Η Κορινθιακή σταφίδα και η σύνδεσή της με το λιμάνι της Πάτρας

26.04.2021 / 10:45
All-focus

Του Θανάση Κούστα

Το καλοκαίρι του 1979, απολύθηκα από τον Στρατό, μετά από 27 μήνες θητεία, και η πρώτη μου δουλειά ήταν σε εργοστάσιο σταφίδας, ως προϊστάμενος παραγωγής, με αποστολή τον εκσυγχρονισμό της παραγωγικής διαδικασίας και με σύμβουλο Άγγλο εμπειρογνώμονα. Έτσι γνώρισα την κορινθιακή (μαύρη) σταφίδα, που ζήτημα είναι αν στην ζωή μου την είχα γευτεί δυο-τρείς φορές.

Φυσικά, δεν φανταζόμουν πως μέσα στις αποθήκες θα αντίκριζα σωρούς σαν βουνά με τον αποξηραμένο καρπό. Το κατ’ εξοχήν εξαγώγιμο προϊόν της περιοχής, που στήριξε την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας σε χαλεπούς καιρούς, που στήριζε το 50% του κρατικού προϋπολογισμού στις αρχές του προηγούμενου αιώνα αλλά και που στήριζε την οικονομία της πόλης μας ακόμη και στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ήταν μπροστά μου. Εκατομμύρια μαύρες ρόγες, γυαλιστερές, χωρίς κουκούτσι, χοροπηδούσαν στα μηχανήματα, στα πλυντήρια, στις αερομηχανές, τις διαιρετικές με τις μεγάλες κοσκίνες, πριν μπουν στο χαρτοκιβώτιο για να ταξιδέψουν με προορισμό τα χοντρομπακάλικα του Λονδίνου και του Λίβερπουλ.

Η Κορινθιακή σταφίδα και η σύνδεσή της με το λιμάνι της Πάτρας 2

Όταν έκαναν «χρυσές δουλειές»

Μέχρι το 1970 η σταφίδα ξεκίναγε το μακρινό της ταξίδι από το λιμάνι της Πάτρας. Τότε προσέγγιζαν τις αποβάθρες τα General Cargo για να παραλάβουν τον «μαύρο χρυσό», έμφορτα με πρώτες ύλες για την βιομηχανία της πόλης ή εμπορεύματα από την γηραιά Αλβιώνα. Γέμιζε το λιμάνι με πόστες από τα συσκευασμένα  ξυλοκιβώτια (κασελάκια) με τυπωμένες τις μάρκες, αναλόγως την προέλευση ποιότητα και τον πελάτη.

Η ποικιλία Vostizza του Αιγίου είχε καθιερωθεί από παλιά και εξακολουθούσε να δίνει την καλύτερη ποιότητα. Υπήρχαν ακόμη και άλλες ποικιλίες όπως η Gulf της Κορίνθου αλλά και οι Amalias του Πύργου με την Patras των Πατρών που ανήκαν στα επαρχιακά (Provincial). Και ονομασίες περίεργες αλλά ενδεικτικές του περιεχομένου που διαφοροποιούσε, υποτίθεται, τις ποιότητες: Black Diamond, Black Princess, Black Knight, Orchard Blossom, Olympic και πολλές άλλες. Ήταν η εποχή που η εξαγωγή της σταφίδας αποτελούσε το 45-50% των συνολικών εξαγωγών από το τελωνείο της Πάτρας. Ήταν η εποχή που πολλές επιχειρήσεις και πολλοί επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι είχαν συνδέσει το βιοτικό τους επίπεδο με την καλλιέργεια, την μεταποίηση και την εξαγωγή. Αγρότες – παραγωγοί  έφτιαχναν προίκες και σπούδαζαν παιδιά, μεσίτες αγόραζαν κι από ένα ακίνητο σε κάθε σοδειά, εργάτες είχαν σίγουρο μεροκάματο, τα σωματεία των σταφιδεργατών και των εργατών ξηράς και θαλάσσης ήταν πολυμελή και οι νοικοκυραίοι έχτιζαν σπίτια στα προσφυγικά  και στον Άη Διονύση. Τα εργοστάσια δούλευαν διπλοβάρδιες και οι εργάτες των σωματείων πάλευαν να βγουν στο ψηφίο γιατί με τον τόνο που δούλευαν στην παραλαβή, στο φόρτωμα ή στο παρακράτημα έβγαζαν διπλό μεροκάματο. Τα μηχανουργεία, τα ξυλοσχιστήρια, οι καραγωγείς, οι ασφαλιστές, οι dockmans (ντοκουμάνηδες, σύμφωνα με την ορολογία του λιμανιού), οι φομπίστες και τα ναυτιλιακά πρακτορεία έκαναν χρυσές δουλειές.

Οι πατέντες των Πατρινών

Τα μηχανήματα των σταφιδεργοστασίων, ήταν πατέντες Πατρινών κατασκευαστών, όπως οι αερομηχανές που απορροφούσαν τα υποπροϊόντα, οι διαιρετικές που χώριζαν τα μεγέθη ανάλογα με τις παραγγελίες και απέβαλαν τα απορρίμματα, τα πλυντήρια που έπαιρναν τις πέτρες και οι κοπτικές των μίσχων… Οι κοπτικές από τους Εγγλέζους ονομάζονταν cleaning machine και οι εργάτες «επί το Ελληνικότερον» τις έλεγαν «κλιναριστικές».

Οι μηχανές αυτές που είχαν κατασκευασθεί και εξελιχθεί στην Πάτρα, εκείνα τα χρόνια κατασκευάζονταν από τον Κώστα τον Κατσιγιάννη,  που τις παρέλαβε σε αρχέγονη κατάσταση σιδερένιες και σχεδόν χειροκίνητές και τις έφθασε σταδιακά (τις επόμενες δεκαετίες) σε ανοξείδωτες κατασκευές, υπεραυτόματες και σύμφωνες με τις Ευρωπαϊκές προδιαγραφές.

Όταν άλλαξαν τα πράγματα

Στις αρχές τις δεκαετίας του 1970 όμως άλλαξαν τα πράγματα. Η φόρτωση δεν γινόταν πλέον στα πλοία γενικού φορτίου, αλλά σε πλοία μεταφοράς, containers, για τα οποία δεν είχε προβλεφθεί υποδομή στο λιμάνι της Πάτρας. Κι έτσι η φόρτωση μεταφέρθηκε στο λιμάνι του Πειραιά. Την ίδια περίοδο άλλαξε και η συσκευασία της σταφίδας από ξυλοκιβώτια σε χαρτοκιβώτια. Τα σωματεία των εργατών ξηράς και θαλάσσης άρχιζαν να κλονίζονται, χάνοντας μεροκάματα,  τα ξυλοσχιστήρια έχασαν τον 80% της δουλειάς τους με την εισαγωγή των χαρτοκιβωτίων. Η Πάτρα έχανε δουλειές και μεροκάματα και ήταν η αρχή της αποδυνάμωσης του εμπορικού λιμένα.

Στις αρχές της δεκαετίας  του 1980, τα εργοστάσια της σταφίδας λιγοστά, επιβιώνουν μόνο όσα εκσυγχρονίζονται και επενδύουν, αλλάζουν τον εργασιακό χάρτη, τα σωματεία αργοπεθαίνουν και τα αρχεία τους μπαίνουν σε μουσεία. Αυτοματοποιείται η επεξεργασία και η συσκευασία. Το προϊόν πρέπει να συσκευασθεί για να τοποθετηθεί απ’ευθείας  στο ράφι των Βρετανικών  αλυσίδων λιανεμπορίου και να εφαρμοσθούν αυστηρά μέτρα διασφάλισης ποιότητας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα δεκάδες σταφιδεργοστάσια της παραλιακής Όθωνος – Αμαλίας να εξαφανισθούν και μαζί τους πολλοί εργαζόμενοι, συντηρητές, προμηθευτές και συνεργάτες.

Και οι αποβάθρες του λιμανιού της πόλης μας, έμειναν έρημες, χωρίς καράβια με βίντσια και αμπάρια, χωρίς ιδροκοπημένους εργάτες με μαντήλια στα κεφάλια και ζωνάρια στην μέση να ακροβατούν σε χοντρά μαδέρια. Χωρίς εμπορεύματα ποστιασμένα στις αποβάθρες και τις προβλήτες. Χωρίς κάρα και φορτηγάκια στο πήγαινε – έλα. Χωρίς φωνές βίρα και μάϊνα, βλαστήμιες και πειράγματα.

Τώρα πλέον, τα φορτηγάκια πήγαιναν τις παλέτες με τα κιβώτια της σταφίδας στο απεντομωτήριο που ήταν στην τοποθεσία της ιχθυόσκαλας και μετά τον εμποτισμό τους με βρωμιούχο μεθύλιο για την καταστροφή των εντόμων, τα παραλάμβαναν τα containers για την μεταφορά και φόρτωση στα πλοία που προσέγγιζαν το λιμάνι του Πειραιά.

Την τύχη αυτή είχαν και άλλα εξαγώγιμα προϊόντα από το λιμάνι της Πάτρας κι έτσι αυτό, έμεινε χωρίς σταφίδα αλλά και χωρίς εξαγωγές, χωρίς μεροκάματα… έμεινε να παρακολουθεί τα άλλα λιμάνια που ολοκλήρωσαν τις εμπορικές τους υποδομές, να μεγαλώνουν να φέρνουν δουλειές, να προσαρμόζονται και να στηρίζουν βιομηχανίες και θέσεις απασχόλησης.

Αυτή η ιστορία είναι φανταστική, δεν αφορά τους πολιτικούς και τους Δημάρχους της πόλης μας και δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.

(από εφημερίδα Νεολόγος των Πατρών)

Ακολουθήστε το dete.gr στο Google News

Ακολουθήστε μας στο Google News απο τον υπολογιστή αλλά και από την εφαρμογή Google News του κινητού σας.

Σχετικά Άρθρα

ροή ειδήσεων

πρωτοσέλιδα