Ουδείς γνωρίζει πότε θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, ωστόσο όλοι γνωρίζουν ότι με το τέλος του, ο κόσμος θα είναι διαφορετικός.
ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΥΚΙΟΥ
Μετά από κάθε μεγάλο πόλεμο μηδενίζει το κοντέρ. Η παγκόσμια οικονομία ανασυντάσσεται και κάνει επανεκκίνηση. Οι σφαίρες επιρροής επιδέχονται σημαντικές μεταβολές έως και διασπάσεις. Μεταπολεμικά ο κόσμος αλλάζει γενικώς, σε άλλα πράγματα προς το καλύτερο και σε άλλα προς το χειρότερο!Τούτος ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ένας σας κι αυτούς, τους «μεγάλους πολέμους» που επιφέρουν κοσμογονικές αλλαγές. Ουδείς γνωρίζει πότε θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, ωστόσο όλοι γνωρίζουν ότι με το τέλος του, ο κόσμος θα είναι διαφορετικός. Πλέον στην Ουκρανία ο πόλεμος διεξάγεται δια αντιπροσώπων με ξένα όπλα (made in USA) και με ξένους χειριστές (μισθοφόρους), αλλά που επηρεάζει ολόκληρο τον πλανήτη σε καιρούς τομείς, ενέργεια (Ευρώπη), επισιτισμός (Αφρική – Μέση Ανατολή), οικονομία- πληθωρισμός – ύφεση (ΗΠΑ).Παράλληλα ο πόλεμος στην Ουκρανία επιταχύνει την ωρίμανση άλλων δυο εστιών έντασης στην Αρκτική και τον Ειρηνικό που ενδεχομένως να κορυφωθούν τα επόμενα χρόνια προκαλώντας πολύ μεγαλύτερες ταλαντώσεις στο παγκόσμιο εκκρεμές απ´ ότι προκαλεί σήμερα η Ουκρανική κρίση.
Η αιφνίδια υπογραφή της Συμφωνίας AUKUS στις 15 Σεπτεμβρίου 2021 μεταξύ ΗΠΑ – Βρετανίας – Αυστραλίας που επέφερε καίριο πλήγμα στον ναυπηγικό τομέα της Γαλλίας, κατέδειξε την περιοχή του Ειρηνικού ως πιθανή εστία έντασης στην Αυστραλιανή Ήπειρο. Ενώ τώρα η επέκταση του ΝΑΤΟ σε Σουηδία και Φινλανδία καταδεικνύει την νέα εστία έντασης στην Αρκτική που προκαλεί η κλιματική αλλαγή με το λιώσιμο των πάγων και την δημιουργία νέας θαλάσσιας εμπορικής οδού στον Βόρειο Πόλο τον έλεγχο της οποίας σπεύδει η Δύση να μην την αφήσει στα χέρια της Ρωσίας.
Και ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία εξελίσσεται αργά, με τις Ρωσικές δυνάμεις να επιχειρούν να ανασυνταχθούν μέχρι να έρθει ο επόμενος χειμώνας για να κορυφώσουν τις επιθέσεις τους, οι Μεγάλες Δυνάμεις που συγκροτούν τις σφαίρες επιρροής στον πλανήτη, αναπροσαρμόζουν την διπλωματική, εμπορική και οικονομική δραστηριότητα και στις πέντε Ηπείρους.Τις προάλλες μιλώντας με την Άννα Διαμαντοπούλου στο ραδιόφωνο, μας ανέπτυσσε την ανάγκη η Ε.Ε. να μεταβληθεί σε Ηνωμένες Πολιτείες Ευρώπης με κοινή οικονομική πολιτική, Εξωτερική Πολιτική και Άμυνα.Ας δούμε πιο προσεκτικά τις κινήσεις που γίνονται τούτη την περίοδο στην παγκόσμια σκακιέρα ξεκινώντας από την Ευρώπη η οποία επέδειξε μια πρωτόγνωρη αντίδραση κατά της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία. Τρεις μήνες μετά έφτασε στο σημείο η Μόσχα να κατηγορεί την Ε.Ε. ότι αγνοεί εγκλήματα πολέμου από ουκρανικές δυνάμεις.
Η Ευρώπη προ διλημμάτων…
Οι σχέσεις της Ευρώπης με τον Ρωσία έχουν φτάσει στο χειρότερο σημείο. Ωστόσο η επανεκλογή Μακρόν έδωσε την ελπίδα για αποκατάσταση του διαλόγου Ηλυσίων Πεδίων και Κρεμλίνου. Είναι σαφές ότι ο Μακρόν επιχειρεί να οικοδομήσει ένα νέο ευρωπαϊκό μοντέλο επιβιωσιμότητας, βασισμένο στο μεταρρυθμιστικό όραμα της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης βασισμένο στις «Αξίες» για συνεργασία στις υποδομές, την ενέργεια, τις μεταφορές και την διακίνηση – κυκλοφορία των πολιτών.Το όραμα Μακρόν είναι κάτι αντίστοιχο της πρότασης Μιτεράν για διεύρυνση του ευρωπαϊκού οράματος μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1989.Βεβαίως η ιδέα Μακρόν εγείρει κάποιες ερωτήματα:
Το πρώτο αφορά την ταυτότητα και τα μέλη της Ευρώπης. Ο Μακρόν οραματίζεται την συμμετοχή και εκείνων που έφυγαν, δηλαδή της Βρετανίας, αλλά το Brexit στηρίχτηκε πάνω σ΄αυτή την διαφορά του ρόλου των πολιτισμών και της ταυτότητας έναντι των φιλελεύθερων αξιών. Η Ε.Ε. ιδρύθηκε αρχικά από τα δυτικά ευρωπαϊκά κράτη, ενώ πολλοί «άλλοι» που εντάχθηκαν μετά το 2004 , ήταν στην άλλη πλευρά της ιστορίας που λέει και ο Μητσοτάκης….Το ζητούμενο είναι, τι θα σημαίνει η ευρωπαϊκή ταυτότητα ανάμεσα στις νέες γεωπολιτικές πραγματικότητες;
Για παράδειγμα οι ευρωπαϊκές φιλελεύθερες αξίες, όπως η προώθηση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να παραμείνουν καθοριστικές και απαραβίαστες στην ενιαία ευρωπαϊκή ταυτότητα;Με τον πόλεμο της Ουκρανίας ακόμη και η Μεγάλη Βρετανία φαίνεται ότι ρίχνει νερό στο κρασί της και αναδιαμορφώνει σημαντικά τις αντιλήψεις της περί της ταυτότητας των χωρών. Με τη λογική της ψηφοφορίας Brexit μέχρι την 24η Φεβρουαρίου 2022 που έγινε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αναμφισβήτητα, οι Ουκρανοί θα θεωρούνταν ανατολικοευρωπαίοι. Σήμερα το Λονδίνο τους θεωρεί αδελφές ψυχές και τους υποδέχεται στα αγγλοσαξονικά σαλόνια.Οι ανησυχίες γεωπολιτικής και ασφάλειας και ο αντίκτυπος του πολέμου της Ουκρανίας άλλαξε δραματικά την κατάσταση.
Οι επιδιώξεις του Μακρόν
Το ζήτημα της «ευρωπαϊκής ταυτότητας» είναι το ένα περίπλοκο θέμα, όπως και αυτό που αφορά τα σύνορα ενός νέου ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Η Ρωσία αν και γεωγραφικά βρίσκεται στην Ευρασία δεν την συμπεριλαμβάνει το σχέδιο Μακρόν στο νέο Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ωστόσο γνωρίζει ότι δεν θα μπορεί να χτίσει εάν δεν έχει κάνει προσυνεννόηση με τον γείτονα! Τον περασμένο Μάρτιο ο Μακρόν δήλωσε ότι «Η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι ασφαλής και ειρηνική αν δεν συνομιλεί με την Ρωσία». Βεβαίως ο Μακρόν σε πρώτη φάση επιδιώκει:
• Πρώτον να αποφευχθεί η περαιτέρω κλιμάκωση των εχθροπραξιών και η διεύρυνση του πολέμου πέρα από τα ουκρανικά σύνορα.
• Δεύτερο να μειωθούν οι οικονομικές επιπτώσεις στην Ευρώπη από τον Πόλεμο. Η αύξηση της ενέργειας και των λιπασμάτων, μαζί με την αναμενόμενη ζημιά στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων προκαλούν ένα εκρηκτικό μείγμα.
Διχασμένοι οι Ευρωπαίοι
Οι G-7 στην Γερμανία, με τους Ευρωπαίους διχασμένους Ευρωπαίους ως προς το ποιος ευθύνεται για τον πόλεμο της Ουκρανίας.Πέραν όμως από τις όποιες κινήσεις του Μακρόν, οι θέσεις των Ευρωπαίων για τον πόλεμο στην Ουκρανία εξακολουθούν να είναι διχασμένες. Οι στατιστικές του Yougov του περασμένου μήνα δείχνουν ότι στο ερώτημα:
– Ποιος είναι υπεύθυνος για τον πόλεμο στην Ουκρανία;
• Το 44% των ερωτηθέντων από τη Βουλγαρία πίστευε ότι ήταν εξ ολοκλήρου/κυρίως το ΝΑΤΟ, το 13% δήλωσε ίσως το ΝΑΤΟ και η Ρωσία μόνο το 23% θεωρείται ότι είναι εξ ολοκλήρου/κυρίως υπεύθυνη.
• Οι ελληνικές απόψεις ήταν 28% ευθύνεται εξ ολοκλήρου/κυρίως το ΝΑΤΟ, το 29% ευθύνεται το ΝΑΤΟ, ενώ μόνο το 26% θεωρούν οι Έλληνες ότι ευθύνεται εξ ολοκλήρου / κυρίως Ρωσία.
Αντιθέτως, στο Ηνωμένο Βασίλειο, μόνο το 4%, πίστευε ότι τόσο το ΝΑΤΟ όσο και η Ρωσία ήταν εξίσου υπεύθυνες, το 79% των Βρετανών θεωρεί ότι η Ρωσία είναι εξ ολοκλήρου υπεύθυνη για τον πόλεμο. Οι απαντήσεις των Βρετανών ήταν σχεδόν ταυτόσημες με αυτές των Δανών και των Φιλανδών.
Ο ρόλος των G7
Στο μεταξύ στην επόμενη Σύνοδο των G7 που θα γίνει φέτος στην Γερμανία και που θα συμμετάσχουν, η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Γερμανία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία ετοιμάζεται νέα δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας δίνοντας επίσης μια πολιτική υπόσχεση: Να μην αναγνωρίσουν ποτέ τα σύνορα της Ουκρανίας που θα επιβάλουν τα όπλα του Πούτιν.
Οι G7 εξετάζουν το πώς εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια Ρώσων ολιγαρχών που είναι παρκαρισμένα σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Δύσης να απαλλοτριωθούν για να χρησιμοποιηθεί το σχέδιο ανασυγκρότησης των βομβαρδισμένων πόλεων της Ουκρανίας. Σχεδιάζουν δηλαδή μια μίνι έκδοση του αμερικανικού πακέτου Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της μεταπολεμικής Ευρώπης, ως «δείκτη προστασίας» από τυχόν κομμουνιστική εξαγορά.Η ομάδα των G7 προτρέπονται από τις ΗΠΑ να αναλάβει συντονισμένες δράσεις για την αποτροπή της επισιτιστικής κρίσης, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία εξακολουθεί να επηρεάζει την παγκόσμια ασφάλεια των τροφίμων.
Η διεθνή επιτροπή επισιτισμού εκτιμάει ότι επιπλέον 47 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν οξεία πείνα σε παγκόσμιες ζώνες κρίσης, όπως ο Σαχέλ, το Αφγανιστάν, η Υεμένη και το Κέρας της Αφρικής. Για παράδειγμα, η περιοχή του Σαχέλ της Αφρικής, η ζώνη 5.400 χιλιομέτρων από την Ερυθρά Θάλασσα ως τον Ατλαντικό, αντιμετωπίζει τη χειρότερη κρίση επισιτισμού την τελευταία δεκαετία. Η περιοχή εξαρτάται από την Ουκρανία και τη Ρωσία καθώς εισάγει απ´ αυτές τις χώρες το 30 και 50% του σιταριού.Τα τελευταία χρόνια, οι G-7 έχει κάνει σημαντικές προβλέψεις ως προς τις εξελίξεις στη Λιβύη, τη Βόρεια Κορέα και τη Νότια Κίνα.
• Το 2017 η ιταλική Προεδρία της ομάδας G7, έδωσε έμφαση στην αναταραχή στη Βόρεια Αφρική μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Καντάφι στην Λιβύη και στην Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένου του Ιράκ, της Λιβύης και της Συρίας.
Η συμμετοχή της G7 στους γεωπολιτικούς προβληματισμούς, από την Ασία έως τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, δέχεται διεθνή κριτική από καιρό εις καιρό.
Το G-7 είχε ήδη συμβάλει από τις δεκαετίες του ´70 και του ´80, στο συντονισμό της δυτικής στρατηγικής με στόχο την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Εν συνεχεία με αφορμή τις τρομοκρατικές επιθέσεις του Σεπτεμβρίου 2001, το G8 (στη συνέχεια, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας), ανέλαβε βασικό ρόλο ως προς την εκστρατεία των ΗΠΑ κατά της τρομοκρατίας. Αυτό ξεκίνησε με την χρηματοδότηση δράσεων κατά της τρομοκρατίας και εν συνεχεία με την εταιρική σχέση κατά της εξάπλωσης των όπλων μαζικής καταστροφής.
Εμπλοκή σε ρόλο ασφαλείας είχαν οι G-7 και στο Κοσσυφοπέδιο το 1999.
Οι κινήσεις της Ρωσίας
Η Δύση επιβάλει κυρώσεις στην Ρωσία και εκείνη προχωράει σε ενεργειακές επενδύσεις σε Αλγερία – Ομάν – Κουρδιστάν….Οι G-7 οφείλουν να λάβουν υπόψη τους και το πώς κινούνται αυτή την περίοδο η Ρωσία και η Κίνα, όπως για παράδειγμα οι αναδυόμενες πολιτικές της Μόσχας στη Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, όπου έχει ζωτικά συμφέροντα. Πρόσφατα ο Σεργκέι Λαβρόφ επισκέφτηκε το Αλγέρι και το Ομάν. Οι διπλωματικές σχέσεις της Ρωσίας με την Αλγερία κρατάνε 60 χρόνια. Ο Σεργκέι Λαβρόφ επισκέφθηκε τη χώρα της Βόρειας Αφρικής την περασμένη εβδομάδα. Η Αλγερία ήταν από τις χώρες που απέφυγαν να καταδικάσουν την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και δεν υπέγραψε το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Η Αλγερία ωστόσο είναι ένας σημαντικός προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 11% των εισαγωγών της, σε σύγκριση με το 47% από τη Ρωσία. Η Ισπανία, η Ιταλία και άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. που πρωτοστατούν στην διακοπή του Ρωσικού φυσικού αερίου αναζήτησαν εναλλακτική λύση στην Αλγερία, όμως εκείνη δήλωσε αδυναμία να ικανοποιήσει τις επιπρόσθετες ανάγκες της Ευρώπης αναπληρώνοντας το ρωσικό αέριο. Σχολιάζοντας τις παραδόσεις του φυσικού αερίου της Αλγερίας, ο Λαβρόφ δήλωσε ότι η Ρωσία, η Αλγερία και άλλοι εξαγωγείς φυσικού αερίου πιστεύουν ότι «πρέπει να σεβόμαστε τις συμφωνίες που έχουν ήδη επιτευχθεί». Πρόσθεσε ότι «πολλές ρωσικές εταιρείες ενδιαφέρονται να εκτελούν κοινοπραξίες με εταιρείες της Αλγερίας»!Είναι ορατό το παρασκηνιακό παιχνίδι που παίζεται αυτή την στιγμή. Η Μόσχα επιχειρεί να πείσει το Αλγέρι να διατηρήσει την ιδέα της περιορισμένης χωρητικότητας του φυσικού αερίου, όπως πράττει και η Σαουδική Αραβια με την άντληση μεγαλύτερης ποσότητας πετρελαίου, όπως προστάζουν οι ΗΠΑ.Η Ρωσία φαίνεται ότι ενδιαφέρεται να διατηρήσει και να αναπτύξει καλές σχέσεις μέσω κοινών έργων με περιφερειακούς παίκτες, οι οποίοι μπορούν να επιτρέψουν στις ρωσικές εταιρείες να συμμετέχουν σε επιχειρήσεις που θα μπορούσαν τελικά να προσφέρουν ενέργεια παγκοσμίως, ακόμη και στην Ευρώπη.
Για παράδειγμα, τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Gazprom EP International, θυγατρική της ρωσικής Gazprom Gazprom, πραγματοποίησε συνομιλίες σχετικά με τις επενδυτικές ευκαιρίες στην Αλγερία.Η έγκριση της Ρωσίας στις προσπάθειες της περιφερειακής κυβέρνησης του Κουρδιστάν να προσφέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Σε μια συνέντευξη την περασμένη εβδομάδα, ο Πρέσβης της Ρωσίας στο Ιράκ Έλμπρους Κουτράσεφ δήλωσε ότι η Μόσχα δεν θα έχει αντιρρήσεις στο να δίνει το Κουρδιστάν του Ιράκ φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Το Κουρδιστάν του Ιράκ αν και είναι σύμμαχος των Αμερικανών στην περιοχή γεγονός που έχει εξοργίσει την Τουρκία, ωστόσο έχει επιδείξει ουδετερότητα , όπως και η Αλγερία στην κρίση της Ουκρανίας. Τον Φεβρουάριο του 2017, η ρωσική ενεργειακή γιγαντιαία επιχείρηση Rosneft , έκανε επένδυση 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην τοπική υποδομή εξαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Οι δύο παραπάνω περιπτώσεις δείχνουν πως η Ρωσία καθορίζει τις κινήσεις της στην Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική με βάσει τα εθνικά της συμφέροντα, διατηρώντας τις σχέσεις της με τους παίκτες της περιοχής.Ένα άλλο ενδιαφέρον παράδειγμα είναι η απροσδόκητη επίσκεψη του Λαβρόφ στο Ομάν την περασμένη εβδομάδα. Η πρώτη επίσκεψη στην χώρα αυτή του Ρώσου ΥΠΕΞ είχε γίνει το 2016. Αρχικά, η επίσκεψη θα μπορούσε να εξηγηθεί ως αναζήτηση της Ρωσίας για έναν διαμεσολαβητή στην ουκρανική σύγκρουση, καθώς το Ομάν είναι γνωστό για την πολιτική της ουδετερότητας και τις προσπάθειες διαμεσολάβησης που καταβάλει και αυτό από την αρχή της ουκρανικής κρίσης. Είχαν προηγηθεί οι διαμεσολαβητικές προσπάθειες του Ομάν στις κρίσεις του Κόλπου του 2013 και του 2017 καθώς και για την σύναψη της αρχικής πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν και της συμμετοχής της.
Κατά την επίσκεψη Λαβρόφ στο Ομάν, ο σουλτάνος Χαϊθάμ μπιν Ταρίκ αλ Σαΐντ επιβεβαίωσε τη δέσμευση του Ομάν να διατήρησει καλές σχέσεις με την Ρωσία. Και η Μόσχα στο πρόσωπο του Σουλτάνου, είδε άλλον ένα παραγωγό πετρελαίου του Κόλπου που αντιστέκεται στις δυτικές κλήσεις να αντλήσει περισσότερο πετρέλαιο στην προσπάθεια απομόνωσης της Ρωσίας.Το Ομάν, όπως και η Αλγερία αλλά και το Κουρδιστάν του Ιράκ δίνουν την ευκαιρία στη Ρωσία να διαφοροποιήσει τους οικονομικούς εταίρους και τις περιφερειακές συμμαχίες. Αυτά τα παραδείγματα στον τομέα της ενέργειας είναι συμπληρωματικά στα όσα γίνονται στον αμυντικό τομέα. Η Ρωσία παρέχει σημαντικό αμυντικό υλικό στην Αλγερία. Ο Λαβρόφ εξέφρασε το ενδιαφέρον για περαιτέρω «στρατιωτική και τεχνική συνεργασία» .Η γεωπολιτική σημασία του Ομάν, που ελέγχει το στενό του Ορμούζ, ενισχύεται από την εγγύτητά του με το Ιράν. Οι σχέσεις της Ρωσίας με το Ιράν έχουν ήδη μπει σε αδιευκρίνιστη τροχιά. Η πρόσφατη επίσκεψη του πολωνικού υπουργού Εξωτερικών στην Τεχεράνη για να συζητήσουν το Ουκρανικό πρόβλημα φανερώνει τα σύννεφα που έχουν συγκεντρωθεί στις σχέσεις του Ιράν με την Ρωσία.
Η Κινεζική ουδετερότητα
Πώς η Κινεζική ουδετερότητα στον πόλεμο της Ουκρανίας περνάει μέσα από τα κινεζικά επενδυτικά προγράμματα που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη σε Μέση Ανατολή και Αραβικό Κόλπο…..Στο νέο παγκόσμιο περιβάλλον εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία εξελίσσονται ασυνήθιστες αλληλεπιδράσεις. Σημαντικότερες όλων, ωστόσο , αυτές που προκαλούνται από την κινεζική διπλωματία που στηρίχθηκε στην ανάπτυξη επενδυτικών προτύπων, την δημιουργία και τον έλεγχο της παγκόσμιας αλυσίδας εμπορίου. Το 2013, το Πεκίνο ξεκίνησε τον δρόμο του μεταξιού, που θα συνδέει οδικώς, σιδηροδρομικώς, ακτοπλοϊκώς και αεροπορικώς τις πέντε Ηπείρους παρέχοντας επισιτιστική, ενεργειακή, διαδικτυακή και επικοινωνιακή κάλυψη σε ολόκληρο τον πλανήτη! Η επεκτατική στρατηγική της Κίνας μέσω ενός διαφορετικού εμπορικού και οικονομικού μοντέλου ήδη αποδίδει και αποσταθεροποιεί περεταίρω τις ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που συμβαίνει στην Μέση Ανατολή με την Κίνα να αναπτύσσει διαρκώς το με το διπλωματικό και οικονομικό αποτύπωμα της καθώς οι ΗΠΑ μειώνουν τη δέσμευση τους για ασφάλεια στην περιοχή. Οι περισσότερες χώρες της Μέσης Ανατολής έχουν ευθυγραμμίσει τα συμφέροντά τους με τις ηγεμονικές φιλοδοξίες της Κίνας στην περιοχή. Το οικονομικό αποτύπωμα του Πεκίνου είναι εκτεταμένο και αυξάνεται ολοένα και πιο πολύ. Την τελευταία δεκαετία, η Κίνα έχει συνάψει «στρατηγικές συνεργασίες» με τη Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ, την Αλγερία και την Αίγυπτο. Το Πεκίνο έχουν επισκεφτεί το τελευταίο τρίμηνο οι υπουργοί εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, του Κουβέιτ, του Ομάν, του Μπαχρέιν, της Τουρκίας και του Ιράν. Αυτή η διπλωματική ώθηση επέτρεψε στην Κίνα να αναδειχθεί ως η μεγαλύτερη πηγή ξένων άμεσων επενδύσεων και ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος για πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής, ιδίως στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου. Τα περισσότερα από τα κράτη μέλη του Αραβικού Συνδέσμου στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική προσχώρησαν στην πρωτοβουλία της Κίνας και την οδική πρωτοβουλία, η οποία επιδιώκει να αναβιώσει τον αρχαίο δρόμο του μεταξιού με τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης υποδομών σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Συρία και το Μαρόκο είναι οι τελευταίες προσθήκες.
• Τα τελευταία είκοσι χρόνια, κρατικές και ιδιωτικές εταιρείες της Κίνας έχουν επενδύσει περίπου 250 δισεκατομμύρια δολάρια σε αναπτυξιακά έργα στη Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ, την Αίγυπτο, το Ιράκ, την Τουρκία και το Ισραήλ. Αυτές οι επενδύσεις είναι λειτουργικές σε ποικίλους τομείς, όπως: Ανάπτυξη θαλάσσιων λιμένων και εγκαταστάσεων μεταφοράς, βιομηχανικών συγκροτημάτων, δικτύων 5G, τεχνητή νοημοσύνη, αναδυόμενες τεχνολογίες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
• Η Κίνα έχει επίσης συνάψει μια 25ετή συμφωνία με το Ιράν αξίας 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά η εφαρμογή του παραμένει στα χαρτιά. Όσον αφορά το εμπόριο, το 1/3 των ενεργειακών εισαγωγών της Κίνας προέρχονται από τις χώρες του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου μέρους της Σαουδικής Αραβίας. Η Κίνα εισάγει 1/5 του πετρελαίου του Ιράν και το ήμισυ του πετρελαίου του Ιράκ. Είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των χωρών του κόλπου , η οποία το 2020 αντιπροσώπευε 180 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Κίνα είναι επίσης ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Σαουδικής Αραβίας, με διμερές εμπόριο που αναπτύσσεται αλματωδώς την τελευταία εικοσαετία. Από μόλις 3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2000 σε περισσότερα από 72 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019!
Η Κίνα είναι μια παγκόσμια δύναμη με συμφέροντα σε όλη την υφήλιο.
Μέσω της πρωτοβουλίας ζώνης και οδικής κυκλοφορίας, η Κίνα επιδιώκει να καταγράψει νέες αγορές και να επενδύσει και να εξάγει το πλεόνασμα κεφαλαίου και της βιομηχανικής της ικανότητας. Ειδικότερα στην Μέση Ανατολή η Κίνα επιδιώκει να εξασφαλίσει την πρόσβαση στους κρίσιμους ενεργειακούς πόρους και τις θαλάσσιες διαδρομές, καθώς και θαλάσσια λιμάνια όπως το Ντουμπάι, μέσω των οποίων διέρχεται το 60% του εμπορίου της για την Ευρώπη και την Ανατολική Αφρική.
Τα κράτη της Μέσης Ανατολής και γενικότερα του Αραβικού κόσμου ανταποκρίνονται στις ευκαιρίες δέσμευσης με την Κίνα, ενώ παράλληλα αντιδρούν στην αναξιοπιστία των ΗΠΑ που παρ´ όλα αυτά αντιδρούν στην περιοχή ως προστάτιδα Δύναμη.
Τρεις παράγοντες οδηγούν τις χώρες της Μέσης Ανατολής στο να εκδηλώνουν αυξανόμενο ενδιαφέρον προς την Κίνα.
1) Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου παγκοσμίως και επομένως είναι ο φερέγγυος πελάτης που μπορεί να εγγυηθεί την προστασία της οικονομίας πετρελαίου της Μέσης Ανατολής.
Οι χώρες του Κόλπου, ειδικότερα, επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν τις κινεζικές επενδύσεις και να αναπτύξουν υποδομές, για τις οποίες το Πεκίνο παρέχει μια καλύτερη εναλλακτική λύση από την άποψη της αποτελεσματικότητας και της παραγωγικότητας. Η Κίνα έχει επίσης το τεχνολογικό πλεονέκτημα στις τηλεπικοινωνίες, γι ‘αυτό η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και τα ΗΑΕ επέλεξαν για το κυτταρικό δίκτυο 5G του Huawei.
2) Η Κίνα αποτελεί πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης στη Μέση Ανατολή, ειδικά στις χώρες του Κόλπου. Όλοι αυτοί βρίσκονται στη διαδικασία της οικονομικής διαφοροποίησης μακριά από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, όπως είναι σαφές από τα προγράμματα της Σαουδικής Ομάδας 2030 και άλλων κρατών. Προφανώς θέλουν να μιμηθούν το ταξίδι της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία μέσω της ανάπτυξης των υποδομών και την επακόλουθη απόκτηση πλεονασματικού κεφαλαίου και βιομηχανικής ικανότητας, η οποία διοχετεύεται παγκοσμίως μέσω της οδικής κυκλοφορίας στο Δρόμο του Μεταξιού.
Η Κίνα παρέχει στις χώρες της Μέσης Ανατολής μια απόδραση από την ηγεμονία των ΗΠΑ. Δεν συνδέει τον διπλωματικό και οικονομικό ρόλο της με θέματα Δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως κάνουν οι ΗΠΑ. Αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο η Κίνα απολαμβάνει την εύνοια των χωρών της Μέσης Ανατολής. Ταυτοχρόνως ο Αραβικός κόσμος είναι απογοητευμένος με την πολιτική που ασκούν οι ΗΠΑ και την στάση τους απέναντι στο καθεστώς της Τεχεράνης. Βεβαίως παραμένει το καίριο ερώτημα:
– Η Κίνα σκοπεύει να διαδραματίσει ρόλο ασφαλείας στη Μέση Ανατολή ή να αναδυθεί ως γεωπολιτικός αντίπαλος στις ΗΠΑ;
Μέχρι τώρα η Κίνα έχει δείξει ότι δεν θέλει να εμπλακεί στις συγκρούσεις της Μέσης Ανατολής, γι αυτό και δεν επενδύει σε ασταθείς χώρες. Οι επενδύσεις «πρωτοβουλίας ζώνης» και «οδικής κυκλοφορίας» εξαρτώνται από την ειρήνη και τη σταθερότητα στην κάθε περιοχή. Ο Αραβικός Κόλπος εμφανίζει μια σταθερότητα και ως εκ τούτου τα κινεζικά αναπτυξιακά έργα εκτελούνται κανονικά. Ενώ στο Ιράν δεν είναι πρόθυμο να κάνει ειρήνη με τους Άραβες, τα εξαγγελθέντα επενδυτικά έργα με την Κίνα παραμένουν σε αναμονή. Στην δε κατακερματισμένη Συρία υπάρχει ελάχιστο κινεζικό προς το παρών.Στον πόλεμο της Ουκρανίας το Πεκίνο επέδειξε «ουδετερότητα» και οφείλεται στο γεγονός ότι δεν θέλει να εμπλακεί σε έναν ευρωπαϊκό πόλεμο που αφετηρία έχει αμφισβητούμενες ιστορικές αφηγήσεις. Φυσικά, αν οι γεωπολιτικές εξελίξεις θέσουν σε κίνδυνο τα κινεζικά επενδυτικά πρόγραμμα, το Πεκίνο εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμο να αναλάβει την ευθύνη για την προστασία των ενεργειακών πόρων και των εμπορικών διαδρομών, καθώς και τις επενδύσεις της όπου κινδυνεύσουν.Η Κίνα διακηρύσσει ότι δεν επιδιώκει την εχθρότητα με τις ΗΠΑ. Θέλει ασφαλείς αποδόσεις στις επενδύσεις της, ώστε να διατηρηθεί η εθνική οικονομική ανάπτυξη που έχει θέσει ως στόχο.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Νεολόγος” των Πατρών
