«Μην τρώτε κρέας και γαλακτοκομικά για να έχετε να τρώτε ψωμί, μην κυκλοφορείτε με τα ΙΧ τις Κυριακές για να έχετε ηλεκτρικό ρεύμα το βράδυ στο σπίτι».
ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΥΚΙΟΥ
Οι πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία δεν διεξάγονται πλέον μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά μεταξύ Δύσης και Ρωσίας. Οι ΗΠΑ που κρατούν τα σκήπτρα της Δυτικής Ηγεμονίας, πολεμούν στην Ουκρανία εξ αποστάσεως και δια αντιπροσώπων προσφέροντας στους αμυνόμενους Ουκρανούς σύγχρονο οπλισμό, ταχύρυθμη εκπαίδευση στις ΗΠΑ, ζωτικές πληροφορίες και υψηλή καθοδήγηση ώστε, να είναι αποτελεσματική η χρήση των όπλων και να επιτυγχάνονται οι στόχοι (πχ βύθιση Ρωσικής ναυαρχίδας). Ωστόσο πέραν του θεάτρου των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία, ο πόλεμος μεταξύ Δύσης και Ρωσίας έχει μετατοπιστεί στον ενεργειακό και επισιτιστικό τομέα προκαλώντας ισχυρές αναταράξεις στην παγκόσμια οικονομία με τον πληθωρισμό να γίνεται διψήφιος και να διαλύει κάθε αναπτυξιακό στόχο του σύγχρονου καπιταλιστικού οικοδομήματος.
Πόλεμος νεύρων και αντοχής
Μετά από ογδόντα ημέρες εχθροπραξιών, πλέον διεξάγεται πόλεμος νεύρων και αντοχής. Η Δύση με την Ρωσία μοιάζουν σαν τους παλαιστές που περιμένει ο ένας τον άλλον να κουραστεί πρώτος και να σωριαστεί επί της παλαίστρας χάνοντας το παιχνίδι.
Η πρώτη αντίδραση της Δύσης στην Ρωσική εισβολή ήταν η επιβολή οικονομικών κυρώσεων στην Ρωσία με στόχο να γονατίσει οικονομικά ο Πούτιν! Αλλά και ο Πούτιν τον ίδιο στόχο έβαλε. Να γονατίσει οικονομικά την Δύση και να στρέψει τους λαούς της Ευρώπης εναντίον των ηγετών τους.
Οι ΗΠΑ κλείνουν τα εργοστάσια της Coca Cola στην Ρωσία και η Ρωσία κλείνει την κάνουλα του αερίου στην Ευρώπη και τα σιλό με τα σιτηρά προκαλώντας την απόλυτη καταιγίδα.
Ο Ρώσος μπορεί να μείνει χωρίς Coca Cola και ROLEX ρολόι, ο Δυτικοευρωπαίος δεν μπορεί να μείνει χωρίς θέρμανση τον χειμώνα και χωρίς ψύξη το καλοκαίρι, ενώ τα εργοστάσια δεν θα μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς ρωσικό αέριο και πετρέλαιο, αλλά και η Μέση Ανατολή, όπως και η Αφρική δεν μπορούν μείνουν χωρίς ψωμί και ηλιέλαιο…
Χάθηκε η εποχή των χαμηλών τιμών
Η εποχή των χαμηλών τιμών στα τρόφιμα και την ενέργεια, χάθηκε μέσα στο βομβαρδισμένο τοπίο της Ουκρανίας.
Ο πληθωρισμός κατακλύζει την παγκόσμια οικονομία. Οι βασικές αιτίες είναι δύο. Οι επιπτώσεις της πανδημίας και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ο οικονομικός αντίκτυπος αντανακλά πλέον στα νοικοκυριά και τους ανθρώπους. Η ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού προκαλεί πολιτική αστάθεια, η οποία δημιουργεί περαιτέρω οικονομικές δυσκολίες. Ο πληθωρισμός επηρεάζει άμεσα την ευημερία των ατόμων, των οικογενειών και των κοινοτήτων και στις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη στερεί την δυνατότητα απόκτησης βασικών ειδών πρώτης ανάγκης, κυρίως τροφίμων, ιατρικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και χρήσης βοηθητικών μέσων για ευπαθείς ομάδες που η λειτουργία τους απαιτεί κατανάλωση ενέργειας. Ως εκ τούτου, οι ανισότητες και η στέρηση αυξάνονται αλματωδώς.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία επιτάχυνε τις ήδη υπάρχουσες πιέσεις στη σταθερότητα των τιμών, καθώς οι δυο αντιμαχόμενες χώρες είναι σημαντικοί εξαγωγείς βασικών προϊόντων, πετρελαίου, άνθρακα, φυσικού αερίου, σιταριού, καλαμποκιού, ελαίων σπόρων και λιπασμάτων.
Οι τιμές των βασικών τροφίμων είχαν ήδη αυξηθεί πριν τον πόλεμο λόγω διακοπής και δυσλειτουργίας που εμφάνιζε η αλυσίδα εφοδιασμού κατά την διετία της πανδημίας. Ωστόσο, ο πόλεμος στην Ουκρανία διόγκωσε τις τιμές διότι, η Ουκρανία είναι μια χώρα που έχει το 1/3 του πιο εύφορου εδάφους του κόσμου και σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων είναι 45%, άρα ήταν αναπόφευκτο η Ρωσική εισβολή να επηρεάσει δυσμενώς την επισιτιστική ασφάλεια του πλανήτη. Ένας μεγάλος αριθμός οικονομιών στην Ευρώπη, την Κεντρική Ασία, την Μέση Ανατολή και την Αφρική εξαρτώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη Ρωσία και την Ουκρανία για τις εισαγωγές τους σε στάρι.
Επομένως όσο συνεχίζεται αυτός ο πόλεμος και δεδομένου ότι ο Covid-19 παραμένει απρόβλεπτος, η έλλειψη των βασικών προϊόντων θα έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερες τιμές στα επισιτιστικά αγαθά, και αποκλεισμό από αυτά των ευάλωτων και φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων.
Ο πεινασμένος κόσμος γίνεται πιο επικίνδυνος
Ορισμένες πολιτικές επιπτώσεις είναι άμεσες, με την ενίσχυση των λαϊκιστών όπου στήνονται κάλπες αλλά της μαζικότητας που εμφανίζουν οι κοινωνικές διαμαρτυρίες.
Οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποίησαν ότι, σε μέρη όπως η Λιβύη, ο Λίβανος ή η Τυνησία, η επισιτιστική ανασφάλεια συνδέεται στενά με τις πολιτικές εντάσεις και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να δρομολογηθούν ριζοσπαστικές αλλαγές.
Με απλούς όρους, ο πληθωρισμός είναι απώλεια αγοραστικής δύναμης, πράγμα που σημαίνει ότι τα χρήματα στις τσέπες μας χάνουν συνεχώς την αξία τους. Ο υψηλός πληθωρισμός κυρίως ωφελεί εκείνους που είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση, ενώ επιδεινώνονται ακόμη περισσότερο οι κοινωνικές ανισότητες οδηγώντας περισσότερους ανθρώπους σε φτώχεια.
Σε περιόδους ευημερίας όπου επιτυγχάνεται σταθερότητα στις τιμές, τα περισσότερα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος καταφέρνουν τουλάχιστον να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες τους, τώρα όμως είναι αντιμέτωπες με την φτώχεια. Οι τιμές αυξάνονται συνεχώς με ταχύτερο ρυθμό και ολοένα και περισσότερα εισοδήματα δεν καλύπτουν τις βασικές ανάγκες, παρά τα όποια μέτρα κοινωνικής προστασίας λαμβάνονται από κυβερνήσεις και Οργανισμούς. Ο πεινασμένος κόσμος γίνεται πιο επικίνδυνος.
Ο ρόλος της μεσαίας τάξης
Αλλά και η μεσαία τάξη, βλέπει να εξανεμίζεται το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος της για τις βασικές ανάγκες της και αναγκάζεται να ξοδεύει μέρος των αποταμιεύσεων της για να διατηρήσει το βιοτικό της επίπεδο σ´ ένα αξιοπρεπές σημείο. Αυτό προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια και ανασφάλεια για το μέλλον της μεσαίας τάξης καθώς την κυριεύει ο φόβος ότι μπορεί και να φτωχοποιηθεί…. Το αυξανόμενο κόστος ζωής προκαλεί υπαρξιακούς φόβους στην μεσαία τάξη σχετικά με το κατά πόσον μπορεί να καλύψει πληρωμές ενοικίου ή τραπεζικών δανείων και ταυτόχρονα να καλύψει τα πάγια έξοδα και να διατηρήσει την δυνατότητα αγοράς βασικών ειδών διατροφής.
Η ιστορία διδάσκει ότι η μεσαία τάξη είναι εκείνη που πυροδοτεί τις κοινωνικές εκρήξεις. Αναπόφευκτα, σε τέτοιου είδους κρίσεις οι κυβερνήσεις και γενικότερα το πολιτικό προσωπικό θεωρούνται υπεύθυνοι όπως και τα διοικητικά όργανα. Οι απλοί πολίτες που είναι και οι άμεσα θιγόμενοι καταλογίζουν ευθύνες στους πολιτικούς αλλά και σε όσους άλλους ωφελούνται από τις αυξήσεις των τιμών. Τους θεωρούν υπεύθυνους για τις κακουχίες που προκαλούνται από το αυξανόμενο κόστος ζωής.
Οι δεκαετίες της σταθερότητας των τιμών δημιούργησαν την ψευδαίσθηση ότι αυτή η κατάσταση θα συνεχιστεί επ΄ αόριστον.
Σήμερα στις δυτικές κοινωνίες, διαμορφώνεται μια αυξανόμενη βαθιά δυσπιστία ως προς τις κυβερνητικές ελίτ. Θεωρούνται υπεύθυνες για την τρέχουσα περίοδο οικονομικής αστάθειας. Αυτή η δυσπιστία εκδηλώνεται σε κάθε εκλογική αναμέτρηση που γίνεται στην Δύση είτε με τους αναποφάσιστους και είτε μ´ εκείνους που απέχουν των εκλογικών διαδικασιών. Ενώ αυξάνεται ο λαϊκισμός και ο εθνικισμός.
Πόλεμος και πανδημία επιδεινώνουν την παγκόσμια κρίση
Ο πόλεμος της πανδημίας και της Ουκρανίας, είναι οι δυο βασικοί παράγοντες που επιδεινώνουν την παγκόσμια κρίση, χωρίς να αποκλείεται μια πιο παρατεταμένη περίοδος ελλείψεων στην ενέργεια και την επισιτιστική αλυσίδα. Μια νέα έκθεση της διεθνούς ομάδας εμπειρογνωμόνων για τον επισιτισμό υπογραμμίζει πώς ακριβώς οι τιμές των τροφίμων σε όλο τον κόσμο έχουν αυξηθεί εξ’ αιτίας του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανίας που αιφνιδίως μείωσε την προσφορά σιταριού και λιπασμάτων στις παγκόσμιες αγορές. Αυτό, σε συνδυασμό με ξηρασίες, πλημμύρες και άνοδο του θερμοκηπίου που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, έχει μεγεθύνει το πρόβλημα.
Η αύξηση της παραγωγής σιτηρών δεν μπορεί να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα, σε αντίθεση με την άντληση ή την διάθεση του πετρελαίου. Η παραγωγή σιτηρών είναι ένα μακρύ παιχνίδι που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες, το κλίμα, την διαθεσιμότητα γεωργικών εκτάσεων και τις αντιξοότητες όπως τα κύματα θερμότητας, την ξηρασία, τα παράσιτα και τις πλημμύρες.
Βεβαίως η διακοπή των εξαγωγών σιταριού από τη Ρωσία και την Ουκρανία δεν είναι ο μόνος λόγος για τις αυξήσεις των τιμών, οι οποίες οδήγησαν σε παρόμοιες αυξήσεις της τιμής της σόγιας, του ρυζιού και των υπόλοιπων δημητριακών. Στην αναμπουμπούλα χαίρεται ο λύκος και στην προκειμένη περίπτωση οι κερδοσκόποι προκαλούν τεχνητές ελλείψεις και φουσκώνουν τις τιμές επιδιώκοντας γρήγορα κέρδη ενώ η αγορά κατακρημνίζεται. Η αισχροκέρδεια στα δημητριακά πλήττει περισσότερο τις φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες.
Πάντως οι εμπειρογνώμονες τροφίμων επισημαίνουν ότι θα απαιτηθούν θυσίες τα επόμενα χρόνια και αλλαγή των διατροφικών συνηθειών που μέχρι σήμερα είχαν ως βάση το κρέας και το άμυλο (σιτάρι). Και τούτο διότι η διατροφή των ζώων καταναλώνει ένα μεγάλο μερίδιο της παγκόσμιας παραγωγής σιτηρών! Γι αυτό σήμερα προσπαθούν να πείσουν τους ανθρώπους να τρώνε λιγότερα κρέατα και γαλακτοκομικά προϊόντα. Για παράδειγμα, εάν οι Ευρωπαίοι μειώσουν την κατανάλωση ζωολογικών προϊόντων κατά 10%, θα εξασφαλιστούν 18 με 19 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών! Σήμερα η παγκόσμια έλλειψη σιτηρών εκτιμάται ότι είναι μεταξύ 20 και 25 εκατομμυρίων τόνων.
Με λίγα λόγια οι τεχνοκράτες των Οργανισμών της Δύσης προετοιμάζουν τον κόσμο να αλλάξει περαιτέρω τις συνήθειες του. Να μην τρώει κρέας και γαλακτοκομικά για να έχει να τρώει ψωμί! Να εργάζεται από το σπίτι και να μην κυκλοφορεί με το αυτοκίνητο του τις Κυριακές για να έχει ηλεκτρικό ρεύμα τις νύχτες ! Συστάσεις που προκαλούν σοκ και διαταράσσουν περαιτέρω την ψυχοσύνθεση των ανθρώπων που προσπαθούν να βγουν από την στενωπό της πανδημίας.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Φαίνεται ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Τα lockdowns παρέπεμπαν στη δεκαετία του 1920, όπως ο κόσμος τότε βίωνε την πανδημία της ισπανικής γρίπης του 1918.
Τώρα ο πλανήτης μοιάζει σαν να κατευθύνεται και πάλι σε μεγάλες περιπέτειες όπως και τότε. Σ´ ένα μείγμα συντριβής του χρηματιστηρίου όπως το 1929 και της «Μεγάλης Κατάθλιψης», που προκαλούσε η βαριά ατμόσφαιρα του επικείμενου παγκόσμιου πολέμου στα τέλη της δεκαετίας του 1930.
Σήμερα η Ευρώπη έχει γίνει ξανά μια ζώνη πολέμου, ο πληθωρισμός γιγαντώνεται, το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων πέφτει δραματικά, οι αλυσίδες εφοδιασμού διαταράσσονται απειλώντας την επισιτιστική ασφάλεια, οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι σε αναταραχή, η Κίνα αντιμετωπίζει τους κινδύνους μιας αναζωπύρωσης του ιού… Ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με τον δράκο του παγκόσμιου χρέους.
Όλοι αυτοί οι κίνδυνοι τροφοδοτούν ο ένας τον άλλον επηρεάζοντας την παγκόσμια ασφάλεια αλλά και το μέλλον της ανάκαμψης. Αυτά τα παγκόσμια γεγονότα προσθέτουν επίσης πίεση στους υπάρχοντες γεωπολιτικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν η Μέση Ανατολή, η Ευρώπη και η Αφρική. Αυτό το ασταθές περιβάλλον δημιουργεί ευκαιρίες για απρόβλεπτες συγκρούσεις. Καθώς η σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ρωσίας συνεχίζεται, η ΕΕ δεν ήταν σε θέση να αναπτύξει έναν διπλωματικό μηχανισμό αποτροπής της σύγκρουσης με τη Ρωσία. Η ΕΕ, δεν μπορεί να παίξει το ρόλο του στιβαρού συμμάχου εντός της διατλαντικής συμμαχίας. Το βάρος των κινήσεων και η στρατηγική της Δύσης παραμένει στα χέρια των ΗΠΑ.
Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο πλανήτης βρίσκεται μπροστά σε μια τέλεια καταιγίδα που θα μηδενίσει το κοντέρ για να γίνει επανεκκίνηση της παγκόσμιας οικονομίας σε ένα διαφορετικό γεωπολιτικό περιβάλλον που σήμερα κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει με ακρίβεια. Ενδεχομένως η Ρωσία να έρθει πιο κοντά στην Κίνα όπως φοβούνται αρκετοί στις ΗΠΑ μεταξύ των οποίων και ο Χένρι Κίσινγκερ. Μπορεί και η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναγκαστεί να αποκτήσει ενιαία εξωτερική, αμυντική και οικονομική πολιτική, όπως χρόνια τώρα επιζητεί το διευθυντήριο των Βρυξελλών.
Και όπως μας έχει πει από το 500 π.Χ. ο Ηράκλειτος «Τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ’αυτό μένειν» που σημαίνει, όλα είναι ρευστά και τίποτα δεν μένει το ίδιο…
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Νεολόγος” των Πατρών
