ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑ
katerinatsoukala4@gmail.com
«Το σπίτι είναι πολλές φορές το πιο επικίνδυνο μέρος για μια γυναίκα», όπως δικαίως έχει ειπωθεί, ιδίως σε μια περίοδο αναγκαστικού εγκλεισμού.
Μια γυναικοκτονία είναι το αποκορύφωμα της, προ υπάρχουσας, έμφυλης βίας, την οποία το θύμα έχει βιώσει κατ’ επανάληψη και συστηματικά από ανθρώπους που θα έπρεπε απλά να εμπιστεύεται. Μέσα σε λίγους μήνες έχουμε θρηνήσει θύματα από τα σεξιστικά εγκλήματα που αιώνες τώρα σπρώχνουμε κάτω από το εννοιολογικό, το λεκτικό και το νομικό μας χαλί.
Η ψυχολόγος Ειρήνη Λιάμπα μας αναλύει το ακραίο φαινόμενο της κακοποίησης, της ενδοοικογενειακής βίας, της γυναικοκτονίας. Αναφέρει πως η βία σε κάθε της έκφανση, εκφράζει μόνο τη δειλία εκείνου που την πράττει τονίζοντας πως η γυναίκα που βιώνει την κακοποίηση, πρέπει να βρίσκει τη δύναμη και να αναζητά τρόπους διαφυγής.
Ποιο το ποσοστό των γυναικών που έχει υποστεί κακοποίηση;
Σε παγκόσμια κλίμακα το 35% των γυναικών έχει υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία από τον σύντροφο τους ή βία από άλλους εκτός από τον σύντροφο τους. Είναι λοιπόν περισσότερες από μία στις τρεις οι γυναίκες που πέφτουν θύματα σωματικής ή σεξουαλικής βίας. Το γεγονός αυτό θεωρείται ως ένα ακόμη παγκόσμιο πρόβλημα υγείας με διαστάσεις επιδημίας, το οποίο αξιώνει επείγουσα δράση.
Ένα ακραίο φαινόμενο η λεγόμενη γυναικοκτονία, πως ορίζεται;
Η γυναικοκτονία ορίζεται ρητά ως ένα νέο εγκληματολογικό και ανθρωπολογικό φαινόμενο που αφορά ακραίες εκδηλώσεις βίας εκ μέρους ενός άνδρα σε βάρος μιας γυναίκας, η οποία υποτίθεται ότι παραβίασε τον κοινωνικά προκαθορισμένο ρόλο της ως… γυναίκα! Στην ουσία οι γυναικοκτονίες είναι εγκλήματα που στηρίζονται στις βαθιά εμπεδωμένες κοινωνικές αντιλήψεις και έμφυλα στερεότυπα, σύμφωνα με τα οποία οι γυναίκες είναι κατώτερες, υποτελείς στην ανδρική εξουσία και δυνητικά μπορούν να «τιμωρηθούν», «ελεγχθούν» και «σωφρονιστούν» μέσω της έμφυλης βίας.
Ποιες οι μορφές της κακοποίησης; Θεωρείται πως υπάρχει κλιμάκωση στη βία;
Η βία έχει κλιμάκωση. Δεν επιτρέπεται πλέον να ακούμε εκφράσεις του τύπου «σκότωσε επειδή ζήλευε», «ήταν έγκλημα πάθους», «ήταν η κακιά στιγμή» και να τις θεωρούμε φυσιολογικές. Δεν σκοτώνει η ζήλεια, σκοτώνει ο δολοφόνος. Το ζητούμενο λοιπόν είναι να δίνουμε σημασία στα πρώτα σημάδια βίας.
Η κακοποίηση παίρνει πολλές μορφές και κάθε μια έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της:
• Σωματική βία (σπρωξιές, μώλωπες, γροθιές, βιασμός, φόνος)
• Ψυχολογική βία (ταπείνωση, απομόνωση, εκφοβισμός)
• Λεκτική βία (φωνές, χαρακτηρισμοί, κατηγορίες, εξευτελισμοί)
• Παραμέληση (στέρηση ελευθερίας, οικονομική στέρηση και εξάρτηση)
• Οικονομική ανέχεια
Τι πρέπει να κάνει μια γυναίκα που κακοποιείται αλλά ο φόβος κυριαρχεί;
Πρέπει να επισημανθεί ότι η βία δεν πρόκειται να κατευναστεί με τη σιωπή, η σιωπή μπορεί μόνο να την ενθαρρύνει. Η βία σε κάθε της έκφανση, εκφράζει μόνο τη δειλία εκείνου που την πράττει. Κάθε γυναίκα που βιώνει την κακοποίηση, πρέπει να βρίσκει τη δύναμη και να αναζητά τρόπους διαφυγής. Η γυναίκα που κακοποιείται θα πρέπει να μιλάει για το πρόβλημα της. Να μην ακολουθεί κακές συμβουλές συγγενών και φίλων που προτείνουν το πρόβλημα να ξεχαστεί. Η βία δεν θεραπεύεται από τον θύτη.
Από που πηγάζει όλη αυτή η αυξανόμενη βία; Πως θα εκλείψει όλο αυτό;
Το κλειδί είναι η ενημέρωση και τον καθοριστικό ρόλο απέναντι στην ενδοοικογενειακή βία κατέχει η εκπαίδευση των ανθρώπων. Θα συνεχίσουμε να έχουμε κακοποιητικές συμπεριφορές και γυναικοκτονίες αν δεν αλλάξει η κοινωνία. Και αυτό ξεκινά από τα παιδιά. Αν τα παιδιά δεν γαλουχηθούν με σεβασμό προς τον συνάνθρωπο, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, σεξουαλικού προσανατολισμού, δε θα μπορούμε να μιλήσουμε ποτέ για μια κοινωνία που τους χωράει όλους. Όλα είναι θέμα παιδείας.
Με την εμφάνιση της πανδημίας και την κατάσταση του lockdown είδαμε τις γυναικοκτονίες να αυξάνονται και να μετράμε μέσα σε λίγους μήνες πολλά θύματα. Πιστεύεται πως ευθύνεται ο εγκλεισμός;
Παράλληλα η αύξηση των καταγγελιών δεν μεταφράζεται πάντα ως έξαρση της βίας αλλά ως αύξηση των γυναικών που αποφασίζουν να ζητήσουν βοήθεια και να γίνουν ορατές, να κάνουν ορατό το σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα της έμφυλης βίας. Μη θεωρήσουμε λοιπόν, ότι ένας άνδρας που δεν ήταν βίαιος προ καραντίνας, δεν έγινε ξαφνικά εξαιτίας του lockdown. Βίαια ξεσπάσματα είχαν όσοι ήδη επέλεγαν αυτόν τον τρόπο να σχετίζονται με τη σύντροφο τους. Εξαιτίας όμως της πολύμηνης παραμονής στο σπίτι η κατάσταση έγινε δυσκολότερη για τα θύματα.
Αν είσαι θύμα έμφυλης βίας κάλεσε τη γραμμή SOS 15900. SOS15900@isotita.gr
ΚΑΚΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Ποια είναι τα στάδια του φαύλου αυτού κύκλου
Μια κακοποιητική συμπεριφορά έχει πάντα συνέχεια, ποια τα στάδια αυτού του φαύλου κύκλου; Η ενδοοικογενειακή κακοποίηση εντάσσεται σε έναν συνήθη κύκλο βίας με τα ακόλουθα στάδια:
• Κακοποίηση- ο κακοποιητικός σύντροφος ξεσπάει πάνω σου με υποτιμητική, επιθετική και βίαιη συμπεριφορά.
• Ενοχή- μετά την κακοποίηση νιώθει ενοχή καθώς ανησυχεί για το ενδεχόμενο να τον πιάσουν.
• Δικαιολογίες- θα κατηγορήσει εσένα για τη συμπεριφορά του προκειμένου να μην αναλάβει την ευθύνη των πράξεων του.
• Ειρηνική φάση- θα συμπεριφέρεται σαν να μη συνέβη πότε τίποτα, θα προσπαθήσει να σε γοητεύσει, θα κάνει προσπάθεια να ξανακερδίσει τον έλεγχο και να σε κρατήσει μέσα στη σχέση.
• Παγίδα- θα σε παγιδεύσει, θα σε εγκλωβίσει μέσα σε μια κατάσταση στην οποία μπορεί να δικαιολογήσει ότι σε κακοποιεί.
(από την εφημερίδα “Νεολόγος”).
