ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ 600 ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΕΧΟΥΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ «ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ»
Tης Καλυψούς Κανελλοπούλου
Εξακόσιες επιχειρήσεις εστίασης και αναψυχής, εκ των οποίων οι τετρακόσιες λειτουργούν στη χερσαία ζώνη (κέντρο και συνοικίες) και οι διακόσιες στο παραλιακό μέτωπο συνθέτουν το πάζλ που έχει δημιουργηθεί στον «μαγικό» κόσμο της ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων σε πλατείες, πεζόδρομους, παραλίες και κοινόχρηστους χώρους γενικότερα.
Στο «βασίλειο» της Πάτρας η ανάπτυξη τους σε εξωτερικούς χώρους ανέρχεται σε εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα – ο ακριβής αριθμός είναι απροσδιόριστος –εντός των οποίων διακυβεύονται πολλά ως προς την τοπική οικονομία, την ακύρωση της προσβασιμότητας και την διαμόρφωση του χαρακτήρα της κοινωνικής ζωής.
Τα θέλουμε ή δεν τα θέλουμε;
Αποτελούν εδώ και πολλά χρόνια «κόκκινη σημαία» για τους περισσότερους δήμους της χώρας. Τα μαγαζιά υγειονομικού ενδιαφέροντος αποσκοπούν στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επέκτασή τους, αναπτύσσοντας τραπεζοκαθίσματα στην προβολή τους (και όχι μόνο) σε κοινόχρηστους χώρους. Τα αντικρουόμενα συμφέροντα πολλά, η διάθεση συνεννόησης όχι πάντα επαρκής και όχι πάντα αμφίδρομη.
Τι ισχύει όμως για την Πάτρα του 2023, μετά από δύο χρόνια υγειονομικής και έναν χρόνο ενεργειακής κρίσης . «Οι τεράστιες ανατιμήσεις στην ενέργεια θέτουν σε κρισιμότητα μετά και την υγειονομική κρίση την επαγγελματική τους συνέχεια όπως και των εργαζομένων στις υπόψη επιχειρήσεις» είναι η θέση του δήμου, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των τοπικών επιχειρήσεων. Ωστόσο, δεν λείπουν και όσοι κάνουν λόγο για υφισταμένη εκμετάλλευση της θέσης αυτής, από τους επιχειρηματίες.
Κατάστημα έξω από το κατάστημα ή αλλιώς μία πόλη μέσα στην πόλη
Αυτήν την στιγμή στην πόλη , όπως και σε κάθε άλλο μέρος της χώρας που έχει επαφή με τη θάλασσα, διανύουμε τη μεταβατική περίοδο της στροφής του κοινού « στα τραπεζάκια έξω». Στάση η οποία μεταφράζεται σε προτίμηση τα παραλιακά καταστήματα για λόγους διασκέδασης, τόσο για φαγητό όσο και για καφέ-ποτά. Όπως μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κανείς με μια βόλτα στην ακτογραμμή αλλά και στο κέντρο της Πάτρας, τα καταστήματα εστίασης έχουν κυριολεκτικά «πάρει πολύ αέρα» και μάλιστα, δημόσιο αέρα.
Μιλώντας με νούμερα, στο κέντρο της Πάτρας σήμερα διατηρούν τραπεζοκαθίσματα 400 περίπου μαγαζιά, ενώ στην ακτογραμμή Καμίνια- Ρίο, ο αριθμός μειώνεται στο 1/2, μιας και 200 εστιατόρια και καφέ- μπαρ έχουν τραπέζια και έξω από τον εσωτερικό τους χώρο.
Ειδικά για τις πλατείες, μεταξύ των οποίων και όσες αποτελούν σήμα- κατατεθέν για την Πάτρα όπως η Πλατεία Γεωργίου, η Πλατεία Υψηλών Αλωνίων, η Πλατεία Τριών Συμμάχων και η Πλατεία Όλγας, τα πράγματα θα έλεγε κανείς πως έχουν τρόπον τινά «ξεφύγει» όσον αφορά την άτυπη επέκταση των μαγαζιών. Δεδομένης της αυξημένης ζήτησης και της συχνής πληρότητας, οι καταστηματάρχες δεν άργησαν να αντιληφθούν ότι η επέκταση των τραπεζοκαθισμάτων τους, θα συνεπαγόταν άμεση αύξηση των εσόδων τους. Στις περιοχές αυτές, τα τραπεζοκαθίσματα υπερβαίνουν κατά πολύ την προβολή των καταστημάτων, τον χώρο δηλαδή που είναι ακριβώς μπροστά τους.
Πού θα φτάσουν;
Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, κάθε χρονιά παραχωρείται , μετά από την επίδειξη σχετικού ενδιαφέροντος, επιπλέον δημόσιος χώρος κατόπιν δημοπρασίας. Αυτή η αργή επέκταση που κάθε χρόνο γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη, είναι εκείνη που κάνει μερικούς να μιλούν για ένα «δυσοίωνο» μέλλον, στο οποίο σχεδόν όλες οι πλατείες θα καταλαμβάνονται από τραπεζοκαθίσματα. Το ίδιο δε, πολλοί φοβούνται και για τα παραλιακά μέρη, τα οποία είναι ασφυκτικά γεμάτα τους μήνες της εαρινής και θερινής σεζόν. Ακριβώς μάλιστα επειδή έχουν αυτά τα εποχικά κέρδη, τα παραλιακά μαγαζιά είναι ακόμη πιο επιρρεπή στο να «επεκταθούν» καταλαμβάνοντας επί της ουσίας δημόσια περιουσία. Αναφερόμαστε φυσικά στα εστιατόρια και τα μπαρ που βρίσκονται στην ακτογραμμή της Πάτρας, από τα Καμίνια μέχρι το Δρέπανο.
Είναι γεγονός ότι η κατάχρηση δημοσίων χώρων «ευδοκιμεί» κατά κύριο λόγο στις πλατείες της Πάτρας. Σε χώρους που παραδοσιακά αποτελούν σημεία συνάντησης και ραντεβού και που φιλοδοξούμε να παραμείνουν τόποι χωρίς κοινωνικοοικονομικό πρόσημο. Χωρίς δηλαδή να απαιτείται κάποιου είδους χρηματικό αντίτιμο- συναλλαγή για να καθίσει κανείς εκεί. Στο πλαίσιο αυτό, οι πλατείες ανήκουν ή τουλάχιστον θα έπρεπε να ανήκουν ισόποσα σε όλους και όλες, ως ένας κεντρικός φιλόξενος τόπος για κοινωνικές συναναστροφές. Με καθαρά και ευπρεπή παγκάκια, για όσους δεν θέλουν ή δεν μπορούν να επιλέξουν κάποιο κατάστημα εστίασης.
Πόσο κοστίζει η δημόσια γη;
Ήδη από τις αρχές κάθε νέου έτους, ο Δήμος Πατρέων παραχωρεί στους ενδιαφερόμενους την απαραίτητη άδεια, προκειμένου να λειτουργήσουν αξιοποιώντας τον εξωτερικό χώρο όπως νομίζουν. Μάλιστα, όσοι έχουν γνωστοποιήσει άμεσα στις αρχές τα αιτήματά τους και πάρουν την άδεια αυτή μέχρι τον Μάρτιο, χαίρουν έκπτωσης της τάξης του 15%, αρκεί να καταβάλλουν και το ανάλογο τέλος ΕΦΑΠΑΞ. Μια ακόμη διευκόλυνση για τους «γιους των φρονίμων» που φροντίζουν να εξασφαλίσουν την ύπαρξη τραπεζοκαθισμάτων πριν «οι πελάτες τους πεινάσουν», είναι η δυνατότητα αποπληρωμής του ποσού που οφείλουν στον δήμο, με δόσεις. Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τις αρχές και τον αρμόδιο Αντιδήμαρχο, κ. Πλέσσα, αν το τέλος υπερβαίνει τα 300 ευρώ, οι επιχειρηματίες έχουν τη δυνατότητα να καταβάλλουν το 30% μετρητοίς και το υπόλοιπο 70% σε τρεις ισόποσες δόσεις. Το πλήρες ποσό πρέπει να καταβληθεί εντός του προσεχούς εξαμήνου, μέχρι δηλαδή και την τελευταία ημέρα του Σεπτεμβρίου 2023, σύμφωνα με επίσημη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων και την κατάληψη κοινοχρήστων χώρων από τα καταστήματα εστίασης.
Πώς μπορεί ένα κατάστημα να εξασφαλίσει χώρο για τραπεζοκαθίσματα χωρίς την καταβολή τελών;
Σύμφωνα με τον ισχύοντα στην Πάτρα κανονισμό από τις αρχές του 2023, ένα κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος μπορεί να υποβάλλει αίτηση ατελούς παραχώρησης κοινόχρηστου χώρου προς την Αντιδημαρχία Διοίκησης και Οικονομικών. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από την άδεια έτους 2023 και από ένα τοπογραφικό διάγραμμα ή σχεδιάγραμμα για τους υπ’ όψη χώρους με ακριβή τετραγωνικά μέτρα αυτών.
Πότε αφαιρείται η άδεια;
Οι δημοτικές αρχές μπορούν να ανακαλέσουν τη χορηγηθείσα άδεια σε περίπτωση που οι μαγαζάτορες υπερβούν με την τοποθέτηση των τραπεζοκαθισμάτων τους τα τετραγωνικά μέτρα που τους αναλογούν. Τα τετραγωνικά αυτά μέτρα έχουν άλλωστε οριοθετηθεί κατόπιν μελέτης των διατάξεων περί προσβασιμότητας πεζών, ΑΜΕΑ και φυσικά οχημάτων έκτακτης ανάγκης.
Ισορρόπηση σε τεντωμένο σχοινί
«Ως Δήμος Πατρέων σταθερά συνεχίζουμε να στεκόμαστε αρωγοί στους αυτοαπασχολούμενους επαγγελματίες της πόλης μας οι οποίοι μετά την κρίση της πανδημίας έχουν περιέλθει στην ενεργειακή κρίση και ενημερώνουμε ότι συνεχίζουμε για το έτος 2023 την ατελώς χορήγηση κοινοχρήστων χώρων για ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος» εξηγεί ο δήμος και, όπως όλα δείχνουν, πρόκειται για ευκαιρίες που οι επιχειρηματίες δεν αφήνουν ανεκμετάλλευτες.
Μήπως το παρακάνουν όμως; Δεν είναι λίγες οι καταγγελίες των απεγνωσμένων πολιτών που αντί να περπατούν στην πόλη τους, καταλήγουν να περιδιαβαίνουν ανάμεσα σε τραπέζια και καρέκλες θαμώνων μαγαζιών. Ιδιαίτερα μεγάλα είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με κινητικές δυσκολίες και ΑΜΕΑ, όχι μόνο για τον χώρο προβολής των μαγαζιών (ή την πιθανή παράτυπη «επέκτασή του, πάντα κατά πρωτοβουλία αποκλειστικά του ιδιοκτήτη), αλλά και για τον αριθμό των τραπεζιών στον χώρο που όντως δικαιούνται. Εν ολίγοις, μερικοί επιχειρηματίες δεν ξεπερνούν τα τετραγωνικά μέτρα που τους έχουν παραχωρηθεί σε κοινόχρηστους χώρους. Αντ’ αυτού όμως, αξιοποιούν τον δοθέντα χώρο βάζοντας παραπάνω τραπεζοκαθίσματα από αυτά που θα επέτρεπαν την επιθυμητή ελευθερία μετακινήσεων των περαστικών.
Τι απαντά ο Δήμος
«Στηρίζουμε τον κλάδο με τα μέτρα που λαμβάνουμε, όλοι μας όμως είμαστε υποχρεωμένοι να σεβόμαστε τα δικαιώματα των δημοτών , να διασφαλίζουμε την προσβασιμότητα αυτών και να εξασφαλίζουμε τη διαχείριση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης» είναι η ξεκάθαρη θέση του δήμου επ’ αυτού. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι τον «χάρτη» των τραπεζοκαθισμάτων για την Πάτρα, θα μπορούμε να τον κατανοήσουμε πλήρως περί τα τέλη του 2023.
