Του Θανάση Κούστα
Στο προηγούμενο σημείωμα, αντέγραψα κείμενα (με μικρές δικές μου παρεμβάσεις) από μία εργασία που έκαναν οι μαθητές των τριών ανωτέρων τάξεων του 10ου (πρότυπου) Δημοτικού σχολείου τα σχολικά έτη 1959-1960 και 1960-1961, με τίτλο για να «Για να γνωρίσωμε την Πάτρα» και υπότιτλο (Πατριδογνωστικό Ανάγνωσμα). Πρέπει να αναφέρω πως για την εργασία αυτή συνεργάστηκαν οι Δημοδιδάσκαλοι Αχιλλέας Παπαδόπουλος, Γρηγόριος Αρβανίτης και Νικόλαος Κωτσελένης και με την υψηλή επιστασία του Δρος Παιδαγωγικών και Επιθεωρητού Δημοτικών Σχολείων Ηλία Ξηροτύρη.
Η εργασία αυτή έγινε βιβλίο και θα έλεγα πως είναι μοναδική στην αποτύπωση της Πάτρας του 1960, με τα μάτια των παιδιών αλλά με αυθεντικά στοιχεία που περιγράφουν την πόλη και το περιβάλλον της. Είναι το έργο κάποιων εμπνευσμένων ανθρώπων που τιμούσαν το λειτούργημά τους αλλά και των παιδιών που σήμερα είναι εβδομηντάρηδες και σίγουρα θα θυμούνται με νοσταλγία αλλά και με καμάρι για την δουλειά που έκαναν τότε στην ηλικία των 10-12 ετών.
Σήμερα θα συνεχίσω με την περιγραφή εργοστασίων της πόλης μας, με αποσπάσματα από την εργασία αυτή και με δικές μου παρεμβάσεις.
ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΜΠΟΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ «Β.ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ»
Το εργοστάσιο σε σχέση με το κέντρο της πόλεως ευρίσκεται στο Δυτικό μέρος. Το εργοστάσιο εδημιουργήθη από τον Β.Μαραγκόπουλον το έτος 1927, και κοινωνικός του ρόλος είναι παροχή εργασίας σε πολλά άτομα και ανάπτυξη της Εθνικής Οικονομίας. Η έκταση του εργοστασίου είναι 6.404 τ.μ. το εργοστάσιο σήμερα το διευθύνει ο κ. Ηλίας Φωτόπουλος, προϊστάμενος Λογιστηρίου είναι ο κ.Ν.Σιμονοβίκης και μηχανικός ο κ.Φώτιος Φωτόπουλος. Η εργατική δύναμη του εργοστασίου αποτελείται από 100 άνδρες , 400 γυναίκες και υπαλλήλους 80. Η πρώτη ύλη του εργοστασίου είναι το βαμβάκι εγχώριο και εξωτερικού, μαλλιά από το εσωτερικό και το εξωτερικό. Το εργοστάσιο διαιρείται σε τρία τμήματα: στο βαμβακοκλωστήριο με 14.200 ατράκτους, εριοκλωστήριο με 1.600 ατράκτους και φανελλοποιείο με 125 φανελλομηχανές παραγωγικές. Ετησίως παράγει 300.000 πάκα νήματα των 4,5 κιλών, σε ποιότητες καρντέ, πενιέ, μεσεριζέ και γκαζέ και σε νούμερα από 3 – 60, 30.000 δωδεκάδες φανέλλες, βαμβακερέ μάλλινες και μαλλινοβάμβακες. Η εξέλιξη του εργοστασίου υπήρξε πάντοτε προοδευτική. Τα προϊόντα εργοστάσιου είναι άριστης ποιότητας και καταναλώνονται στο εσωτερικό αλλά αποστέλλονται και στο εξωτερικό. Να συμπληρώσω κι εγώ πως η επιχειρηματική ιστορία του Μαραγκόπουλου έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον καθώς από την γενέτειρά του τα Βραχνέϊκα, σε ηλικία 20 ετών εγκαταστάθηκε στην Πάτρα. Άρχισε να εργάζεται σαν πλανόδιος μικροπωλητής αρχικά κουβαλώντας στον ώμο του το εμπόρευμα, κουβαρίστρες μαντήλια και βελόνες, και έπειτα με ένα χειρόκαρο που απόκτησε, αυτά με τις τρεις ρόδες που το τράβαγε ο ίδιος ο μικροπωλητής πάνω στο οποίο και κοιμόταν.
Το 1912 στο λιμάνι της Πάτρας βούλιαξε κατά το ήμισυ ένα εμπορικό πλοίο που μετέφερε υφάσματα, το εμπόρευμα βγήκε σε πλειστηριασμό αλλά κανείς δεν το αγόραζε με τον φόβο μήπως έχουν βραχεί τα υφάσματα και έχουν χαλάσει. Ο Μαραγκόπουλος δανείζεται χρήματα και αγοράζει το εμπόρευμα και στην συνέχεια ξεπλένει τα υφάσματα και τα πουλά κερδίζοντας πολλά χρήματα. Το 1919 αγόρασε χειροκίνητες καλτσομηχανές που τις έδωσε σε σπίτια που δούλευαν για αυτόν ξεκινώντας την επιχείρησή του, το 1920 χτίζει κατάστημα και το 1927 η εταιρεία του μετατρέπεται σε Ανώνυμος Εταιρεία.
Ο Μαραγκόπουλος υπήρξε μεγάλος ευεργέτης της Αχαΐας, ανέγειρε το δημοτικό σχολείο των Βραχναιίκων, το σχολείο Παραλίας, που τα καλοκαίρια λειτουργούσε σαν κατασκήνωση ΠΙΚΠΑ, αποπεράτωσε το Στρατιωτικό Νοσοκομείο Πατρών, όπου στην αυλή του σήμερα υπάρχει άγαλμα του. Και θέλω να αναφερθώ ιδιαίτερα πως όταν ήλθαν στην πόλη μας οι πρόσφυγες από την Μικρασιατική καταστροφή, ο Μαραγκόπουλος ανέλαβε την καθημερινή σίτιση 600 οικογενειών.
Το 1960 ακόμη δεν έχει κάνει έναρξη λειτουργίας η PIRELLI – HELLAS αλλά στην εργασία των μαθητών γίνεται ιδιαίτερη αναφορά. Γράφουν λοιπόν πως Η PIRELLI είναι ένα από τα κυριώτερα συγκροτήματα του κόσμου, κατεργασίας ελαστικών. Το όνομα PIRELLI είναι αχώριστα συνδεδεμένο με την έννοια του ελαστικού σε πολλές χώρες, γιατί το 1872 ο πρωτοπόρος της Ιταλικής βιομηχανίας G.B.PIRELLI, άρχισε πρώτος να φτιάχνει ελαστικούς σωλήνες και ταινίες σε ένα μικρό εργοστάσιο στο Μιλάνο.
Σήμερα το συγκρότημα Πιρελλι στην Ιταλία αποτελείται από την PIRELLI S.P.A. έχει ακόμη άλλες 24 εταιρείες με 30 εργοστάσια σε διάφορες χώρες. Έτσι το 1959 αποφάσισε να εγκαταστήσει στην Ελλάδα εργοστάσιο ελαστικού και ίδρυσε την Ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία PIRELLI HELLAS . Με 5.000.000 δολλάρια κεφαλαίων του εξωτερικού και την συμμετοχή Ελληνικών κεφαλαίων, στις 2 Νοεμβρίου 1960, άρχισε την ανέγερση του εργοστασίου της σε έκταση 170 στρεμμάτων, κοντά στην σιδηροδρομική γραμμή Πατρών-Πύργου και πάνω από τις Ιτιές, ες απόσταση 4 χιλ. από το κέντρο της Πάτρας.
Έπειτα από 14 μήνες οι μεν κτιριακές εγκαταστάσεις έχουν τελειώσει η δε εγκατάσταση των μηχανημάτων και του λοιπού τεχνολογικού εξοπλισμού πλησιάζει στο τέλος. Θα παράγει ελαστικά όλων των τύπων. Στην αρχή της λειτουργίας του θα απασχολεί 30 υπαλλήλους, 20 τεχνικούς και 350 εργάτες. Θα παράγει το χρόνο 150.000 ελαστικά και σαμπρέλλες όλων των τύπων. Θα καλύπτει δε όλες τις ανάγκες σε λάστιχα της Ελλάδος. Για την αρτιώτερη λειτουργία του εργοστασίου έχουν σταλεί 50 τεχνίτες και εργάτες για ετήσια εκπαίδευση στο Μιλάνο και άλλες Ιταλικές πόλεις. Διευθυντής του εργοστασίου είναι ο ELIO DE FILIPPO.
Οι πληροφορίες αυτές που προέρχονται από την εργασία των μαθητών, αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα, διότι αυτοί η μαθητές που γνωρίζουν την βιομηχανική ακμή της πόλης, στην ηλικία των 40 και 50 ετών έζησαν την μεγάλη αποβιομηχάνιση κι έβλεπαν αυτά τα εργοστάσια που με ενθουσιασμό κατέγραφαν τότε, μετά να καταρρέουν, να εξαφανίζονται και να μεταναστέυουν.
(από την εφημερίδα ΝΕΟΛΟΓΟΣ των ΠΑΤΡΩΝ, που κυκλοφορεί κάθε Παρασκευή)
