ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΚΟΥΣΤΑ
Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1960 ΕΠΕΦΥΛΑΞΕ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ ΚΑΙ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΧΑΪΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ
Την εποχή που η πόλη άλλαξε εντελώς τη φυσιογνωμία και την καθημερινότητά της, αφήνοντας πίσω μια εποχή
Πολλές φορές, φίλοι με ερωτούν γιατί στα κείμενά μου έχω «εμμονές», με τη δεκαετία του 1960. Μα, είναι η περίοδος που έγιναν τόσες και τέτοιες αλλαγές στην πόλη που άλλαξαν τελείως την φυσιογνωμία της, την καθημερινότητά της, αλλά και την προοπτική της. Και μια και το έφερε η κουβέντα ας κάνουμε μαζί μια βόλτα στην Πάτρα της νιότης μας.
Τα εργοστάσια
Κατά το 1964 η Πειραϊκή – Πατραϊκή επεκτείνεται με γοργούς ρυθμούς. Το δε, εργοστάσιο κατασκευής κλωστών νάϋλον εντός της πόλης λειτουργεί κανονικά. Το άλλο, βιομηχανίας τεχνητού δέρματος ολοκληρώνεται. Συνεχίζεται δε, η ανέγερση του μεγάλου εργοστασίου της «Α.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΒΑΜΒΑΚΟΣ» με 30.000 ατράκτους. Την ίδια χρονιά ξεκινά η ανέγερσις της νέας βιομηχανικής μονάδας της «ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.» και του εργοστασίου βιομηχανίας ηλεκτρικών συσκευών του «ΔΙΟΝ.ΚΑΖΑΓΛΗ». Επίσης, έχει προγραμματιστεί επέκταση του εργοστασίου της «Α.Ε. Οινοπνευματοποιϊας Β.Γ.ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ», με ίδρυση τμήματος αποστάξεως οινοπνεύματος.
Η βιομηχανία πλεκτών (καλτσών) «Αδελφοί Ηλιόπουλοι» συγχωνεύεται με μεγάλη ομοειδή αμερικανική εταιρεία και συστήνεται η «ΑΜΓΚΡΕ» Αμερικανοελληνική Βιομηχανία Πλεκτικής με μετοχικό κεφάλαιον 9.000.000 δραχμών. Ο Οργανισμός Βιομηχανικής Αναπτύξεως αναζητά εταίρους και συστήνει την Βιομηχανία Δέρματος, με μετοχικόν κεφάλαιον 10.000.000 δρχ. και συνολική επένδυση 30.000.000 δρχ. Παραγωγή σε πρώτο στάδιο 1.500 τεμάχια πικλέ ημικατειργασμένα ημερησίως και σε δεύτερο στάδιο 1.500 τεμάχια ετοίμων δερμάτων για ενδύματα και γάντια ημερησίως και απασχόληση 100 άτομα. Δύο χρόνια πριν είχαν γίνει τα εγκαίνια της PIRELLI με παραγωγή 140.000 ελαστικά ετησίως και απασχόληση 350 εργατών, 30 υπαλλήλων και 20 τεχνικών. Ο δε Λαδόπουλος επεκτείνεται συνεχώς σε νέα προϊόντα. Τα εργοστάσια απασχολούσαν και πολλές μικρές επιχειρήσεις υποστηρικτικές στην λειτουργία τους, όπως μηχανουργεία, χυτήρια, συνεργεία κάθε κατηγορίας, κυτιοποιϊα, ορυχαλκουργεία, χρωματουργεία, εμπορικά όπως σιδηροπωλεία και μεταφορές.
Οι πρώτες πολυκατοικίες και η απόσυρση των αλόγων
Η Πάτρα αλλάζει, καθώς αρχίζουν να υψώνονται πάνω από τα κεραμίδια της κάτω πόλης οι πρώτες πολυκατοικίες με πρώτη αυτή του Παπανδρόπουλου στη γωνία Καρόλου και Ρήγα Φεραίου στην θέση του φαρμακείου «SPECIAL» του Ιωάννη Πιτσινού.
Τα κάρα, τα διπλόκαρρα και οι σούστες που έκαναν τις μεταφορές αποσύρονται σταδιακά και οι καροτσέρηδες αφήνουν το καμτσίκι και πιάνουν το τιμόνι, καθώς το κράτος τους δίνει άδειες και άτοκα δάνεια για τρίτροχα οχήματα μεταφοράς και πεντάτονα φορτηγάκια. Οι δρόμοι καθαρίζουν από τις καβαλίνες των αλόγων και γεμίζουν με αυτοκίνητα που οι αθηναϊκές μάντρες αυτοκινήτων πλουτίζουν με αθρόες εισαγωγές γερμανικών και γαλλικών μεταχειρισμένων αυτοκινήτων. Έτσι ο τροχονόμος με την βαρέλα αποσύρεται και την θέση του παίρνουν ο Σταμάτης και ο Γρηγόρης.
Το μονοπώλιο της ΒΕΣΟ χάνεται
Η ΒΕΣΟ χάνει το μονοπώλιο των σαπουνιών καθώς εμφανίζεται στα μπακάλικα το ΚΛΙΝ, σε σακουλάκι, με σύνθημα πάνω στη συσκευασία «άνοιξέ με, κάτι θα βρεις και θα χαρείς». Μέχρι τότε όλη η λάτρα του σπιτιού, μέχρι λούσιμο και μπανιάρισμα, γινόταν με το πράσινο σαπούνι της ΒΕΣΟ. Έτσι το ΚΛΙΝ ήταν διαθέσιμο στα μπακάλικα και στα ψιλικατζίδικα σε νάυλον σακουλάκια, έχοντας πάντα μέσα ένα δωράκι. Η εταιρεία για την προώθησή του, έβαζε διάφορα δώρα στη συσκευασία από μανταλάκια μέχρι μικροπαιχνιδάκια για τα παιδιά, όπως στρατιωτάκια κ.λπ. Υπήρχαν και τα πειράγματα με αφορμή αυτά τα δωράκια, καθώς όταν κάποιος αγόραζε κάτι που δεν άξιζε, του έλεγαν: «Πού το βρήκες αυτό, στο ΚΛΙΝ;». Δωράκι έδινε και το ROL στην εορταστική χριστουγεννιάτικη συσκευασία, που διαφήμιζε πως, μαζί με τη χαρούμενη όψη στο σπίτι, έδινε και ένα μικρό δώρο-έκπληξη. Στη συνέχεια, το έδαφος ήταν πια πρόσφορο για την επικράτηση του TIDE και, πολύ γρήγορα, του ΟΜΟ.
Παντού ηλεκτρικό και κινηματογράφοι
Εγκαταλείπονται τα μαγειρεία των σπιτιών με τα κάρβουνα και οι γκαζιέρες καθώς επελαύνει το «Πετρογκάζ» σε όλα τα σπίτια και δειλά εμφανίζονται οι ηλεκτρικές κουζίνες. Μαζί και τα ηλεκτρικά ψυγεία αντικαθιστούν τα ψυγεία του πάγου βγάζοντας στην ανεργία τους παγοπώλες που γύριζαν στις γειτονιές με το κάρο και με την σαμπρέλα στο χέρι.
Το δε ηλεκτρικό ρεύμα, υπάρχει πλέον σε επάρκεια στα νοικοκυριά άλλα και στα εργοστάσια καθώς η ΔΕΗ απορροφά την ΓΛΑΥΚΟΣ Α.Ε.
Ξεφυτρώνουν οι κινηματογράφοι, καθώς οι ταινίες με τους υπέροχους κωμικούς αλλά και οι δραματικές του Ξανθόπουλου σπάνε ταμεία. Δεσπόζουν στα Ψηλαλώνια η «Αλάμπρα», η «ΟΥΦΑ» και το «ΖΕΝΙΘ». Κορυφαίες αίθουσες το «Παλλάς», το «Πάνθεον», το «REX», το «ΙΝΤΕΑΛ», το «ΑΣΤΥ» κ.α. Έτσι ο Καραγκιόζης που ήταν βασική καλοκαιρινή ψυχαγωγία περνά σταδιακά στην αφάνεια. Τα «ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΕΙΑ» διοργανώνουν σπουδαίους κολυμβητικούς αγώνες παίδων – εφήβων – κορασίδων στον μόλο και οι ξύλινες εξέδρες γεμίζουν κόσμο, ενώ στην πλατεία Τριών Συμμάχων η συναυλία αρχίζει, καθώς οι μουσικοί με τις όμορφες στολές τους, με τα σιρίτια και τις επωμίδες, κουρντίζουν τα όργανα και οι ακροατές έχουν καταλάβει όλες τις θέσεις. Ο μαέστρος Θεόφιλος Κάββουρας ανέβαινε σε ένα μικρό παταράκι, από όπου σκορπούσε μελωδίες από κλασικά μουσικά έργα που είχε ετοιμάσει.
Το λιμάνι
Και μια και είμαστε στο λιμάνι να πούμε πως στην δεκαετία του 1960 γνώρισε μεγάλη ακμή. Καθώς έρχονταν ετησίως περίπου τετρακόσια καράβια γενικού φορτίου με πρώτες ύλες και εμπορεύματα. Οι δε εξαγωγές είχαν ως κορυφαίο προϊόν την κορινθιακή σταφίδα που αποτελούσαν το 45% των εξαγωγών από το λιμάνι της πόλης. Τα σωματεία φορτοεκφορτωτών, εργατών θαλάσσης και σταφιδοσυσκευαστών ήταν πολυπληθέστατα, καθώς το λιμάνι προσέφερε αφειδώς μεροκάματα με τις εισαγωγές του βακαλάου, της ξυλείας, των λιπασμάτων, της χαρτόμαζας και του γαιάνθρακα. Το 1970 όμως ήλθε η μεγάλη ανατροπή καθώς η θαλάσσια μεταφορά των εμπορευμάτων πέρασε από τα χύδην φορτία στα containers. Το λιμάνι μας δεν εκσυγχρονίστηκε ώστε να εξυπηρετήσει τα πλοία που μετέφεραν containers και η μεταφορά πέρασε στο σύνολο της στον Πειραιά. Κι έτσι το λιμάνι άρχισε να φθίνει εμπορικά, βγάζοντας στην ανεργία πλήθος επαγγελμάτων. Ίσως ήταν και η απαρχή της αποβιομηχάνισης που ξεκίνησε το 1975 και ολοκληρώθηκε το 1995, για την οποία θα μιλήσουμε μια άλλη φορά.
