Τα τελευταία χρόνια, αν κάποιος αποφάσιζε να επισκεφτεί την κοσμοπολίτικη Λεμεσό θα έπρεπε να έχει και ένα ελληνορωσικό λεξικό για να συνεννοηθεί. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης η Κύπρος και ειδικότερα η Λεμεσός άρχισαν να εκρωσίζονται με την εγκατάσταση χιλιάδων Ρώσων υψηλής οικονομικής επιφάνειας, για τους οποίους ουδείς γνώριζε με ποιον τρόπο απέκτησαν τα χρήματα που διέθεταν. Μαζί τους έφεραν και τη νοοτροπία του νεόπλουτου που ψάχνει να βρει τρόπους για να επιδείξει το γεμάτο πορτοφόλι του.
Ο ήλιος και η θάλασσα δεν ήταν τα μόνα θέλγητρα της Κύπρου. Το σημαντικότερο ήταν το χαλαρό τραπεζικό σύστημα και η ευκολία με την οποία μπορούσαν να στήσουν εταιρείες χωρίς να φαίνονται οι πραγματικοί ιδιοκτήτες. Το χρήμα έρεε άφθονο και οι Ρώσοι είχαν αρχίσει να νιώθουν σαν στο σπίτι τους. Εκτόξευσαν τις τιμές των ακινήτων στα ύψη, καθώς αγόραζαν όσο-όσο, έφτιαξαν εφημερίδες, ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, ρωσικές εκκλησίες και, για κερασάκι στην τούρτα, ένα κόμμα το οποίο δεν τόλμησε ποτέ να εκτεθεί σε εκλογές.
Παράλληλα, εντάθηκε μέσα από περίεργες ιστοσελίδες η προπαγάνδα της Μόσχας, η οποία στόχευε στη διείσδυση στην κυπριακή κοινωνία με όχημα την Ορθοδοξία και τον φιλελληνισμό. Ωσπου ήρθαν το 2013 το κούρεμα καταθέσεων, η κατσάδα από την Ε.Ε. για την πώληση «χρυσών» διαβατηρίων, το νομοσχέδιο Μενέντεζ – Ρούμπιο που υπαγόρευε απεξάρτηση από τη Ρωσία, και, τέλος, η εισβολή στην Ουκρανία, η οποία δεν άφηνε πολλά περιθώρια στο φιλορωσικό λόμπι να ανακόψει την επιβολή κυρώσεων από μια χώρα-μέλος της Ε.Ε.
Η Κύπρος, λοιπόν, παρότι υπάρχουν ακόμα ισχυρές αντιστάσεις, απορωσοποιείται ραγδαίως γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Μέχρι το 2013 απολάμβανε προνομιακές σχέσεις με τη Ρωσία, καθώς ήταν η μεγαλύτερη επενδύτρια στην αχανή χώρα του Πούτιν. Στην πραγματικότητα, οι κυπριακές επενδύσεις στη Ρωσία αποτελούσαν επενδύσεις Ρώσων, οι οποίοι μετέφεραν τα χρήματά τους στις κυπριακές τράπεζες και στη συνέχεια τα διοχέτευαν και πάλι στη χώρα τους. Από αυτό το πηγαινέλα έμεναν αρκετά εκατομμύρια ευρώ και στην Κύπρο, καθώς οι τράπεζες μοίραζαν γενναία επιτόκια δημιουργώντας τη φούσκα που έσκασε με πάταγο τον Μάρτιο του 2013.
Προτού το Eurogroup αποφασίσει να κουρέψει όλες τις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ, η κυβέρνηση Αναστασιάδη, η οποία λίγες ημέρες πριν είχε διαδεχτεί την κυβέρνηση Χριστόφια, αναζήτησε σωσίβιο στη Μόσχα. Ο τότε υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής βρήκε κλειστές τις πόρτες του Κρεμλίνου, καθώς ο Βλαντιμίρ Πούτιν αρνήθηκε να βάλει το χέρι στην τσέπη.
Είχε δώσει λίγο νωρίτερα δάνειο 2,5 δισ. ευρώ στην κυβέρνηση Χριστόφια με τοκογλυφικό επιτόκιο 4,5%! Αργότερα, η κυβέρνηση Αναστασιάδη κατάφερε να το μειώσει στο 2,5%, όταν η Ε.Ε. δάνειζε την Κύπρο με 0,8%! Το χρέος αποπληρώθηκε και η δανειακή εξάρτηση από τη Ρωσία τερματίστηκε. Ταυτόχρονα τερμάτισαν και την εμπιστοσύνη τους στο τραπεζικό σύστημα πολλοί Ρώσοι εκατομμυριούχοι, αφού είδαν τις καταθέσεις τους να εξαφανίζονται με το κούρεμα, που τους άφησε μόλις 100.000 ευρώ σε κάθε λογαριασμό.
Η κυπριακή κυβέρνηση, θέλοντας να μη δυσαρεστήσει τους Ρώσους, αποφάσισε να τους αποζημιώσει παραχωρώντας τους μετοχές στις τράπεζες. Ετσι οι κυπριακές τράπεζες που δεν έκλεισαν ελέγχονταν κατά μεγάλο μέρος από Ρώσους, οι οποίοι όμως δεν ονειρεύονταν να γίνουν τραπεζίτες. Οι μετοχές στη συνέχεια μεταβιβάστηκαν σε Αμερικανούς και άλλους επενδυτές, με τη ρωσική επιρροή σχεδόν να εκμηδενίζεται.
Μαζί με τα κεφάλαια άρχισαν να αποχωρούν και πολλοί Ρώσοι, αναζητώντας άλλο λιμάνι για όσα χρήματα τους είχαν απομείνει. Στους κυπριακούς αυτοκινητόδρομους εμφανίστηκαν πινακίδες με μηνύματα απελπισίας: «Αδέλφια μας Ρώσοι, μη μας προδώσετε»… Τα… αδέλφια, όμως, είδαν ότι με τα μνημόνια και τον έλεγχο της τρόικας τα πράγματα έσφιγγαν.
Σημαντικό βήμα στην απορωσοποίηση της Κύπρου έπαιξε και η απόφαση να κλείσουν μέσα σε ένα βράδυ 72.000 εταιρείες-κελύφη (που ο πραγματικός ιδιοκτήτης δεν ήταν γνωστός), οι περισσότερες εκ των οποίων ανήκαν σε Ρώσους. Εκείνη η απόφαση είχε προκαλέσει την οργή του Ρώσου πρεσβευτή Στανισλάβ Οσάτσι, ο οποίος συχνά πραγματοποιούσε παρεμβάσεις διά δηλώσεων, με πιο χαρακτηριστική την προειδοποίηση για μείωση του τουριστικού ρεύματος από τη Ρωσία στην Κύπρο.
Πάρτυ διαβατηρίων
Η κυβέρνηση Αναστασιάδη, θέλοντας να συγκρατήσει το κύμα φυγής των Ρώσων, αλλά και να προσελκύσει και άλλους, έβαλε μπρος τη μηχανή έκδοσης διαβατηρίων έναντι επενδύσεων. Ουσιαστικά, επρόκειτο για πώληση της ευρωπαϊκής υπηκοότητας σε όποιον αγόραζε πολυτελές σπίτι και κατέθετε ένα σεβαστό ποσό στις τράπεζες της Κύπρου.
Πουλήθηκαν συνολικά 7.000 διαβατήρια, τα περισσότερα σε Ρώσους. Πέρα από τον επενδυτή, έπαιρναν διαβατήριο η σύζυγος και τα παιδιά, ενώ κάτω από κάποιες προϋποθέσεις Ευρωπαίοι υπήκοοι βαφτίζονταν και οι γονείς. Εκ των υστέρων, όλοι παραδέχτηκαν ότι τα «χρυσά» διαβατήρια βοήθησαν ελάχιστα την κουρεμένη κυπριακή οικονομία, αλλά βοήθησαν πολύ τα δικηγορικά και λογιστικά γραφεία, όπως και τους εργολάβους, οι οποίοι έχτισαν επαύλεις για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες της αγοράς σπιτιών από τους Ρώσους. Η βαλίτσα όμως δεν πήγε μακρύτερα.
Η Ε.Ε. ανάγκασε τη Λευκωσία να κόψει μαχαίρι την πώληση διαβατηρίων. Και δεν ήταν μόνο αυτό. Οι έρευνες που έγιναν κατέδειξαν ότι μεγάλος αριθμός διαβατηρίων είχε παραχωρηθεί σε απατεώνες, εγκληματίες και καταζητούμενους. Μετά τα αποκαλυπτήρια ξεκίνησε το «μάζεμα» με αφαίρεση υπηκοοτήτων και η μπάλα πήρε και πολλούς επιφανείς Ρώσους, οι οποίοι έχασαν και τα διαβατήρια, και τα λεφτά τους.
Ορθοδοξία και μετάνοιες
Η Κύπρος, γνωστή ως «νήσος των αγίων», είχε όλες τις προδιαγραφές για την ανάπτυξη και των πνευματικών δεσμών με την ομόδοξη Ρωσία. Ωστόσο, αυτοί οι δεσμοί δεν ήταν και τόσο πνευματικοί, καθώς άρχισαν να εισρέουν πολλά χρήματα για να ικανοποιηθούν οι θρησκευτικές ανάγκες του ρωσικού πληθυσμού σε ένα νησί χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Αγία Ρωσία.
Οι ταπεινές εκκλησίες με την τοπική πουρόπετρα δεν ήταν αρκετά επιβλητικές και έτσι άρχισαν να χτίζονται ναοί με ρωσικούς χρυσούς τρούλους, με τη συμβολή κάποιων Κυπρίων μητροπολιτών, οι οποίοι δεν δίστασαν να φορέσουν ακόμα και σλαβικά άμφια (λευκό επανωκαλύμμαυχο), κάνοντας λιτανείες με την εικόνα των τσάρων, οι οποίοι, σημειωτέον, δεν έχουν αναγνωριστεί ως άγιοι από την Κυπριακή Εκκλησία. Βεβαίως, το χέρι στην τσέπη έβαζε Ρώσος ευεργέτης, ο οποίος φρόντισε να γίνει και τοιχογραφία του ίδιου και των μελών της οικογένειάς του στον νάρθηκα ναού.
Την ίδια περίοδο πύκνωσαν και οι επισκέψεις του πρώην πρωθυπουργού και πρώην αρχηγού της KGB, Σεργκέι Στεπάσιν, ο οποίος ηγείται της Ορθόδοξης Αυτοκρατορικής Εταιρείας Παλαιστίνης, η οποία είχε δημιουργηθεί από τους τσάρους σε μια προσπάθεια επέκτασης της επιρροής της Ρωσικής Εκκλησίας στη Μέση Ανατολή.
Και μετά… ήρθε η αναγνώριση της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας. Ομάδα φιλορώσων Κυπρίων μητροπολιτών σήκωσε μπαϊράκι, έχοντας και τη στήριξη του τότε πρεσβευτή Στανισλάβ Οσάτσι. Τάχθηκαν υπέρ του Πατριαρχείου Μόσχας και σταμάτησαν ακόμα και να συλλειτουργούν με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου.
Και αυτό το κεφάλαιο όμως έκλεισε, καθώς σταδιακά, μετά τη ρωσική εισβολή του 2022 στην Ουκρανία, οι μητροπολίτες άρχισαν να υιοθετούν τη θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου διακόπτοντας τις σχέσεις με τη Μόσχα.
Η τελευταία μάχη των Ρώσων δόθηκε στις αρχιεπισκοπικές εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου, με την προσπάθεια εκλογής φιλορώσου Αρχιεπισκόπου Κύπρου. Η προσπάθεια απέτυχε, με την εκλογή του Αρχιεπισκόπου Γεωργίου, ο οποίος είχε καθαρή θέση υπέρ του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Κύπριος μητροπολίτης με ρωσικά άμφια λιτανεύει την εικόνα των τσάρων
Η Κύπρος ίσως είναι η μόνη χώρα-μέλος της Ε.Ε. στην οποία δημιουργήθηκε ρωσικό κόμμα! Πρόκειται για το κόμμα ΕΟΠ (Εγώ Ο Πολίτης), το οποίο ίδρυσαν Ρώσοι και Λευκορώσοι που είχαν πολιτογραφηθεί Κύπριοι. Το ΕΟΠ επιχείρησε ανεπιτυχώς να παρέμβει στα πολιτικά πράγματα, αλλά η εμβέλειά του αποδείχθηκε περιορισμένη. Επιχείρησε όμως να γίνει κοινοβουλευτικό κόμμα διά της πλαγίας προσεγγίζοντας τουλάχιστον δύο ανεξάρτητους βουλευτές. Η προσπάθεια αυτή διέρρευσε και ναυάγησε. Μία από τις πρωτοβουλίες του ΕΟΠ ήταν η πρόταση προς τον υπουργό Αμυνας για δημιουργία τάγματος ρωσόφωνων στον κυπριακό στρατό, η οποία βεβαίως απορρίφθηκε.
Ο πρόεδρος του ΕΟΠ ήταν και καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων. Ετσι, λοιπόν, την 9η Μαΐου (Ημέρα της Ευρώπης) η Κρατική Συμφωνική Ορχήστρα της Κύπρου αποφάσισε να κάνει συναυλίες με την μπάντα του ρωσικού στρατού για να γιορτάσει με σφυροδρέπανα και μπαλαλάικες την Ημέρα της Νίκης της Σοβιετικής Ενωσης! Αργότερα οδηγήθηκε στην αυτοδιάλυση και κατέβασε ρολά.
Πάντως, δεν ήταν λίγες οι φορές που τα υπόλοιπα κόμματα της Κύπρου εξυπηρέτησαν τη Ρωσία. Το Κυπριακό Κοινοβούλιο είναι το μοναδικό της Ε.Ε. που ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο ζητούσε την άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας για την κατοχή της Κριμαίας. Οπως αποκαλύφθηκε, το κείμενο του ψηφίσματος είχε συνταχθεί στη Μόσχα και κατατέθηκε από το ΑΚΕΛ (Αριστερά της Κύπρου). Υπερψηφίστηκε απ’ όλα τα κόμματα, πλην του ΔΗΣΥ, ο οποίος τήρησε αποχή.
Επίσης, το ΕΔΕΚ – Σοσιαλιστικό Κόμμα διοργάνωσε διαδικτυακό δημοψήφισμα με κύριο ερώτημα αν πρέπει να ζητηθεί η έλευση ρωσικού στρατού στην Κύπρο! Παρόμοιο διαδικτυακό δημοψήφισμα διενεργήθηκε και από έναν κυπρορωσικό σύνδεσμο ο οποίος απαιτούσε άφιξη ρωσικών ειδικών δυνάμεων στην Κύπρο για σκοπούς άμυνας! Πρωτοστάτης σε αυτό τον σύνδεσμο ήταν ο Ρώσος βουλευτής Βιτάλι Μιλόνοβ του κόμματος Ενωμένη Ρωσία, του Πούτιν.
Ο Μιλόνοβ είχε αποκτήσει ακίνητη περιουσία στην Κύπρο και συχνά ντυνόταν με άμφια. Κατά τις επισκέψεις του στο νησί πραγματοποιούσε συναντήσεις με τις ηγεσίες των κυπριακών κομμάτων. Ολες αυτές οι επαφές έχουν πλέον διακοπεί.
