H Πρωτοχρονιά της καταστροφής

01.01.2023 / 9:30
Moutzali_Patra_27

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΑΝΗΣ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΣ

Τις παραμονές της πρωτοχρονιάς του 1922 οι Έλληνες στρατιώτες συνεχίζουν να πολεμούν στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Το καλοκαίρι της χρονιάς που φεύγει, του 1921, ο ελληνικός στρατός προελαύνει προς ανατολάς και τον Ιούλιο καταλαμβάνει το Εσκίρ Σεχίρ. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, αν και εξαντλημένος, διαβαίνει τον Σαγγάριο ποταμό και διασπά τις πρώτες γραμμές άμυνας του τουρκικού στρατού. Αυτή θα είναι και η τελευταία επιθετική επιχείρηση των ελληνικών δυνάμεων.

Στο μεταξύ στην Ελλάδα, πρωθυπουργός έχει αναλάβει ο πατρινός πολιτικός και βασικός εκπρόσωπος του αντιβενιζελισμού Δημήτριος Γούναρης και στην κεφαλή της χώρας βρίσκεται ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α’, ο οποίος ήδη έχει επιστρέψει στη χώρα στα τέλη του 1920, μετά από τριετή εξορία στην Ελβετία.

Το κλίμα στην Πάτρα

Με τους νέους να βρίσκονται στο μέτωπο, την οικονομία της χώρας να παραπαίει και τα τρόφιμα να μην είναι σε επάρκεια, οι Πατρινοί ετοιμάζονται να υποδεχθούν το νέο έτος, το 1922, κατά το οποίο έμελλε να γραφτεί η μελανότερη σελίδα στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους, με την Μικρασιατική καταστροφή.

Στις πρώτες σελίδες του «Νεολόγου» των Πατρών εκείνης της περιόδου, δεσπόζουν οι ειδήσεις για τις διπλωματικές κινήσεις της κυβέρνησης Γούναρη να διασφαλιστεί η συμμαχική υποστήριξη στην Μικρασιατική εκστρατεία, αλλά και η οικονομική βοήθεια από τους συμμάχους καθώς η εκστρατεία κόστιζε 8 εκατομμύρια δραχμές ημερησίως και η ελληνική οικονομία δεν άντεχε αυτό το βάρος.

Χωρίς νυχτερινή διασκέδαση, αλλά με διαμάντια

Στο φύλλο της 27ης Δεκεμβρίου 1921 ο «Νεολόγος» των Πατρών περιγράφει πως γιορτάστηκαν τα Χριστούγεννα, από τα οποία απουσίαζε η νυχτερινή διασκέδαση. Όπως γράφει ο συντάκτης της στήλης «Εδώ κ’ εκεί»: «Ουδέποτε άλλοτε υπήρξε τόσον αισθητή η έλλειψις των κέντρων εν Πάτραις όσον κατά την ημέραν των Χριστουγέννων. Εάν μάλιστα δεν ήσαν ανοικτά κατά την εξαίρεσιν του νόμου και τα παραλιακά καφενεία, το κακόν θα ήτο μεγαλείτερον. Εις του Μαράτου και τα άλλα μικροκέντρα της παραλίας μέχρι βαθείας νυκτός διηγκωνίζοντο και συνωθούντο οι ζητούτνες άσυλον. Εννοείται, ότι και η κακοκαιρία ου ολίγον συνέβαλεν εις την επίτασιν της δυσφορίας δια το κλείσιμον των κέντρων». 

Από την ίδια στήλη πληροφορούμαστε ότι: «Αι βιτρίνες αδαμαντοπωλείου της οδού Αγίου Νικολάου από ημερών προκαλούν την προσοχήν των διαβατών. Έχουν εκτεθή κατά σειράν διάφορα τιμαλφή είδη. Διακτυλίδια, σκουλαρίκια, περιδέραια. Όλα με αδάμαντας. Και αρχίζουν από τας 20.000 χιλιάδες και κατεβαίνουν εις τας 300 δραχμάς. Όσοι θέλουν, διαλέγουν και παίρνουν» Ο συντάκτης της στήλης καταλήγει με το εξής, που όπως φαίνεται του προκαλεί εντύπωση: «Και όμως εξοδεύονται πολλά και από αυτά τα είδη».

Ουρές στο «Ιντεάλ»

Μπορεί η διασκέδαση σε κοσμικά νυχτερινά κέντρα να μην επιτρεπόταν, ωστόσο οι Πατρινοί είχαν την ευκαιρία να ψυχαγωγηθούν στον κινηματογράφο «Ιντεάλ» της Αγίου Νικολάου.

Στο φύλλο της 27ης Δεκεμβρίου στις σελίδες του «Νεολόγου» των Πατρών φιλοξενείται η παρακάτω διαφήμιση από το «Ιντεάλ»: «Σήμερον νέον πρόγραμμα με μίαν θαυμασίαν νεωτάτην ταινίαν «Καρδία υπό Σφύραν». Πρωταγωνιστεί εις νέος κινηματογραφικός αστήρ, η Κλαρέττα Ροζάη, ήτις κατά την εν Ιταλία κρατούσαν γενικήν γνώμην θα ήνε η αντικαταστάτις της αποχωρησάσης Μπερτίνη. Το έργον φέρει και Ελληνικάς επιγραφάς».

Στο φύλλο της 29ης Δεκεμβρίου 1921 και στην στήλη «Εδώ κ’ εκεί» διαβάζουμε: «Ό,τι γίνεται εις το «Ιντεάλ» αυτάς τας ημέρας, είνε πρωτοφανές διά θέατρον κινηματογράφου. Σωστός χαλασμός κόσμου. Ενώ είνε γεμάτον το θέατρον, εξακολουθούν να διαγκωνίζονται περί την θυρίδα των εισιτηρίων πλήθη λαού. Όχι ζητούντα πλέον, αλλά ικετεύοντα, μίαν θέσιν. Προχθές ηθέλησε η αστυνομία να επέμβη σοβαρώς όπως μη εκδίδονται πλειότερα εισιτήρια από τας υπάρχουσας θέσεις. Και όμως είχον καταλάβει και τότε όμως και πάντοτε, περισσοτέρας από πολλάς θέσεις οι διάφοροι αστυνομικοί».

Μεγάλη η κίνηση στα μαγαζιά

Παρά την ακρίβεια και την γενικότερη δυσχέρεια που επικρατούσε εκείνη την περίοδο, οι πατρινοί βγήκαν για ψώνια και η τοπική αγορά κινήθηκε. Όπως διαβάζουμε στον «Νεολόγο» της 3ης Ιανουαρίου 1922: «Η κίνησις εφέτος δεν περιωρίσθη μόνον κατά την παραμονήν της Πρωτοχρονιάς, όπως άλλοτε. Επεξετάθη και κατά την ημέραν της Πρώτης του Έτους και την επομένην ακόμη, την χθες δηλαδή. Η κίνησις των προμηθειών εννοείται. Κυρίως όμως των προμηθειών παιγνιδίων και άλλων αθυρμάτων, αίτινες εγίνοντο από τα υπαίθρια καταστήματα των οδών Μαιζώνος, Αγίου Νικολάου, τα πολιορκούμενα συνεχώς από μικρόκοσμον. Εβοήθησε πολύ εις τούτο και ο καιρός. Και επώλησαν ό,τι είχον οι μικροκαταστηματάρχαι και επραγματοποιήσαν και αυτοί ικανοποιητικάς εισπράξεις. Τα πιστολάκια και τα άλλα κουμπουράκια εξηντλήθηκαν προτήτερα από τα άλλα παιγνίδια. Γενικώς η κίνησις της Πρωτοχρονιάς εις τα μικρά και μεγάλα καταστήματα, ήτο πάρα πολύ μεγάλη. Καταπλητική, κυριολεκτικώς. Εξωδεύθησαν τα διπλάσια από πέρυσιν. Όλοι οι καταστηματάρχαι ενθουσιασμένοι εκ του ντσίρου τον οποίον έκαμαν. Ό,τι επροξένει εις αυτούς μεγάλην εντύπωσιν ήτο ή άνευ συζητήσεως πληρωμή των αξιουμένων δι’ έκαστον είδος χρημάτων. Και πτωχοί και πλούσιοι και μικροί και μεγάλοι, επλήρωναν όσα εζητούντο, χωρίς γογγυσμόν ή δυφορίαν τινα.

Το έθιμο της χαρτοπαιξίας

Όσοι πατρινοί δεν ήταν στο μέτωπο της Μικράς Ασίας εκείνη τη χρονιά φρόντισαν να τηρήσουν και το έθιμο της χαρτοπαιξίας στην αλλαγή του χρόνου. Όπως γράφει ο «Νεολόγος» των Πατρών στο φύλλο της 3ης Ιανουαρίου 1922: «εις όλα τα κέντρα η τράπουλα και ιδιαιτέρως και εις τον φανερόν. Καφφενεία, λέσχαι, καταστήματα συλλόγων, άλλα καταστήματα συλλόγων, άλλα καταστήματα, σπήτια και ταράτσες ακόμη, εχρησίμευσαν ως τόποι συγκεντρώσεως, όπου εδοκιμάσθη η περιβόητος τύχη, είτε εις την ταχείαν «πασέταν», είτε εις τα άλλα κάπως βραδέως διεξαγόμενα παιγνίδια. Και ετράβηξε ω, πάντοτε, τον παθών του τον τάραχον ο αθώος Άγιος».

*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νεολόγος

Ακολουθήστε το dete.gr στο Google News

Ακολουθήστε μας στο Google News απο τον υπολογιστή αλλά και από την εφαρμογή Google News του κινητού σας.

Σχετικά Άρθρα

ροή ειδήσεων

πρωτοσέλιδα