Ο Γεώργιος ο οποίος γίνεται δεκτός με ενθουσιασμό από χιλιάδες Πατρινούς, καταλύει στην πόλη για διάστημα μιας εβδομάδας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΑΝΗΣ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το 1908 ο βασιλιάς Γεώργιος Α’, βρίσκεται ήδη 45 χρόνια στο θρόνο της Ελλάδας ως Γεώργιος Α’. Έχει γνωρίσει άριστα τους Έλληνες στους οποίους βασιλεύει και έχει καταφέρει να προσαρμοστεί στον χαρακτήρα τους.Ο Γεώργιος καταφθάνει στην Πάτρα, με τη βασιλική αμαξοστοιχία, το απόγευμα της Πέμπτης 29 Μαΐου 1908, προκειμένου να θέσει το θεμέλιο λίθο στον νέο ιερό ναό του Αγίου Ανδρέα, σε ειδική τελετή που γίνεται την 1η Ιουνίου του 1908 και γίνεται δεκτός από τις τοπικές Αρχές και τους χιλιάδες Πατρινούς που έχουν σπεύσει να τον δουν, δια ζώσης, με τιμές και καταλύει στο μέγαρο του Μιχάλη Φραγκόπουλου, που βρισκόταν στη συμβολή Αγίου Ανδρέου και Πατρέως, όπου και θα παραμείνει φιλοξενούμενος για μία εβδομάδα.
Οι προετοιμασίες
Όπως πληροφορούμαστε από τον «Νεολόγο» των Πατρών την Δευτέρα 2 Ιουνίου 1908, η θεμελίωση του νέου ναού, έχει προγραμματιστεί για τις 6 το απόγευμα της Κυριακής, ενώ στο χώρο έχει στηθεί ειδική εξέδρα, βασιλική εξέδρα, στην οποία θα καθίσουν ο Γεώργιος Α’ και οι λοιποί επίσημοι. Επίσης έχουν στηθεί άλλες δυο εξέδρες για τους επίσημου, ενώ στην άκρη, κοντά στον παλαιό ναό, υπήρχε και μια άλλη εξέδρα για τον λαό, «αλλά δια τον λαόν εκείνον ο οποίος θα επλήρωνε δια να ιδή», όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» των Πατρών. Οι υπόλοιποι θα παρακολουθούσαν την τελετή από μακριά….Πριν το ρολόι δείξει έξι το απόγευμα, ο κόσμος έχει γεμίσει ασφυκτικά το χώρο, ενώ οι επίσημοι έχουν καταλάβει τις θέσεις τους στην εξέδρα. Ανάμεσά τους ο τότε βουλευτής και μετέπειτα πρωθυπουργός της Μικρασιατικής καταστροφής Δημήτριος Γούναρης, ο δήμαρχος Βότσης ο νομάρχης Χρίστος Παλαμάς, αδελφός του εθνικού ποιητή Διονύση Παλαμά και ο αρχιεπίσκοπος Πατρών Αντώνιος.
Η άφιξη του Γεωργίου
Ο «Νεολόγος» των Πατρών της εποχής, μας δίνει μια αναλυτικότατη περιγραφή για τις κινήσεις του βασιλιά Γεωργίου. «Είναι ήδη 6 μ.μ. και ο Βασιλεύς φθάνει. Αι σάλπιγγες ηχούν, η φιλαρμονική ανακρούει τον Βασιλικόν ύμνον. Ο Βασιλεύς κατέρχεται εκ της αμάξης, αποκαλύπτεται και ασπάζεται ο Ευαγγέλιον. Κατόπιν, προηγουμένου του Σ. Αρχιεπίσκοπου, κρατούντος το Ευαγγέλιον, εισέρχεται εις τον χώρον, των στρατιωτών παρουσιαζόντων όπλα. […] Ο Βασιλεύς φέρει μεγάλην, αλλά εαρινήν στολήν ναυάρχου, τον Ελληνικόν Μεγαλόσταυρον, άνευ της ταινίας, τον Δανικόν και άλλα παράσημα». Ο Γεώργιος, κάθεται στην εξέδρα και ξεκινά η δοξολογία, όπως μας πληροφορεί ο «Νεολόγος» των Πατρών: «Ο χορός ψάλλει τας ευχάς. Ο Βασιλεύς εκφράζει δια του κ. Βότση εις τον Σ. Αρχιεπίσκοπον την επιθυμίαν όπως περιορισθούν αι ευχαί. Μετά το πολυχρόνιον δε ο Σ. Αρχιεπίσκοπος εξεφώνησε τον πανηγυρικόν της ημέρας».
Η θεμελίωση
Όταν ολοκληρώνεται ο λόγος του Αρχιεπισκόπου Πατρών Αντωνίου, ξεκινά η τελετή θεμελίωσης. Ο Γεώργιος, ο Αντώνιος και οι λοιποί επίσημοι, με τις ακολουθίες τους, σηκώνονται από τις θέσεις τους και κατεβαίνουν μια σκάλα που οδηγεί στα θεμέλια του ναού. Όπως περιγράφει ο «Νεολόγος» των Πατρών: «Εις το βάθος των θεμελίων ανέμενον ο μηχανικός του δήμου κ. Λυκούδης και ο εργολάβος κ. Προκόπης Κυράγγελος. Εις την γωνίαν ένθα επρόκειτο να θέση τον θεμέλιον λίθον ο Βασιλεύς ευρίσκετο επί τίποδος εν βαρούλκον από του οποίου εκρέματο δια σιδηράς αλύσσεως ο τετραγωνικός μαρμάρινος λίθος όμοιος προς βάσιν κίονος, κάτωθι αυτού το έδαφος ήτο εσκαμμένον και κτισμένον διά μπετόν αρμέ επί του οποίου είχε τεθεί άσβεστος. Εντός μικρού καλάθου ευρίσκετο δίσκος αργυρούς επί του οποίου είχε εναποτεθή το μικρόν μιστρίον και το σφυρίον αρμότερα αργυρά, ως επίσης και τέσσαρες ήλοι (σ. καρφιά) επικεχρυσωμένοι δια των οποίων επρόκειτο, όπως συνδεθή η μαρμάρινη πλαξ επί της επιφανείας του ως ανωτέρου τετραγωνικού λίθου.
Επί της πλακός αυτής ήσαν κεχαραγμένα τα εξής:
Επί του Βασιλέως Γεωργίου του Α’ ετέθη ο θεμέλιος ούτος λίθος του ναού του Πολιούχου ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ επί τω τόπω του μαρτυρίου τη 1η Ιουνίου 1908.
Εν Πάτραις, επί Επισκόπου Πατρών Αντωνίου και Δημάρχου Πατρέων Δημητρίου Βότση.
[…] Ο Σεβασμιώτατος Επίσκοπος ανέγνωσε τότε την οικείαν επί του θεμέλιου λίθου ευχή, μεθ’ ο η Α. Μεγαλειότης επλησιάσαν εις το βαρούλκον.
Ο εργολάβος κ. Κυράγγελος, κρατών την άλυσσον του βαρούλκου λέγει:
- Αυτή την άλυσσον θα σύρετε Μεγαλειώτατε και ο λίθος θα πέση.
- Αυτήν εδώ; Λέγει ο Βασιλεύς, κρατών μίαν των αλύσσεων του τροχαλίου.
- Μάλιστα, αυτήν, Μεγαλειώτατε.
Ο Βασιλεύς τότε σύρει την άλυσσον και ο εξ αυτής ανηρτημένος λίθος τοποθετείται ακριβώς επί του κάτωθι στρώματος της ασβέστου.
Πάραυτα ο κ. Κυράγγελος αποσπά την άλυσσον εκ του λίθου εις το μέσον της επιφανείας του οποίου είνε εσκαμμένη μικρά τετραγωνική οπή. Ο Βασιλεύς λαμβάνει τότε εκ του άργυρου δίσκου πρώτον τον χρυσούν εικοσόφραγκον και ρίπτει αυτό εις την οπήν του θεμελίου λίθου κατόπιν δε ρίπτει κατά σειράν τα λοιπά αργυρά Ελληνικά νομίσματα τάλληρον, δίφραγκον, φράγκον, μισόφραγκον και εικοσιπεντάλεπτον. Μετά τούτο λαμβάνει μικρόν τεμάχιον μαρμάρου επί τούτω κατασκευασθέν, όπως καλύψη την επί του λίθου οπήν και η Α’ Μεγαλειότης εφαρμόζει αυτό καλώς επί της οπής. Κατόπιν διά του αργυρούν μιστρίου λαμβάνει εκ του πινακίου τσιμέντο και επιχρίει δι’ αυτού επανειλημμένως το κάλυμμα της μικράς οπής μεθ’ ο λαμβάνει το αργυρούν σφυρίον και κτυπά τετράκις αυτό επί του θεμελίου. Αμέσως μετά τούτο ο Σεβασμιώτατος Επίσκοκος λαμβάνει το μικρόν μιστρίον και χαράττει επί του λίθου το σημείον του σταυρού απαγγέλλων μικράν ευχήν».
Και κάπως έτσι ολοκληρώνεται η τελετή θεμελίωσης του νέου ναού του πολιούχου της Πάτρας, ο οποίος τελικά θα εγκαινιαστεί επίσημα μετά από 66 χρόνια, 26 Σεπτεμβρίου 1974 με την βασιλεία να έχει καταργηθεί.
