Του Αλέξανδρου Κογκόλη
Σε εφιάλτη έχει εξελιχθεί για πολλούς Πατρινούς, η δράση εισπρακτικών και δικηγορικών εταιρειών, εν μέσω κορωνοϊού και οικονομικής κρίσης, για ληξιπρόθεσμες οφειλές σε τράπεζες, εταιρείες κινητής, πώλησης καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών κ.α.
Τα συνεχή τηλέφωνα μάλιστα που, σύμφωνα με καταγγελίες Πατρινών στο «Ν», συνοδεύονται σε πολλές εκ των περιπτώσεων από ειρωνική, επιθετική και ενίοτε εκβιαστική συμπεριφορά, ξεχειλίζουν το ποτήρι.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Ν», ένας στους τρείς Πατρινούς έχει πλέον ληξιπρόθεσμες οφειλές, αφού λόγω της υγειονομικής και οικονομικής κρίσης συσσωρεύονται χρέη και η αποπληρωμή τους είναι δυσκολότερη, λόγω των αρνητικών οικονομικών συνθηκών και της δυσκολίας στις μετακινήσεις.
Σύμφωνα με το νόμο 3758/2009 που ρυθμίζει το πλαίσιο δράσης των εταιρειών ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις, απαγορεύονται οι αθέμιτες και παραπλανητικές πρακτικές, με απαραίτητο συστατικό την ευπρέπεια, τη συναλλακτική ευθύτητα, την ειλικρίνεια και τον σεβασμό απέναντι στους πολίτες.
Πολλά από τα παραπάνω όμως δεν εφαρμόζονται στην πράξη.
Εισπρακτική και δικηγορικό γραφείο με ειρωνικό κα επιθετικό ύφος
Δύο από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα του μακρύ καταλόγου καταγγελιών, τα απανωτά τηλέφωνα σε Πατρινούς, από εταιρεία και δικηγορικό γραφείο των Αθηνών και η αλλαγή…στάσης των υπαλλήλων της κατά τη διάρκεια της συνομιλίας.
Στην πρώτη περίπτωση, η εισπρακτική, αφού υπενθύμισε στον οφειλέτη το ποσό που χρωστούσε στη ΔΕΗ, τον απείλησε με εξώδικο, χωρίς κάτι τέτοιο όμως να μπορεί να πραγματοποιηθεί επί της παρούσης, αφού τα ειρηνοδικεία είναι κλειστά, λόγω κορωνοϊού. Αμέσως μετά, αφού οι υπάλληλοι διαπίστωσαν πως ο οφειλέτης γνωρίζει πτυχές της νομοθεσίας, του πρότειναν με ηπιότερο, από τον αρχικό τόνο, συμβιβασμό και μάλιστα στο μισό του ποσού που χρωστούσε!
Παρόμοια και η δεύτερη περίπτωση, με πρωταγωνιστή δικηγορικό γραφείο. Υπογραμμίζεται πως, το πλαίσιο δράσης των δικηγορικών γραφείων διαφέρει, αφού μπορούν να στέλνουν εξώδικα για να κλείσουν το χρέος του οφειλέτη προς τον εντολέα τους. Σε αυτή την περίπτωση το χρέος του οφειλέτη αυξάνεται, μιας και πληρώνει μέρος των δικαστικών εξόδων. Όλα αυτά όμως είναι άκυρα από την στιγμή που τα ειρηνοδικεία είναι κλειστά! Η επιθετικότητα, η ειρωνεία και το επιτηδευμένα παραπλανητικό (για εκφοβισμό) ύφος των υπαλλήλων του γραφείου είναι συχνά εξοργιστικό.
Μια απλή συμφωνία
Αξίζει να σημειωθεί πως, προσφάτως, ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, μιλώντας στον Max fm 93,4 είχε επιστήσει την προσοχή σε εισπρακτικές εταιρείες και δικηγορικά γραφεία που «ποδοπατούσαν» το νομικό πλαίσιο, εν μέσω κορωνοϊού και χιλιάδων πληττόμενων νοικοκυριών. Στην ουσία, υπήρξε μια συμφωνία των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνι Γεωργιάδη και Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, με την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών και την Ένωση Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις, για τους πληττόμενους οφειλέτες, από την οποία όμως δεν προέκυπτε νομοθετική υποχρέωση συμμόρφωσης.
Πρόστιμα 231.000 ευρώ!
Τα πρόστιμα από τη Γενική Διεύθυνση Προστασίας του Καταναλωτή της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου μόνο τον τελευταίο χρόνο ανέρχονται σε χιλιάδες ευρώ.
Συγκεκριμένα, το 2020, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Ν» επιβλήθηκαν πρόστιμα σε εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα συνολικού ύψους € 231.000. Το 37% των προστίμων επιβλήθηκε σε εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις (62.000 ευρώ), ενώ το 63% αφορούσε παραβάσεις της κείμενης νομοθεσίας από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (169.000 ευρώ).
Θ. Ζούπας: «Απαράδεκτος και προσβλητικός ο τρόπος προς τους οφειλέτες»
Ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου της Πάτρας, Αθανάσιος Ζούπας αποκρυσταλλώνει παραμέτρους του νομοθετικού πλαισίου και αποσαφηνίζει τα δικαιώματα και τις απαιτήσεις των οφειλετών.
«Η παρέμβαση των Εταιρειών αφορά αποκλειστικά και μόνο στην ενημέρωση του δανειολήπτη για την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων οφειλών του και τη διαπραγμάτευση του χρόνου, του τρόπου και των λοιπών όρων αποπληρωμής αυτών, κατ` εντολή και για λογαριασμό των δανειστών – Τραπεζών» λέει ο κ. Ζούπας στον «Ν». «Πριν η Τράπεζα αναθέσει σε εισπρακτική εταιρεία την ενημέρωση για κάποια ληξιπρόθεσμη οφειλή, θα πρέπει να έχει ενημερώσει τον οφειλέτη για την διαβίβαση δεδομένων του στην εταιρεία.
Υπάρχουν κανόνες για τη λειτουργία των εισπρακτικών εταιρειών. Για παράδειγμα δεν επιτρέπεται να απειλούν τηλεφωνικά, να προσβάλλουν το δανειολήπτη, να τον παραπλανούν να ασκούν ψυχολογική ή άλλη βία. Ούτε βέβαια να δυσφημίζουν τους δανειολήπτες σε οικογενειακά τους πρόσωπα ή στο εργασιακό περιβάλλον ή να απειλούν ότι θα κάνουν κάτι τέτοιο. Πρέπει να συστήνονται τηλεφωνικά και ο δανειολήπτης να αντιλαμβάνεται με ποιόν πραγματικά μιλάει και όχι να παριστάνουν τους υπαλλήλους της τράπεζας, δικηγόρους, δικαστικούς επιμελητές κ.λ.π.
Στην αρχή της πανδημίας είχαν ανακοινωθεί μέτρα για τους πληττόμενους από την πανδημία δανειολήπτες τα οποία όμως εξ όσων γνωρίζω, δεν είχαν νομοθετηθεί. Ήταν απλά μία συμφωνία των Υπουργών, κ. Άδωνι Γεωργιάδη, και κ. Χρήστου Σταϊκούρα με την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών και την Ένωση Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις την οποία δεν προέκυπτε νομοθετική υποχρέωση συμμόρφωσης. Την πρώτη περίοδο της πανδημίας, υπήρχε κάποια συμμόρφωση των εισπρακτικών εταιριών. Τώρα έχουν αρχίσει και “ενοχλούν” τους δανειολήπτες.
Καλό είναι να γνωρίζουν οι δανειολήπτες τα δικαιώματά τους, γιατί ο τρόπος με τον οποίο τους συμπεριφέρονται πάρα πολλές φορές είναι απαράδεκτος και προσβλητικός.
Σε περίπτωση παράβασης των παραπάνω οι εταιρίες και οι δανειστές υποχρεούνται σε καταβολή χρηματικής αποζημίωσης λόγω ηθικής βλάβης.
Ήδη τα δικαστήρια τα τελευταία χρόνια έχουν εκδώσει αποφάσεις υπέρ δανειοληπτών και καταδικάζουν τις τράπεζες και τις εταιρίες σε χρηματική αποζημίωση που φτάνει και τα 6.000 ευρώ.
Εκτός των παραπάνω εταιρειών ενημέρωσης, πολύ συχνά οι τράπεζες συνεργάζονται με δικηγόρους και δικηγορικές εταιρείες που αναλαμβάνουν να καλούν τους οφειλέτες. Οι δικηγόροι και οι δικηγορικές εταιρείες, δεν υπάγονται στον σχετικό νόμο κι επομένως δεν ισχύουν γι’ αυτούς οι υποχρεώσεις και περιορισμοί που αναφέραμε. Επιτρέπεται να καλούν τους οφειλέτες τηλεφωνικά μία φορά, για να τους ενημερώσουν σχετικά με τις οφειλές τους και να εξετάσουν τη δυνατότητα εξωδικαστικής ρύθμισης. Εάν δεν γίνει ο διακανονισμός ο δικηγόρος ή η δικηγορική εταιρεία δεν μπορεί να τον καλεί επανειλημμένα, αλλά πλέον θα μπορεί να τον ειδοποιεί μόνο εγγράφως με εξώδικο ή να προχωρήσει σε κάθε άλλη νόμιμη διαδικασία. Σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεων αυτών, οι δικηγόροι και οι δικηγορικές εταιρείες ελέγχονται για πειθαρχικό παράπτωμα και τους επιβάλλονται οι αντίστοιχες ποινές που προβλέπονται από τον Κώδικα Δικηγόρων».
Τι αναφέρει η Ανεξάρτητη Αρχή Συνήγορος του Καταναλωτή
H Ανεξάρτητη Αρχή Συνήγορος του Καταναλωτή σύμφωνα με το άρθρο 3, παρ. 1 του ν. 3297/2004 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει:
«…είναι αρμόδιος για την εξώδικη επίλυση διαφορών μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών ή ενώσεων καταναλωτών, όπως οι έννοιες των προμηθευτών και των καταναλωτών ή των ενώσεών τους ορίζονται κάθε φορά στο Νόμο. Στο πλαίσιο αυτής της αρμοδιότητας ο Συνήγορος του Καταναλωτή μπορεί να προβαίνει σε συστάσεις και υποδείξεις προς τους προμηθευτές, ιδίως όταν από την επιχειρηματική συμπεριφορά τους θίγεται μεγάλος αριθμός καταναλωτών.».
Σύμφωνα με το ν. 3758/2009 (ΦΕΚ Α’ 68) επιτρέπεται σε εταιρείες να ενημερώνουν εξωδίκως οφειλέτες για την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων και απαιτητών χρηματικών οφειλών έναντι δανειστών τους (άρθρο 3, παρ. 3).
Με βάση τα παραπάνω δεν υφίσταται οποιαδήποτε μορφής καταναλωτική σύμβαση μεταξύ των εμπλεκομένων μερών (καταναλωτών και εταιρειών ενημέρωσης οφειλετών) και στους εμπλεκόμενους δεν συντρέχουν οι ιδιότητες του «καταναλωτή» και του «προμηθευτή». Συνεπώς ο Συνήγορος του Καταναλωτή δεν έχει αρμοδιότητα αφού δεν υφίσταται καταναλωτική διαφορά για την οποία να μπορεί να διαμεσολαβήσει.
Σε κάθε περίπτωση, το άρθρο 2 του ν. 3758/2009 επιβάλλει την τήρηση των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας περί προστασίας του καταναλωτή, περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής, του τραπεζικού απορρήτου, της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, ώστε να διασφαλίζεται η νομιμότητα της δράσης των εταιρειών αυτών στην αγορά, με ταυτόχρονη διασφάλιση του σεβασμού της προσωπικότητας και της οικονομικής ελευθερίας των οφειλετών.
Για τον έλεγχο της καταστρατήγησης των διατάξεων για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αρμόδια για να αποφανθεί και για να επιβάλλει τυχόν κυρώσεις είναι η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
Για κάθε άλλη παραβίαση των διατάξεων του ν. 3758/2009 αρμόδιος να επιληφθεί και να επιβάλει τις δέουσες κυρώσεις που προβλέπονται από τη νομοθεσία είναι ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Πιο συγκεκριμένα, οι πολίτες, για την υποβολή σχετικής καταγγελίας μπορούν να απευθύνονται στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων όπου έχει συσταθεί και εδρεύει αυτοτελές Τμήμα Μητρώου Ενημέρωσης Οφειλετών, αρμόδιο για τη διαχείριση των υποβαλλόμενων καταγγελιών και τη διενέργεια των απαιτούμενων για την τήρηση της κείμενης νομοθεσίας ελέγχων.
Οι δικηγορικές εταιρίες δεν υπάγονται στις διατάξεις του ν.3758/2009 αλλά λειτουργούν με βάση τις διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας Δικηγόρων. Για τον έλεγχο της καταστρατήγησης των διατάξεων του Κώδικα Δικηγόρων αρμόδιο είναι το πειθαρχικό όργανο του οικείου δικηγορικού συλλόγου.
(από εφημερίδα Νεολόγος των Πατρών)
