«Να μην κάνουμε εκπτώσεις στη παιδεία»
Το μάθημα της δραματικής τέχνης απελευθερώνει, διασκεδάζει και… ακονίζει την κριτική σκέψη στις μικρές ηλικίες.
ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΠΑΛΑΦΟΥΤΗ
mimibalafouti@gmail.com
Θεατρική αγωγή. Ή αλλιώς η μαγεία του θεάτρου στις σχολικές αίθουσες. Τα παιδιά μπαίνουν σε ρόλους, απελευθερώνονται και διασκεδάζουν. Αναπτύσσουν την ενσυναίσθησή τους και φυσικά την κριτική τους σκέψη. Όλα αυτά όμως με την καθοδήγηση του κατάλληλου εκπαιδευτικού. Η Έλενα Καϊάφα, απόφοιτη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, του τμήματος θεατρικών σπουδών με μεταπτυχιακό στο Warwick University και υποψήφια Διαδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, μας μιλά για την αγάπη της για τα παιδιά και την επίδραση που έχουν οι εκφάνσεις της δραματικής τέχνης στην διαμόρφωση του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς τους.
Αγαπάς τη δουλειά σου; Σου δίνονται τα εφόδια να μεταδώσεις τις γνώσεις σου;
Αγαπώ πολύ την δουλειά μου. Ασχολούμαι δέκα χρόνια με τη δραματική τέχνη και τα παιδιά και προσπαθώ να βελτιώνομαι και να εμπλουτίζω τις γνώσεις μου. Οι εκπαιδευτικοί σήμερα όλων των κλάδων είναι πλήρως καταρτισμένοι με ακαδημαϊκές σπουδές και γίνεται υπέροχη δουλειά. Όσον αφορά τους θεατρολόγους ενώ υπάρχει εξαιρετικό δυναμικό με γνώσεις και μεράκι για την εκπαιδευτική διαδικασία, οι καταστάσεις είναι σχετικά δύσκολες γιατί μοιραζόμαστε σε τρία-τέσσερα σχολεία καθώς το μάθημα «θεατρική αγωγή» το κάνουν από την πρώτη μέχρι την τετάρτη τάξη. Οι περισσότεροι είμαστε αναπληρωτές, έτσι κάθε χρόνο, αλλάζουμε σχολεία και δεν μπορούμε ούτε σχέση να αναπτύξουμε με τους μαθητές ούτε να προγραμματίσουμε μια σταθερή εκπαιδευτική πορεία με μακροπρόθεσμους στόχους. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μεγάλη θέληση και αγάπη για το αντικείμενο και τα παιδιά και έτσι δίνουμε όλοι τον καλύτερο μας εαυτό.
Ποια σημεία του χαρακτήρα σου σε ώθησαν να διαλέξεις τη θεατρολογία;
Από πολύ μικρή μου άρεσαν όλα τα καλλιτεχνικά, έκανα χορό και έπαιζα συνέχεια θεατρικά σπίτι μου ή στο σχολείο, οπότε το να επιλέξω τη σχολή Θεατρικών Σπουδών ήταν μονόδρομος. Ξεκινώντας να ερευνώ μεταπτυχιακά στο εξωτερικό ανακάλυψα ότι θα μπορούσα να συνδυάσω τη θεατρική τέχνη με την εκπαίδευση και τα παιδιά. Το θέατρο μου αρέσει γιατί δημιουργείς εικόνες και φανταστικούς κόσμους που σε κάνουν να νιώθεις ελεύθερος και δημιουργικός και τα παιδιά σου προσφέρουν την δυνατότητα να γίνεις και εσύ πάλι παιδί. Αυτή η δυνατότητα που μου δίνεται κάθε μέρα με κάνει να νιώθω πλήρης και χαρούμενη.
Είναι μεγάλο το βάρος που φέρει ένα εκπαιδευτικός απέναντι στα παιδιά;
Αν και το εκπαιδευτικό σύστημα απαξιώνεται κάποιες φορές, πρέπει να αναλογιστούμε ότι τα παιδιά μέχρι τα 18 τους, την μισή σχεδόν μέρα παρευρίσκονται στο σχολείο όπου είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας, έτσι ο εκπαιδευτικός φέρει μεγάλο βάρος, για την κοινωνικό-συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Ο εκπαιδευτικός δεν είναι στην αίθουσα διδασκαλίας απλά για να μεταδώσει τις γνώσεις των μαθηματικών ή της ιστορίας, έχει έναν πολυσύνθετο ρόλο. Πρέπει να είναι εκεί για να ακούσει τα παράπονα των παιδιών, να τα φροντίσει, να τους εξηγήσει πράγματα που μπορεί να βλέπουν στη τηλεόραση και όλα αυτά με πολύ προσεκτικό τρόπο ώστε να μην τρομάξουν ή φοβηθούν. Ειδικά στην εποχή μας που η πληροφόρηση είναι διάχυτη ο εκπαιδευτικός πρέπει να είναι συνετός και «παρών» σε πολλούς τομείς.
Ποιος είναι ο ρόλος ενός θεατρολόγου απέναντι στα παιδιά;
Ο Θεατρολόγος είναι εμψυχωτής, με θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις στο θέατρο. Ολοκληρώνοντας κάποιος τη σχολή «θεατρικών σπουδών» αποκτά παιδαγωγική επάρκεια. Το μάθημα του θεάτρου είναι σπουδαίο και τα παιδιά κάθε βδομάδα το περιμένουν με πολύ προσμονή. Πέρα από τις θεωρητικές γνώσεις που μπορούμε ως θεατρολόγοι να μεταδώσουμε στα παιδιά λειτουργούμε και ως εμψυχωτές, παίζουμε, ακούμε μουσική, κάνουμε παιχνίδια ρόλων, ανεβάζουμε παραστάσεις και όλα αυτά σε ένα πλαίσιο που τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια να εκφραστούν και να μεταδώσουν το συναίσθημά τους χωρίς κριτική.
Τι συμπεριλαμβάνει το μάθημα της θεατρικής αγωγής;
Ατομικά και ομαδικά παιχνίδια, χορό, παιχνίδια ρόλων, δημιουργία παράστασης, κουκλοθέατρο και θέατρο σκιών, την τεχνική δάσκαλος σε ρόλο, την αφήγηση και δραματοποίηση ιστοριών και παραμυθιών. Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να ξεκινάει από το νηπιαγωγείο ως και το λύκειο. Δυστυχώς, στις βαθμίδες της δευτεροβάθμιας πλέον δεν υπάρχουν θέσεις για θεατρολόγους παρά μόνο στα καλλιτεχνικά και μουσικά σχολεία και θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό και οι έφηβοι να εκφράζονται και να δρουν δημιουργικά.
Ποια είναι τα άμεσα αποτελέσματα στη συμπεριφορά των παιδιών;
Τα παιδιά είναι χαρούμενα, ανυπομονούν να ξεκινήσει το μάθημα, μαθαίνουν να συνεργάζονται καλύτερα μεταξύ τους, να συζητούν για ότι διαφωνούν παρά να τσακώνονται, να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα τους και των άλλων, να εκφράζονται, να χρησιμοποιούν το μυαλό τους με δημιουργικό και κριτικό τρόπο και να αναπτύσσουν χαρακτήρες. Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ όλης της κοινότητας που εμπλέκεται στο σχολικό περιβάλλον. Το θέατρο για παιδιά έχει στόχο να καλλιεργήσει την ψυχοσύνθεση και τη σκέψη των παιδιών.
Υπάρχουν ελλείψεις, ποιες αλλαγές θα έπρεπε να υπάρξουν;
Θα έπρεπε σε όλα τα δημοτικά και τα ειδικά δημοτικά να ενταχθεί το μάθημα σε όλες τις τάξεις του δημοτικού, το γυμνάσιο και το λύκειο. Δυστυχώς υπάρχουν ελλείψεις όχι μόνο σε μόνιμες θέσεις θεατρολόγων όσο και αναπληρωτών Στην Αχαΐα φέτος δεν προσλήφθηκε ούτε ένα άτομο στην ειδική αγωγή και επειδή την προηγούμενη χρονιά εργαζόμουν σε ειδικό σχολείο και μπορώ να πω εκ πείρας πόσο σημαντικό ήταν το θέατρο για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Δεν θα πρέπει να κάνουμε εκπτώσεις στη παιδεία γιατί τα παιδιά είναι το μέλλον μας!
