Αναμνήσεις από στιγμές της καθημερινότητας μιας άλλης εποχής, η οποία έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΚΟΥΣΤΑ
Η γειτονιά μου στα μέσα του 1960 ήταν Καραϊσκάκη και Κανάρη, πίσω από το κτίριο που στέγαζε παλαιότερα το Β΄ Γυμνάσιο. Στη Γούναρη 46 και Καραϊσκάκη βρισκόταν ο Βοσινάκης, που μπροστά είχε το πωλητήριο και το ζαχαροπλαστείο, και στα πλάγια, στην Καραϊσκάκη, είχε την έξοδο ο φούρνος, με τον κυρ Αλέκο τον φούρναρη. Κάθε μέρα ευωδίαζε η γειτονιά από τις μεγάλες τραγανές και διάσημες φρυγανιές του Βοσινάκη, που δεν προλάβαιναν να ψήνουν οι μαύρες λαμαρίνες.
Δίπλα στον φούρνο, σ’ ένα παλιό σπίτι, έμενε η Χριστίνα η ασπρορουχού, που είχε ειδικότητα στα ανδρικά πουκάμισα επί παραγγελία, κυρίως έκανε αντικατάσταση σε γιακάδες και μανσέτες αλλά έφτιαχνε και σεντόνια με ντεμέλες. Σε ένα ισόγειο παλιό σπίτι είχε το εργαστήριό της με τη ραπτομηχανή και έναν μεγάλο πάγκο. Δίπλα, στη γωνία, ήταν το καρβουνιάρικο του Σφήκα, που πούλαγε κάρβουνα και φωτιστικό πετρέλαιο για τις λάμπες. Πολλά σπίτια χρησιμοποιούσαν λάμπες για φωτισμό και βεβαίως κάρβουνα για μαγείρεμα στις κτιστές κουζίνες και για θέρμανση στα μαγκάλια. Εμείς είχαμε σίδερο ηλεκτρικό, οπότε δεν χρησιμοποιούσαμε κάρβουνο. Αγοράζαμε όμως, φωτιστικό πετρέλαιο, γιατί είχαμε γκαζιέρα για το μαγείρεμα και για θέρμανση. Η γκαζιέρα ήθελε τρομπάρισμα, για να δυναμώνει η φλόγα κατά το μαγείρεμα. Συχνά όμως, μπούκωνε και δεν έπιανε το τρομπάρισμα, και τότε την πηγαίναμε στο Μαρκάτο για καθάρισμα.
Ο κυρ Αχιλλέας, ο μπακάλης
Απέναντι βρισκόταν η χειρουργική κλινική του Μπάρλου και δίπλα το μπακάλικο ο Χελμός. Ο κυρ Αχιλλέας, ο μπακάλης ‒ Καλαβρυτινός, κοκκινοπρόσωπος, με αραιά μαλλιά και βαριά ορεσίβια προφορά ‒ συνήθως στεκόταν στην πόρτα, με την πεντακάθαρη ποδιά του. Είχε στην πρόσοψη κρεμασμένα τα σαρώματα και μετά την είσοδο, δεξιά, είχε σε λινάτσες τους ξερούς μπακαλέους και τα ξύλινα κιβώτια με τους σκουράντζους. Μπροστά στο πεζοδρόμιο είχε δυο τρεις μεγάλες νταμιτζάνες ντυμένες με πλεκτό καλάμι. Πάνω στον πάγκο, μαζί με τα κουτιά με τον χαλβά, τον ταραμά και τις θρούμπες Καλαμάτας, είχε και μπλε κόλλες χαρτί, με τις οποίες τύλιγε τα μακαρόνια χύμα. Εκείνη την εποχή η ΜΙΣΚΟ πρωτόβγαλε τα συσκευασμένα μακαρόνια, πάλι σε μπλε χαρτί. Παραδίπλα είχε μια μικρή διπλή ζυγαριά με μπρούντζινα πέζα και αποκάτω το τετράδιο με τα βερεσέδια. Πίσω τα ράφια ήταν γεμάτα με σαπούνια, τρινάλ και κουτιά με τοματοπελτέ, αλλά και σακουλάκια με ΚΛΙΝ.
Εκείνο το καλοκαίρι στο μπακάλικο ήρθε το σαπούνι σε σκόνη ΚΛΙΝ, σε σακουλάκι, με σύνθημα πάνω στη συσκευασία «άνοιξέ με, κάτι θα βρεις και θα χαρείς». Μέχρι τότε όλη η λάτρα του σπιτιού, μέχρι λούσιμο και μπανιάρισμα, γινόταν με το πράσινο σαπούνι της ΒΕΣΟ. Το ΚΛΙΝ ήταν διαθέσιμο στα μπακάλικα και στα ψιλικατζίδικα σε νάιλον σακουλάκια, έχοντας πάντα μέσα ένα δωράκι. Έβαζε διάφορα δώρα στη συσκευασία η εταιρεία, από μανταλάκια μέχρι μικροπαιχνιδάκια για τα παιδιά, όπως στρατιωτάκια κ.λπ. Υπήρχαν και τα πειράγματα με αφορμή αυτά τα δωράκια, καθώς όταν κάποιος αγόραζε κάτι που δεν άξιζε, του έλεγαν: «Πού το βρήκες αυτό, στο ΚΛΙΝ;». Δωράκι έδινε και το ROL στην εορταστική χριστουγεννιάτικη συσκευασία, που διαφήμιζε πως, μαζί με τη χαρούμενη όψη στο σπίτι, έδινε και ένα μικρό δώρο-έκπληξη.
Ο κυρ Αντρέας ο κουρέας και ο ψηλός Ιταλοπατρινός
Στην πλευρά που ήταν το σπίτι μας και λίγο πιο πέρα ήταν το κουρείο του κυρ Αντρέα, ο οποίος είχε μόνιμα μια κιθάρα και έπαιζε στα κενά ανάμεσα σε δύο πελάτες. Καμιά φορά, στο κούρεμα με τη χειροκίνητη μηχανή, μου «δάγκωνε» το μαλλί και πόναγα μέχρι δακρύων, αλλά μας αποζημίωνε η ευχάριστη ατμόσφαιρα του κουρείου και η μουσική. Ο κυρ Αντρέας ήταν κιθαρίστας, ντραμίστας, φωτογράφος, ζωγράφος ‒ με λίγα λόγια, καλλιτέχνης. Έπαιξε σε όλα τα γνωστά μαγαζιά της εποχής, όπως στο Lido, στην Παριζιάνα, στα Αστέρια (στα Μποζαΐτικα), στη Γρανάδα, στην Παληά Πάτρα, στο Ακταίο και σε πολλά άλλα.
Πιο πέρα, στη γωνία με τη Μιαούλη, ήταν ένας ψηλός Ιταλοπατρινός που επισκεύαζε κάρα, σούστες και ξύλινες ακτινωτές ρόδες. Μας άφηνε να καθόμαστε στα πεζούλια και να χαζεύουμε την κίνηση. Περίμεναν όλη μέρα οι καροτσέρηδες για να επιβλέπουν την επισκευή, με τον φόβο μην καθυστερήσουν και χάσουν κι άλλο μεροκάματο. Ο δρόμος ήταν γεμάτος μπαταρισμένα κάρα και σπασμένες ρόδες, θύματα από τις λακκούβες που ήταν διάσπαρτες σε όλη την πόλη. Πριόνια, τανάλιες και σφικτήρες ήταν τα εργαλεία για τους βοηθούς. Το αφεντικό ήταν για τη ράσπα και το ροκάνι αλλά και για το καμίνι, που ήταν αναμμένο στο βάθος, ενώ δίπλα κρεμόταν ένα μεγάλο φυσερό.
Οι αδελφοί Σίψα
Δίπλα υπήρχε ένα μανάβικο, το οποίο χρησίμευε και ως αίθουσα αναμονής των επιβατών που είχαν προορισμό τα χωριά Λεόντιο και Δεμέστιχα. Οι αδελφοί Σίψα και ο Αποστολόπουλος είχαν τα λεωφορεία που εξυπηρετούσαν τη συγκοινωνία σε αυτή την άγονη γραμμή, με αφετηρία το μανάβικο. Κάθε φορά που έρχονταν τα λεωφορεία, τρέχαμε για το θέαμα, γιατί ήταν γεμάτα με κοφίνια σκεπασμένα και ραμμένα με λινάτσα ή κομμάτια από καρό ύφασμα, κότες ζωντανές μέσα σε κοφίνια και κουστουμαρισμένους χωρικούς.
Επί της Γούναρη, στο ισόγειο κάτω από το σχολείο, ήταν η μπιραρία του Ζαφειρόπουλου. Κάτω από το σχολείο βρισκόταν και το ανθοπωλείο του Ζακυνθινού Νίκου Ακτύπη, με τον οποίο ήμαστε συγγενείς.
Ο Θόδωρος ο καλλιτέχνης
Στην Κανάρη, πίσω από το σχολείο, ήταν το σπίτι του Κωτσάκη. Ο Θόδωρος, μεγαλύτερός μου κατά πέντε περίπου χρόνια, ήταν καλλιτέχνης στην ξυλοκοπτική. Με τη σέγα και το τρυπάνι έκανε αριστουργήματα. Στο τέλος της σχολικής περιόδου μάς έφτιαχνε διάφορες κατασκευές, που τις πηγαίναμε στο σχολείο και τις εμφανίζαμε ως δικές μας. Η ξυλοκοπτική, όπως και η χαρτοκοπτική, μας ταξίδευε σε μαγικούς κόσμους δημιουργίας και εμείς της αφιερώναμε σχεδόν το σύνολο του ελεύθερου χρόνου μας. Με την ξυλοκοπτική ασχολούμασταν ώρες ατελείωτες. Πάνω σε λεπτό κόντρα πλακέ ξεπατικώναμε με καρμπόν το σχέδιο που θέλαμε και μετά γρούτσου – γρούτσου… μέχρι να βγει το επιθυμητό σχήμα.
