Πριν από τρία χρόνια η Ιταλία κινδύνευε να θεωρηθεί ο παρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εξαλλος ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν ανακάλεσε τον πρεσβευτή του στη Ρώμη στη συνάντηση που είχε ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης με γάλλους διαδηλωτές του κινήματος «Κίτρινα Γιλέκα».
Την ίδια ώρα, ο τότε υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας Ματέο Σαλβίνι πραγματοποιούσε καθημερινά επιθέσεις εναντίον των Βρυξελλών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και χαμογελούσε σε selfies με την ηγέτιδα της γαλλικής Ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν. Η κατάσταση ήταν και πιο πριν δύσκολη για την Ιταλία, καθώς η οικονομία της κλυδωνιζόταν με το δημόσιο χρέος της να φθάνει στο 159,8% και τους ειδικούς να αναρωτιούνται μήπως αυτή η κατάσταση επηρεάσει ολόκληρη την ΕΕ.
Στο παρασκήνιο οι ιταλοί διπλωμάτες βρίσκονταν όλο και πιο απομονωμένοι, με την κυβέρνησή τους να θεωρείται από πολλούς ως ασταθής και αναξιόπιστος εταίρος με επικεφαλής πολιτικούς που ήθελαν να αποδυναμώσουν την ΕΕ και φλέρταραν πολιτικά με τη Μόσχα και το Πεκίνο.
Ομως φέτος όλα άλλαξαν. Μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης του Μάριο Ντράγκι τον Φεβρουάριο η φωνή της Ρώμης ακούγεται όλο και πιο ξεκάθαρα και δυνατά στο Παρίσι και το Βερολίνο, διαμορφώνοντας σε μεγάλο βαθμό την ευρωπαϊκή ατζέντα καθώς η ΕΕ προσπαθεί να ξεπεράσει την πανδημία.
«Η Ιταλία μέχρι τώρα θεωρείτο ο ανήλικος παραβάτης της ΕΕ», λέει στους «Financial Times» η Γιάνα Πουλιερίν, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων. «Ομως πλέον αποτελεί το μοντέλο για την Ευρώπη». Απόδειξη; Οι αγορές, παρά το τεράστιο δημόσιο χρέος της χώρας, δεν δείχνουν να ανησυχούν προς το παρόν – άλλο ένα σημάδι εμπιστοσύνης στον 74χρονο «σούπερ Μάριο».
Ολα αυτά τα χρόνια οι σχέσεις Ρώμης – Βερολίνου υπήρξαν αρκετές φορές τεταμένες, όμως τελευταία «άνθησαν», όπως λένε χαρακτηριστικά διπλωμάτες στο Politico. Μάριο Ντράγκι και Εμανουέλ Μακρόν υπέγραψαν στα τέλη Νοεμβρίου τη «συνθήκη του Κυρηναλίου», που προβλέπει σχέδια ενισχυμένης συνεργασίας σε διάφορους τομείς – από τη βιομηχανική παραγωγή μέχρι την καινοτομία, την άμυνα, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση.
Η προσέγγιση των δύο χωρών, ιδρυτικών μελών της ΕΕ, βέβαια έχει ιδιαίτερα συμβολικό χαρακτήρα σε μια Ευρώπη χωρίς πυξίδα αυτή τη στιγμή. Με τη Βρετανία εκτός και με την αποχώρηση της Ανγκελα Μέρκελ, όλα ή τουλάχιστον πολλά είναι ανοιχτά για την ΕΕ, την ώρα που αυξάνεται η ένταση στο εσωτερικό της σχετικά με τον σεβασμό του κράτους δικαίου σε Ουγγαρία και Πολωνία.
Οπως λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του πανεπιστημίου της Ρώμης Τζουζέπε Μπετόνι, «υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης της γαλλο-ιταλικής σχέσης απέναντι σε μια Γερμανία που ζει αλλαγή εποχής και απέναντι σε Πολωνούς και Ούγγρους. Δεν ξέρουμε ποια Ευρωπαϊκή Ενωση θα έχουμε σε 5, 10 χρόνια». Ταυτόχρονα, η ένταση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία αυξάνεται, όπως και η αντιπαράθεση με τη Μόσχα.
Ομως και ο Εμανουέλ Μακρόν αντιμετωπίζει εκλογές την επόμενη χρονιά με την υποψήφια των Ρεπουμπλικανών Βαλερί Πεκρές να αποτελεί την πρώτη πραγματική απειλή για εκείνον. Ετσι, ο Μάριο Ντράγκι αναδεικνύεται ως η μόνη σταθερά αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη.
Τον Φεβρουάριο έγινε ο πρώτος ευρωπαίος ηγέτης που μπλόκαρε την εξαγωγή εμβολίων για την Covid-19 εκτός ΕΕ, λόγω της αντιπαράθεσης με το Λονδίνο. Και λίγο αργότερα μετά την απρεπή τουρκική στάση κατά την επίσκεψη της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Αγκυρα, ο Ντράγκι παρενέβη και πάλι.
Την ώρα που οι άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες παρέμειναν σιωπηλοί, ο ιταλός πρωθυπουργός χαρακτήρισε «δικτάτορα» τον Ταγίπ Ερντογάν σώζοντας τη χαμένη τιμή της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
«Η Ιταλία επέστρεψε ως ηγετική δύναμη της Ευρώπης», σχολιάζει ο Αλεξάντερ φον Λάμπσντορφ, εκπρόσωπος των Ελεύθερων Δημοκρατών που συμμετέχουν στη νέα κυβέρνηση της Γερμανίας. «Μια ισχυρή Ευρώπη χρειάζεται μια ισχυρή Ιταλία». Και ο Ενζο Μιλανέζι, υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας στην πρώτη κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε, του ανθρώπου τον οποίο αντικατέστησε ο Ντράγκι, τονίζει πως η αντίληψη ότι η Ιταλία αντιμετωπίζει πλέον τις οικονομικές της αδυναμίες ενισχύει το διεθνές της κύρος.
«Η Ιταλία, κυρίως μέσα στην ΕΕ, θεωρείτο ως χώρα με ισχυρή δυναμική αλλά αδύναμη παρουσία και αυτό μειώνει την επιρροή σε διεθνή θέματα», λέει. «Το ότι ηγείται της κυβέρνησης της Ρώμης τώρα κάποιος με τεράστια επαγγελματική εμπειρία και μπορεί να σταθεί απέναντι σε κάθε ξένη κυβέρνηση αλλά και σε κάθε εταίρο, είναι ένα σημαντικό στοιχείο αλλαγής».
