*Της Κωνσταντίνας Τρίγκα
Η Χρόνια Νεφρική Νόσος- ΧΝΝ (ή διαφορετικά η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια) είναι μια παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια της νεφρικής λειτουργίας.
Οι νεφροί επιτελούν ζωτικής σημασίας λειτουργίες του οργανισμού μας. Βασική λειτουργία των νεφρών είναι η αποβολή των τοξικών προϊόντων του μεταβολισμού. Επίσης αποβάλλουν την περίσσεια υγρών και του άλατος και έτσι με αυτό τον τρόπο ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση.
Μια άλλη σημαντική λειτουργία των νεφρών είναι η διατήρηση της ισορροπίας των χημικών στοιχείων και των μετάλλων του σώματος ενώ συμμετέχουν και στον μεταβολισμό των οστών. Οι νεφροί μας συμβάλουν στην καλή λειτουργία της καρδιάς και προάγουν την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων μέσω μιας ορμόνης που ονομάζεται ερυθροποιητίνη.
Με την εξέλιξη της χρόνιας νεφρικής νόσου ή διαφορετικά της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας έχουμε την εμφάνιση διαφόρων επιπλοκών της νόσο. Έτσι λοιπόν μπορεί να έχουμε την εμφάνιση ανθεκτικής αρτηριακής υπέρτασης στην χορηγούμενη θεραπευτική αγωγή, την εμφάνιση αναιμίας και τέλος τις διαταραχές του μεταβολισμού των οστών που σαν τελικό αποτέλεσμα έχουν την εμφάνιση ή την επιδείνωση προυπάρχουσας καρδιαγγειακής νόσου και την αύξηση της θνητότητας.
Η προχωρημένη χρόνια νεφρική νόσος είναι απειλητική για τη ζωή του ασθενούς, και απαιτεί ειδική και άμεση αντιμετώπιση. Συνήθως στα αρχικά στάδια τα συμπτώματα της νόσου δεν γίνονται αντιληπτά ενώ έχει αναφερθεί ότι μπορεί κάποιος ασθενής να έχει χάσει ήδη το 90% της νεφρικής του λειτουργίας και να μην έχει παρουσιάσει κάποιο ειδικό σύμπτωμα. Έτσι πολλές φορές ο ασθενής όταν γίνει η διάγνωση της νόσου του μπορεί ήδη να βρίσκεται σε πολύ προχωρημένο στάδιο και να χρειαστεί να αντιμετωπιστεί με εξωνεφρική κάθαρση.
Κάθε χρόνο υπολογίζονται σε χιλιάδες τα θύματα της χρόνιας νεφρικής νόσου και για την αντιμετώπιση της δαπανούνται πάρα πολύ υψηλοί προϋπολογισμοί από τα διάφορα Εθνικά συστήματα Υγείας. Με βάση όλα τα παραπάνω, η νόσος αυτή έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις μάστιγες της σύγχρονης εποχής, λόγω του αυξανόμενου επιπολασμού, της ιδιαίτερα υψηλής νοσηρότητας και θνητότητας των ασθενών και του υψηλού κόστους της θεραπείας της.
Ο επιπολασμός της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου αυξάνεται συνεχώς και 1 στους 10 ενήλικες παγκοσμίως πάσχει από Χρόνια Νεφρική Νόσο, η οποία χωρίς την κατάλληλη παρακολούθηση μπορεί να αποβεί θανατηφόρα επίσης έχει υπολογιστεί πώς την επόμενη δεκαετία ο αριθμός των ασθενών με νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου που θα χρειαστούν εξωνεφρική κάθαρση θα φθάσει τα 5,4 εκατομμύρια! Η θνητότητα που σχετίζεται με τη Νεφρική Νόσο συνεχίζει να αυξάνεται κάθε χρόνο και προβλέπεται ότι θα αποτελεί την 5η κατά σειρά κυριότερη αιτία θανάτου μέχρι το 2040.
Στόχος του ειδικού νεφρολόγου είναι να καθυστερήσει την εξέλιξη της νόσου στο τελικό στάδιο μετά από κάποιες ειδικές παρεμβάσεις έτσι ώστε να εξασφαλισθεί η επιβίωση αλλά και η ποιότητα της ζωής του νεφροπαθούς. Το έλλειμμα γνώσης και εκπαίδευσης αντιπαλεύει τον αγώνα ενάντια στη Χρόνια Νεφρική Νόσο και αυξάνει τη θνητότητα που σχετίζεται με τη νόσο.
Το επίμονο και συνεχιζόμενο έλλειμμα γνώσης και πληροφόρησης σχετικά με τη ΧΝΝ διαφαίνεται σε όλα τα επίπεδα της ιατρικής φροντίδας. Η ΧΝΝ αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα για τη δημόσια υγεία, αλλά δε βρίσκεται ψηλά στις σχετιζόμενες προτεραιότητες των κυβερνήσεων που αφορούν τον τομέα της υγείας.
Εντούτοις, οι διάφορες πολιτικές υγείας επικεντρώνονται κυρίως σε προγράμματα τεσσάρων μη μεταδοτικών ασθενειών – καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο, διαβήτη και χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος.
Η Κοινή Διοικούσα Επιτροπή της Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού συνεχώς καλεί το γενικό πληθυσμό παγκοσμίως όχι μόνο να πληροφορηθεί γενικά για τη νεφρική νόσο, αλλά να ελεγχθεί και να εκτιμήσει την κατάσταση της νεφρικής του λειτουργίας.
Η ενημέρωση για την Νεφρική Νόσο αφορά όλους όσους ανήκουμε στην παγκόσμια νεφρολογική κοινότητα – ιατρούς, επιστήμονες, νοσηλευτές, ασθενείς, διοικητικούς, εμπειρογνώμονες στην πολιτική της υγείας, κυβερνητικούς αξιωματούχους, νεφρολογικούς οργανισμούς και ιδρύματα.
Όλοι μας θα πρέπει να κινητοποιηθούμε έτσι ώστε να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στο πρόβλημα υγείας που ονομάζεται Νεφρική Νόσος. Επίσης, θα πρέπει να υιοθετηθούν βέλτιστες κυβερνητικές πολιτικές για τους ασθενείς με νεφρική νόσο και να αυξηθεί ο προϋπολογισμός για την υγειονομική περίθαλψη.
Επιπλέον, Θα πρέπει να ενθαρρύνουμε το ευρύτερο κοινό έτσι ώστε να υιοθετήσει μια πιο υγιεινή διατροφή και έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής ( άσκηση, υγιεινή διατροφή, διακοπή καπνίσματος). Ο σκοπός είναι η διατήρηση της καλής υγείας των νεφρών και της νεφρικής λειτουργίας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στους ασθενείς με ΧΝΝ, αλλά και η συνολική αύξηση της επαγρύπνησης του γενικού πληθυσμού όσο αφορά την ζωτική σημασία των νεφρών και της λειτουργίας τους.
Ένα άλλο πεδίο δράσης αφορά την εκπαίδευση των ασθενών. Θα πρέπει να ενισχυθεί η εκπαίδευση των ασθενών που πάσχουν από χρόνια νεφρική νόσο (η εκπαίδευση θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει πρακτικές συμβουλές σχετικά με τη διατροφή και τον τρόπο ζωής) με σκοπό την αύξηση της αυτοπεποίθησης των ασθενών αλλά και των συνοδών τους που έχουν αναλάβει τη φροντίδα τους.
Επίσης θα πρέπει να ενισχυθούν και τα διάφορα συστήματα ψυχικής υποστήριξής των ασθενών και των οικογενειών τους. Τελικό στόχο αποτελεί η βελτίωση της υγείας των ασθενών αλλά και της ποιότητας ζωής τους.
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι το κενό εκπαίδευσης και ενημέρωσης που δεν αφορά μόνο τους πολίτες αλλά και εμάς τους ίδιους τους λειτουργούς της Υγείας. Έτσι λοιπόν, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί και στους γιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας προκειμένου να αναπτύξουν κλινικές δεξιότητες που χρειάζονται για τη διάγνωση και τη διαχείριση των ασθενών με ΧΝΝ σε όλο το φάσμα της, από την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση της ΧΝΝ έως τη δευτερογενή και τριτογενή πρόληψη και τη φροντίδα της νεφρικής ανεπάρκειας.
Κάποιες Ιατρικές Εταιρείες ορθά προτείνουν την ενσωμάτωση της ΧΝΝ και της πρόληψης της νεφρικής ανεπάρκειας στα διάφορα εθνικά προγράμματα για μη μεταδοτικές ασθένειες. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούν να παρέχονται ουσιαστικές και ολοκληρωμένες υπηρεσίες, απαραίτητες για την βελτίωση της έγκαιρης διάγνωσης και παρακολούθησης της υγείας των νεφρών, καθώς και για διάφορα ζητήματα ψυχικής υγείας που σχετίζονται με τη ΧΝΝ όπως για παράδειγμα το άγχος, η κατάθλιψη και οι διαταραχές κινητικότητας και αδυναμίας των ασθενών.
Ο νεφρολογικός κόσμος πρέπει να ενημερώσει την Πολιτεία για τον κοινωνικό αντίκτυπο της νεφρικής νόσου και της νεφρικής ανεπάρκειας καθώς και την πολύ μεγάλη οικονομική επιβάρυνση της νόσου στους προϋπολογισμούς για την υγεία και τα διάφορα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.
Καταλήγοντας-με τελικό γνώμονα την πρόληψη- θα πρέπει να ενθαρρύνουμε την υιοθέτηση πολιτικών πρωτοβουλιών και την στοχευμένη κατανομή πόρων στην αντιμετώπιση της νεφρικής νόσου με τελικό στόχο την επιβράδυνση της νόσου έτσι ώστε να μην οδηγηθεί ο ασθενής σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και χρειαστεί εξωνεφρική κάθαρση.
*Η Κων/να Τρίγκα είναι Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πατρών Νεφρολόγος, Διευθύντρια Μονάδα Χρόνιας Αιμοκάθαρσης ‘’Κυανούς Σταυρός Πατρών’’.
