα, με την τέλεση δοξολογίας στον μητροπολιτικό ναό της Ευαγγελίστριας, παρουσία των πολιτικών και στρατιωτικών Αρχών και στη συνέχεια ακολούθησε παρέλαση μπροστά από την εξέδρα των επισήμων στην πλατεία Τριών Συμμάχων, η οποία τότε είχε μετονομαστεί σε πλατεία Βασιλέως Κωνσταντίνου.
Όπως γράφει ο «Νεολόγος» των Πατρών την αυγή της ημέρας οι Πατρινοί άκουσαν από τα κανονιοβολεία του φρουρίου να ρίχνουν βολές ενώ «την 6ην και ημισείαν πρωινήν εκ παραλλήλου αι μουσικαί του Δήμου και της Φρουράς, εκκινήσασαι εκ της πλατείας Ομονοίας, περιήλθον την πόλιν».
Έξω από τον μητροπολιτικό ναό «πολύ προ της ωρισμένης ώρας» έγινε «παράταξις του στρατού, της αστυνομίας, της χωροφυλακής, των σχολείων, των εθνικιστικών, επαγγελματικών και άλλων οργανώσεων», ενώ υπήρξε «συρροή του κόσμου εις την πλατείαν Γεωργίου, τα πεζοδρόμια της οδού Μαιζώνου και άλλων οδών».
Στις 10.30 το πρωί κατέφθασε στη Μητρόπολη ο υπουργός Κοτζιάς όπου «εψάλη η δοξολογία εν μέσω ασφυκτικής συγκεντρώσεως πλήθους». Την δοξολογία παρακολούθησαν όλες οι Αρχές της πόλης και οι πρόξενοι της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, του Βελγίου, της Νορβηγίας, της Ισπανίας, της Ουγγαρίας, της Σουηδίας και των Κάτω Χωρών.
«Κατά την δοξολογίαν εχοροστάτησεν ο Σος Μητροπολίτης κ. Αντώνιος , συμπαραστατούμενος υφ’ όλου του κλήρου της πόλεως», μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» των Πατρών προσθέτοντας πως: «Καθ’ ήν ώραν εψάλλετο το πολυχρόνιον (σ.σ. δέηση που ψαλλόταν παλαιότερα στις εκκλησίες για τη μακροημέρευση του βασιλιά) το εντός και εκτός του ναού πλήθος εξερράγη εις ενθουσιώδεις ζητωκραυγάς υπέρ του Βασιλέως και αι μουσικαί Δήμου και Μεραρχίας ενέκρουον τον Εθνικόν Ύμνον, ενώ τα ένοπλα σώματα παρουσίαζον όπλα, οι κώδωνες του ναού ήχουν και εκ του φρουρίου ερρίπτοντο κανονιοβολισμοί».
Η παρέλαση και η τιμητική φασιστική φρουρά
Τις, αν μη τι άλλο, καλές σχέσεις που διατηρούσε το καθεστώς Μεταξά με την φασιστική Ιταλία, αποτυπώνει και το εξής περιστατικό που μεταφέρει ο συντάκτης του «Νεολόγου» των Πατρών: «Σημειωτέον ότι ο κ. πρόξενος της Ιταλίας εις ένδειξιν συμμετοχής και της χώρας του εις τον πανηγυρισμόν της Ελληνικής εθνικής επετείου, είχεν ορίσει τιμητικήν αντιπροσωπείαν φασιστών μετά της σημαίας των, οίτινες έλαβον μέρος τόσον εις την παράταξιν έξωθι του ναού όσον και εις την παρέλασιν».
Όσο για την παρέλαση των πολιτικών και στρατιωτικών τμημάτων, ο «Νεολόγος» των Πατρών μας πληροφορεί ότι: «Κατά την διάρκειαν της παρελάσεως ήτο αφάνταστος η συρροή του πλήθους ένθεν και ένθεν των οδών οπόθεν διήλθον τα συντεταγμένα τμήματα, καθώς και εις τους εξώστας και παράθυρα των πέριξ οικιών. Οι παρελαύνοντες μαθηταί και μαθήτριαι και οι άνδρες των στρατιωτικών σωμάτων εχειροκροτήθησαν ζωηρότατα. Η εντύπωσις δε τόσον του κ. υπουργού όσον και των λοιπών επισημων και του λαού εκ της παρελάσεως ήτο ενθουσιωδεστάτη».
Η δεξίωση στο Δημαρχείο και η λαμπαδηδρομία
Μετά την ολοκλήρωση της παρέλασης έγινε δεξίωση των επισήμων στο Δημαρχείο της Πάτρα, όπου «ο κ. Κοτζιάς έτυχε κατά την είσοδόν του εις το Δημοτικόν κατάστημα ενθουσιώδους υποδοχής εκ μέρους του παρακολουθούντος πλήθους», ενώ «εφωτογραφήθη εν μέσω του κ. Ρούφου και των παρισταμένων δημοτικών συμβούλων». Οι εκδηλώσεις για την 25η Μαρτίου ολοκληρώθηκαν με τη ρίψη των κανονιοβολισμών, αλλά και με λαμπαδηδρομία, η οποία φαίνεται πως ήταν μόδα για την εποχή, μετά την απόφαση του Χίτλερ να μεταφέρει την ολυμπιακή φλόγα από την Αρχαία Ολυμπία στο Μόναχο με δρομείς για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Νεολόγος” των Πατρών
