Στους κλάδους εκείνους που κατάφεραν να βγουν νικητές από την πανδημία, καταγράφοντας αυξημένες συναλλαγές με κάρτες, εστιάζει μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), συστήνοντας σειρά πολιτικών, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών, με ό, τι αυτό συνεπάγεται και για τα φορολογικά έσοδα.
Πιο αναλυτικά, όπως προκύπτει από τη μελέτη με τίτλο «Ηλεκτρονικές πληρωμές στην Ελλάδα: Πολιτικές και επιδράσεις στη χρήση καρτών, 2015 – 2020», οι ταξιδιωτικές υπηρεσίες, τα καταστήματα ένδυσης, η ψυχαγωγία, τα καταλύματα και η εστίαση φαίνεται πως επλήγησαν σημαντικά από το lockdown, με την αξία των συναλλαγών να καταγράφει ετήσια μείωση 70,8%, 68,5, 62,4%, 54,1% και 40,7% αντίστοιχα. Στον αντίποδα, τα… πάνω τους πήραν τα καταστήματα τροφίμων και τα φαρμακεία, με τις συναλλαγές να καταγράφουν αύξηση 54,1% και 72,7%.
«Η πανδημία επηρέασε σημαντικά τη χρήση καρτών στην Ελλάδα. Με την επιβολή των πρώτων περιοριστικών μέτρων, ο αριθμός πληρωμών με κάρτα μειώθηκε (σε σύγκριση με πριν από ένα έτος) κατά 7% τον Μάρτιο του 2020 και κατά 19% τον Απρίλιο, αλλά επανήλθε σε διψήφιους ρυθμούς ανόδου (13% – 14%) με το άνοιγμα της οικονομίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες», τονίζεται χαρακτηριστικά και προστίθεται: «Η αύξηση της συχνότητας στη διάρκεια της πανδημίας αφορούσε κυρίως σε συναλλαγές μικρότερης αξίας, ενώ η αξία των συναλλαγών με φυσική παρουσία υποχώρησε σημαντικά. Ως αποτέλεσμα, παρά τη μεγάλη άνοδο των διαδικτυακών πληρωμών με κάρτα (άνω του 20% σε αριθμό και άνω του 30% σε αξία, το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του 2020), η αξία συναλλαγών στο σύνολο της αγοράς κατέγραψε υψηλούς ρυθμούς συρρίκνωσης (22% – 25%) ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες του 2020».
Ως προς την κλαδική διάρθρωση, παρά την αύξηση που παρατηρήθηκε την περίοδο 2015 – 2017, το μερίδιο των υπηρεσιών στις πληρωμές με κάρτα παραμένει δυσανάλογα μικρό σε σχέση με τα αγαθά. Ειδικότερα, ενώ οι υπηρεσίες έχουν 59,7% μερίδιο στην ιδιωτική κατανάλωση το 2019, στην αξία των πληρωμών με κάρτα το μερίδιό τους περιορίζεται σε 31,3%. Ιδιαίτερα περιορισμένη είναι η διείσδυση της χρήσης καρτών στην εκπαίδευση, τις επαγγελματικές υπηρεσίες και τις επισκευές, ενώ παρά την πρόοδο που σημειώθηκε υπάρχει περιθώριο για σημαντική περαιτέρω αύξηση της χρήσης καρτών στην εστίαση.
Όσον αφορά στη γεωγραφική κατανομή, καθώς η αξία των συναλλαγών με κάρτες έχει αυξηθεί σημαντικά γρηγορότερα εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης… το μερίδιο της Αττικής μειώθηκε από 71% το 2015 σε 47% το 2017 – 2019.
Έσοδα από ΦΠΑ
Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, εάν η Ελλάδα καταφέρει να φθάσει το μέσο επίπεδο χρήσης καρτών στην Ευρωζώνη, τότε τα ετήσια έσοδα από ΦΠΑ δύνανται να αυξηθούν κατά 6,4% ή 1,1 δισ. ευρώ.
Πιο αναλυτικά, με βάση την μελέτη κάθε 1% αύξηση της χρήσης καρτών σε αξία συναλλαγών οδήγησε κατά μέσο όρο την περίοδο 2015 – 2019 σε αύξηση των εσόδων ΦΠΑ κατά 0,13 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ αντίστοιχα κάθε 1% αύξηση του αριθμού συναλλαγών μεταφράζεται σε αύξηση των εσόδων κατά 0,09 π.μ. Ως αποτέλεσμα, εκτιμάται ότι η διείσδυση των καρτών συνέβαλε τουλάχιστον στο 17% της συνολικής ετήσιας αύξησης εσόδων από ΦΠΑ το 2019. Το όφελος σε όρους επιπλέον εσόδων από ΦΠΑ λόγω της αυξημένης χρήσης καρτών εκτιμάται σε 273 εκατ. ευρώ το 2019. Σημειώνεται ότι το συνολικό δημοσιονομικό όφελος είναι μεγαλύτερο, καθώς ο υπολογισμός δεν περιλαμβάνει το όφελος που προκύπτει ως επιπλέον έσοδα από φορολογία εισοδήματος και ασφαλιστικές εισφορές που σχετίζονται με οικονομική δραστηριότητα, η οποία παρέμενε αδήλωτη πριν την εξάπλωση των καρτών πληρωμής.
Στο πλαίσιο αυτό, το Ίδρυμα υπογραμμίζει την ανάγκη να δοθούν θετικά κίνητρα, τόσο στους καταναλωτές, όσο και στις επιχειρήσεις, ήτοι
Για τους καταναλωτές:
• Επιστροφή χρημάτων σε καταναλωτές που πληρώνουν ηλεκτρονικά σε στοχευμένους κλάδους ή γεωγραφικές περιοχές
• Έκπτωση φόρου εισοδήματος που χορηγείται σε περίπτωση μεγάλης χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών σε συγκεκριμένους κλάδους
• Εφαρμογή ενός πιο στοχευμένου προγράμματος λοταρίας, τόσο ως προς το πεδίο εφαρμογής, όσο και ως προς τη δημοσιότητα.
Για τις επιχειρήσεις:
• Λοταρία για αυτοαπασχολούμενους που επιτυγχάνουν στόχους διείσδυσης των ηλεκτρονικών μέσω πληρωμών
• Πίστωση ή έκπτωση φόρου σε πωλητές αγαθών και παρόχων υπηρεσιών που επιτυγχάνουν στόχους διείσδυσης των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών, τόσο σε σχέση με το επίπεδο χρήσης, όσο και με την ετήσια αύξησή τους
• Εφαρμογή ηλεκτρονικής τιμολόγησης.
