Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Κογκόλη
«Βρισκόμαστε στη χειρότερη περίοδο που έχουμε διανύσει, αλλά δεν υπάρχει πολυτέλεια να μην αντέξει το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας», τονίζει σε εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή του στο «Νεολόγο», ο διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας του νοσηλευτικού ιδρύματος, καθηγητής Ουρολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Ευάγγελος Λιάτσικος.
Υποστηρίζει πως το αποτέλεσμα, έως στιγμής, στο ΕΣΥ, στη «μάχη» με τον κορωνοϊό, είναι εξαιρετικά ικανοποιητικό, αφού «νοσηρότητες ετών δεν μπορούν να επιλυθούν σε μερικούς μήνες». Τονίζει δε την ανάγκη ενίσχυσης με εξειδικευμένο προσωπικό, ενώ στέκεται και στην αναγκαιότητα του εμβολιασμού.
Ο κ. Λιάτσικος περιγράφει την κατάσταση αυτή τη στιγμή στο ΠΓΝΠ, την καθημερινότητα και τις συνθήκες «πολέμου», ελέω κορωνοϊού, θεωρώντας πως το νοσοκομείο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί μονοθεματικό, μιλώντας παράλληλα για το «πάγωμα» τακτικών χειρουργείων και αποκρυσταλλώνοντας την κατάσταση σχετικά με την έλλειψη κλινών ΜΕΘ σε πανελλαδικό επίπεδο.
Αναμφιβόλως, σε μια ιδιαιτέρως δύσκολη στιγμή για τη χώρα και το ΕΣΥ, το πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Πάτρας δίνει τη δική του μάχη. Αντέχει; Να περιμένουμε δυσκολότερες ημέρες;
Η περίοδος την οποία διανύουμε είναι όντως πρωτόγνωρη. Πριν από ένα χρόνο με την ξαφνική άφιξη μιας ομάδας θετικών περιστατικών ξεκίνησε ένα ταξίδι δύσκολο για όλους μας. Η αρχή του αιφνίδια και το τέλος του μη προσδιορίσιμο. Από την πρώτη στιγμή αρχίσαμε τους σχεδιασμούς, τα επιχειρησιακά σχέδια χωρίς όμως να γνωρίζουμε πότε θα τελειώσουμε με όλη αυτή την αναταραχή. Ένα χρόνο μετά είμαστε σαφώς πιο προετοιμασμένοι αλλά συνάμα και κουρασμένοι. Ο ορίζοντας του τέλους ακόμα δεν είναι απόλυτα ορατός. Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας πρωτοστάτησε σε αυτή την περίεργη μάχη και συνεχίζει με όλες του τις δυνάμεις την προσπάθεια αναχαίτισης της νόσου. Έχουμε φτάσει σε ένα σχεδιασμό εκτάκτου ανάγκης με πάρα πολλούς νοσηλευόμενους σε απλές κλινικές Covid αλλά και σε μονάδες εντατικής θεραπείας Covid. Το νούμερο αυτό το παρακολουθούμε με αγωνία καθημερινά σα να ήταν «πολεμικό ανακοινωθέν». Εδώ και ένα χρόνο αυξομειώνεται και μας αναγκάζει να είμαστε σε ετοιμότητα ανάπτυξης κλινών Covid με μορφή «ακορντεόν». Σήμερα βρισκόμαστε δυστυχώς στη χειρότερη περίοδο που έχουμε διανύσει. Με ρωτάτε αν το νοσοκομείο αντέχει: δεν υπάρχει πολυτέλεια να μην αντέξει. Βρισκόμαστε εν μέσω ενός παγκόσμιου υγειονομικού πολέμου και όλοι μας καλούμαστε να πολεμήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Η δικιά μας η γενιά δεν έζησε πραγματικό πόλεμο όπως οι προηγούμενες. Είναι φαίνεται γραπτό μας να ζήσουμε αυτή την υβριδική και πρωτόγνωρη «πολεμική εμπειρία».
Υπάρχει όμως φως στον ορίζοντα; Η αλήθεια είναι ότι όπως προανέφερα ένα χρόνο μετά την έναρξη του προβλήματος είμαστε σοφότεροι και μπορούμε να βγάζουμε καλύτερα συμπεράσματα αλλά και καλύτερα προγνωστικά. Είναι σαφές ότι ο εμβολιασμός σε συνδυασμό με τον ερχομό της άνοιξης και τη βελτίωση του καιρού θα βελτιώσουν την κατάσταση. Ζωντανό παράδειγμα το Ισραήλ που λόγω της επιθετικής εμβολιαστικής τακτικής κατάφεραν να επανέρχονται στην κανονικότητα πριν από όλους τους άλλους. Πρέπει λοιπόν να κάνουμε λίγο υπομονή ακόμα, εντείνοντας τις προσπάθειες μας αλλά κυρίως προσπαθώντας να πείσουμε του συνανθρώπους μας ότι πρέπει άμεσα να εμβολιαστούν. Είναι γνωστό ότι ο εμβολιασμός δεν είναι νομικά υποχρεωτικός, αλλά πρέπει να γίνει βίωμα σε όλους μας ότι οφείλει να είναι ηθικά υποχρεωτικός. Δε νοείται βάσει της δική μου λογικής να μην έχει εμβολιαστεί όλο το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό της χώρας εν μέσω αυτής της πανδημίας. Δεν μπορεί να συζητάμε σήμερα εν μέσω αυτής της υγειονομικής σύρραξης αν θέλουμε να εμβολιαστούμε, πρέπει να καταλάβουμε ότι πρέπει να εμβολιαστοούμε.
Θα μιλήσουμε κάποια στιγμή για διαλογή περιστατικών covid-19; Λόγω έλλειψης κλινών και προσωπικού ή ο σχεδιασμός είναι επαρκής για το παρόν και το μέλλον; Πως τον κρίνετε; Θα προτείνατε κάτι διαφορετικό ή κάποιο επιπρόσθετο μέτρο, τοπικά και πανελλαδικά;
Δε νομίζω ότι θα φτάσουμε να κάνουμε διαλογή περιστατικών Covid. Στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, αλλά εκτιμώ ότι και γενικότερα σε όλα τα νοσοκομεία, υπάρχει επιχειρησιακό σχέδιο για όλα τα σενάρια. Δεν κινδυνεύουν να μείνουν ασθενείς αβοήθητοι. Το μεγάλο πρόβλημα αυτή τη στιγμή επικεντρώνεται στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό. Ιδίως το εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό είναι πεπερασμένο και εκεί θα πρέπει ναεντοπιστεί η προσπάθεια όλων των φορέων. Είναι σε όλους γνωστό ότι υπάρχουν συγκεκριμένες ειδικότητες ιατρών που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και κυρίως επωμίζονται την αντιμετώπιση των ασθενών με Covid. Η συνεχής αύξηση την νοσηλευόμενων δεν συνοδεύεται με αύξηση και των ειδικών που τα αντιμετωπίζουν με αποτέλεσμα αυτοί να εξαντλούν τις δυνάμεις τους και να φτάνουν στα όρια τους. Εκεί βρίσκεται και ο πραγματικός κίνδυνος. Πρέπει λοιπόν με κάθε τρόπο να ενισχύσουμε το εξειδικευμένο προσωπικό που καλείται να είναι η «εμπροσθοφυλακή» σε αυτή την ιδιόμορφη «σύρραξη». Πρέπει να δοθούν κίνητρα έτσι ώστε να μπορούν να επιστρέψουν στο υγειονομικό μας σύστημα όλοι αυτοί που για διάφορους λόγους έχουν στραφεί προς άλλες κατευθύνσεις είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό. Πρέπει αυτή η υγειονομική καταιγίδα να μας κάνει σοφότερους και να μπορέσουμε να την εκμεταλλευτούμε έτσι ώστε να θωρακίσουμε το σύστημα υγεία και για την μετά πανδημία περίοδο.
Εξηγήστε μας παρακαλώ, ασθενείς χωρίς κορωνοϊό έμεναν εκτός ΜΕΘ και προ πανδημίας, λόγω ελλείψεων στο ΕΣΥ ή αυτό παρατηρείται τώρα ελέω πανδημίας;
Οι κλίνες στις ΜΕΘ αποτελούν διαχρονικό πρόβλημα στον Ελλαδικό χώρο. Έχει γίνει μια τεράστια προσπάθεια το τελευταίο διάστημα και έχει υπάρξει μια σημαντική αύξηση αυτών έτσι ώστε και μετά το πέρας αυτής της λαίλαπας να μπορέσουμε να έχουμε ικανό νούμερο κλινών στις ΜΕΘ πανελλήνια. Το πρόβλημα υπήρχε έως ένα βαθμό και επιτάθηκε αυτή την περίοδο. Το Κράτος και οι υγειονομικοί φορείς που το εκπροσωπούν έχει καταβάλει τεράστιες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Προσωπική μου άποψη είναι ότι το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά ικανοποιητικό.
Μπορούν οι ιδιώτες ιατροί να βοηθήσουν το ΕΣΥ; Άργησαν οι προσλήψεις;
Σε περίπτωση που το απαιτήσουν οι συνθήκες βεβαίως και μπορούν οι ιδιώτες συνάδελφοι να βοηθήσουν στη μάχη. Είμαστε όλοι συνάδελφοι και σε περίπτωση «πολέμου» χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό ανεξαρτήτως της προελεύσεως του. Επισημαίνω ότι είναι πολύ σημαντικό οι ιατροί που καλούνται να αντιμετωπίσουν τις ανάλογες καταστάσεις να έχουν συναφές αντικείμενο και να μην προέρχονται από ειδικότητες που δεν έχουν καμία σχέση με τη δεδομένη νόσο.
Οι προσλήψεις προσωπικού έχουν πάντα μια γραφειοκρατική χρονοβόρα διαδικασία. Η πολιτική ηγεσία έχει ήδη μεριμνήσει να γίνουν προσλήψεις με γρήγορους ρυθμούς. Είναι όμως αδύνατον να γίνουν όλα με την ταχύτητα που απαιτεί η εξέλιξη της πανδημίας. Δεν μπορούν νοσηρότητες ετών να επιλυθούν σε μερικούς μήνες.
Βρισκόμαστε στην κορύφωση του τρίτου κύματος της πανδημίας; Γιατί παρά την πολυήμερη καραντίνα τα κρούσματα αντί να πέφτουν αυξήθηκαν; Εκτός της γρήγορης μετάδοσης, λόγω μεταλλάξεων, κάποια μέτρα ίσως ήταν ανορθολογικά σε συνδυασμό με την έλλειψη –σε πολλές των περιπτώσεων- της ατομικής ευθύνης από πολίτες;
Η κόπωση που έχουν όλοι οι πολίτες είναι πλέον εμφανής. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσει ο κόσμος ότι πρέπει να επιδείξει αυτοκυριαρχία και να κοιτάξουν όλοι να προστατέψουν τον εαυτό τους και τους οικείους τους. Αν όλοι πράξουν με γνώμονα την ατομική ασφάλεια τότε αυτό θα έχει άμεσο αποτέλεσμα και για το κοινωνικό σύνολο. Η αστυνομία αδυνατεί να περιφρουρήσει όλους και όλες μας. Πρέπει η περιφρούρηση να γίνει ατομικά από τον καθένα μας. Η ατομική ευθύνη από τους πολίτες είναι το κλειδί της εξέλιξης της όλης κατάστασης.
Ο συγχρωτισμός των προηγούμενων ημερών θα έχει ως αποτέλεσμα αύξηση του ιικού φορτίου και στην Πάτρα; Πως θα μπορούσατε να πείσετε τους αρνητές της υλοποίησης των μέτρων κατά της διασποράς, όσους νιώθουν άτρωτοι απέναντι στον κορωνοϊό; Αυτή την περίοδο είναι αυξημένη η ενδοοικογενειακή και ενδοεργασιακή διασπορά; Ποιο είναι το μήνυμά σας προς τους νέους;
Κατανοώ ότι ο κόσμος έχει την ανάγκη εκτόνωσης. Πρέπει όμως όλοι να κατανοήσουμε ότι αν δεν προσέξουμε τηρώντας βασικά μέτρα αυτοπροστασίας το τίμημα θα είναι μεγάλο. Μπορεί κάποιοι να μην το διαισθάνονται γιατί δεν έχει χτυπήσει ακόμα την πόρτα του σπιτιού τους. Είναι κρίμα να το καταλάβουν όταν θα είναι πλέον αργά. Δε θα διαχώριζα την ευθύνη σε νέους και γηραιότερους. Είναι συνολικό ζήτημα παιδείας και κατανόησης της συλλογικής ασφάλειας.
Περιγράψτε μας μια μέρα στο ΠΓΝΠ, ως διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας. Δώστε μας την εικόνα σαν να ζούμε τη συνθήκη από μέσα.
Η καθημερινότητα στο ΠΓΝΠ έχει αλλάξει ραγδαία κατά τη διάρκεια αυτής της δυσάρεστης περιόδου. Προ κρίσεως η καθημερινότητα είχε να κάνει με τη διαχείριση ενός τριτοβάθμιου νοσοκομείου. Τον τελευταίο καιρό η καθημερινότητα αναλώνεται στο πως θα προνοήσουμε να είμαστε έτοιμοι για επιδείνωση της κατάστασης. Τα προβλήματα πολλά και οι λύσεις που πρέπει να ανευρεθούν απαιτούν άμεση παρέμβαση. Δυσάρεστες στιγμές με πρωτοβουλίες αναγκαίες για τη διασφάλιση της υγείας των πολιτών.
Βέβαια, πέραν του κορωνοϊού συμπολίτες ταλαιπωρούνται και από άλλες ασθένειες. Θα πρέπει, επιπροσθέτως, ως λέγουν οι ειδικοί, να μην αφήνουμε πίσω την υγεία μας και τις σχετικές εξετάσεις «βλέποντας» μπροστά μας μόνο τον κορωνοϊο. Το ΠΓΝΠ μπορεί αυτή τη στιγμή να εξυπηρετήσει ασθενείς non covid; Χρόνια πάσχοντες, ογκολογικούς, αιματολογικούς και νεφροπαθείς; Να χειρουργήσει; Ή είναι μονοθεματικό;
Δυστυχώς τη δεδομένη στιγμή προτεραιότητα έχει η αντιμετώπιση της συγκεκριμένης υγειονομικής κατάστασης. Γίνεται προσπάθεια να μπορέσουν να εξυπηρετηθούν και οι λοιπές λειτουργίες των νοσοκομείων. Αυτό όμως όπως είναι εύκολα κατανοητό είναι εξαιρετικά δύσκολο. Το κυρίαρχο πρόβλημα είναι η αναστολή των τακτικών χειρουργείων. Οι αναισθησιολόγοι πρέπει να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στις μονάδες Covid και αυτό μας έχει αναγκάσει να καταστείλουμε τις λοιπές χειρουργικές δραστηριότητες του νοσοκομείου. Αποτέλεσμα αυτού είναι να μην μπορεί αν εξυπηρετηθούν οι ασθενείς που έχουν χειρουργικά νοσήματα που απαιτούν αντιμετώπιση. Ευελπιστώ ότι σύντομα θα μπορέσουμε να ανακάμψουμε και να επανέλθουμε σε κάποιου είδους κανονικότητα στον τομέα αυτό. Φαρμακευτικές θεραπείες σε ογκολογικούς και αιματολογικούς ασθενείς γίνονται με εύρυθμη κατάσταση. Συμπερασματικά δεν θα αποκαλούσα το ΠΓΝΠ μονοθεματικό, αλλά σίγουρα εξαιρετικά συμπιεσμένο όταν κάποιος αναλογιστεί τον τριτοβάθμιο χαρακτήρα του στη περιοχή.
Τι θα λέγατε στους Υπουργούς Υγείας και Πολιτικής Προστασίας, Β. Κικίλια και Ν. Χαρδαλιά, αντίστοιχα, αν συνομιλούσατε αυτή τη στιγμή; Ως γιατρός από τη μια και ως πολίτης από την άλλη.
Θα ήθελα να τους ευχηθώ καλή δύναμη γιατί και αυτοί έχουν τεράστιο φορτίο δουλειάς και υπευθυνότητας στην αντιμετώπιση αυτής της πρωτόγνωρης υγειονομικής κρίσης. Είναι εύκολο να κρίνεις τη δουλειά των εμπλεκομένων όταν είσαι «έξω από το χορό». Πρέπει όλοι μας να συλλογιστούμε ποια είναι η ατομική μας ευθύνη και πως ο καθένας μας μπορεί να σταθεί στο ύψος τους ανάλογα με τη θέση που έχει στο κοινωνικό μας σύνολο. Η κεντρική διοίκηση καλείται να αντιμετωπίσει όχι μόνο την υγειονομική αλλά και την απορρέουσα οικονομική κρίση. Σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες!
Η καθημερινότητά σας. Πόσο δύσκολο είναι το επάγγελμα του γιατρού; Πολύωρο; Ψυχοφθόρο, αγχωτικό; Έχετε ελεύθερο χρόνο κι αν ναι πως τον περνάτε;
Το επάγγελμα μας είναι εξαιρετικά δύσκολο αλλά και με τεράστια ηθική ικανοποίηση. Όλοι οι ιατροί είναι συνειδητοποιημένοι για τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν από τη διάρκεια των σπουδών τους μέχρι και τη συνταξιοδότηση τους. Πρέπει να το έχεις μέσα σου αλλιώς είναι πολύ δύσκολο να ανταποκριθείς στις καθημερινές απαιτήσεις. Προσωπικά η επιλογή μου με έχει ικανοποιήσει και με βρίσκει «γεμάτο». Αναμφίβολα η ψυχική φθορά και η κόπωση είναι στο καθημερινό μας πρόγραμμα, κάνουν όμως και το επάγγελμα εξαιρετικά ενδιαφέρον. Κάθε μέρα είναι ξεχωριστή και τα προβλήματα που καλούμαστε να επιλύσουμε είναι πολλά.
Ελεύθερος χρόνος πάντα υπάρχει στη ζωή μας. Είναι στο χέρι μας πως θα τον αξιοποιήσουμε για να ικανοποιήσουμε και τις υπόλοιπες εσωτερικές μας ανησυχίες.
Πλούσιο Βιογραφικό
*Ο Ευάγγελος Λιάτσικος είναι καθηγητής Ουρολογίας και Διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών.
Είναι επισκέπτης καθηγητής του Τµήµατος Ουρολογίας του Πανεπιστημίου της Λειψίας και της Βιέννης. Από το Μάρτιο του 2016 έως και τον Μάρτιο του 2020, βρισκόταν στην προεδρεία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ενδοσκοπικής Ουρολογίας. Από το Μάρτιο του 2020 είναι Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Σχολείου Ουρολογίας (ESU). Θεωρείται διεθνώς καταξιωµένος ενδοουρολόγος και λαπαροσκοπικός χειρουργός, µε σειρά ζωντανών λαπαροσκοπικών και ενδοσκοπικών επεµβάσεων σε καταξιωμένα διεθνή ουρολογικά συνέδρια.
Χάριν της κλινικής και ερευνητικής εργασίας του κυρίου Λιάτσικου, το Τµήµα Eνδοουρολογίας του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών εφαρμόζει τις πλέον εξελιγμένες ενδοσκοπικές τεχνικές στην αντιμετώπιση καλοήθων και κακοήθων ουρολογικών παθήσεων και αποτελεί διεθνές κέντρο εκπαίδευσης στην Ενδοουρολογία µε τακτική οργάνωση διεθνών κλινικών σεμιναρίων και την χορήγηση μετεκπαίδευσης στην ενδοουρολογία (International Fellowship program) αναγνωρισμένης από την Παγκόσμια Ενδοουρολογική Εταιρεία. Κλινικά και ερευνητικά ο E. Λιάτσικος συνέβαλε σηµαντικά στη διεθνή καταξίωση της χειρουργικής µονής οπής, στην διακολπική υποβοήθηση της Λαπαροσκοπίας και στην ανάπτυξη των μεταλλικών ενδοπροθέσεων του ουροποιητικού.
Είναι συγγραφέας πάνω από 300 διεθνών επιστημονικών δημοσιεύσεων, σειράς ελληνικών και ξενόγλωσσων βιβλίων Oυρολογίας και τακτικός προσκεκλημένος οµιλητής στα πιο καταξιωμένα ουρολογικά συνέδρια. Εξαιτίας της ερευνητικής του δραστηριότητας, του απονεµήθηκε το 2009 η τιµητική διάκριση «Arthur award» και το 2016 η τιμητική διάκριση «Academic Endourology Fellowship Program Director» από την Παγκόσμια Ενδοουρολογική Εταιρεία.
