Με την ευκαιρία της πρόσφατης έναρξης του εμβολιασμού κατά της COVID 19 στους ασθενείς που πάσχουν από ρευματικά νοσήματα, σύμφωνα με το Εθνικό Επιχειρησιακό Σχέδιο εμβολιασμού κατά της COVID 19, παραθέτουμε παρακάτω σύντομες απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις, που τίθενται από τους ασθενείς σχετικά με τον εμβολιασμό.
- Πρέπει τα άτομα με ρευματικές και μυοσκελετικές παθήσεις να κάνουν το εμβόλιο έναντι της COVID-19;
Ναι. Πολλές ρευματολογικές εταιρείες σε όλο τον κόσμο έχουν δημοσιεύσει οδηγίες για τον εμβολιασμό έναντι της COVID-19 σε ασθενείς με ρευματικές και μυοσκελετικές παθήσεις και όλες γενικά συνιστούν τον εμβολιασμό.
Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ρευματολογίας (ACR) συστήνει όσον αφορά στον εμβολιασμό, να προηγούνται οι ασθενείς με ρευματικές παθήσεις έναντι των ατόμων της ίδιας ηλικίας και φύλου. Οι συστάσεις αναφέρουν επίσης ότι, με εξαίρεση την αλλεργία στα συστατικά του εμβολίου, δεν υπάρχουν γνωστές αντενδείξεις σε ασθενείς με ρευματικές και μυοσκελετικές παθήσεις.
Ομοίως, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ρευματολόγων (EULAR) συνιστά ότι τα εμβόλια έναντι της COVID-19, τα οποία δεν είναι ζωντανά εμβόλια, μπορούν να χορηγηθούν με ασφάλεια σε ασθενείς με ρευματικές και μυοσκελετικές παθήσεις καθώς και σε ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ η Βρετανική Εταιρεία Ρευματολόγων (BSR) υποστηρίζει ότι θα πρέπει να ενθαρρύνονται οι ασθενείς να κάνουν το εμβόλιο έναντι της COVID-19, ανεξάρτητα από τη θεραπευτική αγωγή που λαμβάνουν ή την υποκείμενη διάγνωση.
Επίσης η Ελληνική Ρευματολογική εταιρεία και Επαγγελματική Ένωση Ρευματολόγων (ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ) συστήνει την χορήγηση των εγκεκριμένων εμβολίων κατά της COVID 19 σε όλους τους ρευματοπαθείς υπό ανοσοκαταστολή.
- Υπάρχει κίνδυνος έξαρσης του νοσήματος μετά από εμβολιασμό έναντι της COVID-19;
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Ρευματολογίας (ACR) αναγνωρίζεται ότι υπάρχει «θεωρητικός κίνδυνος» για έξαρση ή επιδείνωση της νόσου μετά τον εμβολιασμό έναντι της COVID-19, τονίζεται όμως ότι τα οφέλη του εμβολιασμού είναι πολύ μεγαλύτερα.
«Αν και δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα από ευρείας κλίμακας μελέτες, φαίνεται ότι οι ασθενείς με αυτοάνοσες και φλεγμονώδεις παθήσεις διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσηλευθούν εάν νοσήσουν από COVID-19 και η υγεία τους γενικά έχει χειρότερη έκβαση μετά από την λοίμωξη με τον κορωνοϊό σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Επομένως, το όφελος του εμβολιασμού έναντι της COVID-19 υπερτερεί των μικρών πιθανών κινδύνων για αναζωπύρωση ή έξαρση της νόσου μετά από εμβολιασμό», όπως δήλωσε ο πρόεδρος της ειδικής ομάδας του ACR για τον εμβολιασμό έναντι της COVID-19.
Πολύ πρόσφατα δημοσιεύθηκε μια μικρή μελέτη από Πανεπιστημιακό Κέντρο στην Γερμανία κατά την οποία δεν υπήρξε έξαρση της νόσου σε 26 ασθενείς με χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις που έλαβαν και τις δύο δόσεις του εμβολίου είτε της Pfizer/ BioNTech είτε της Moderna. Η ενεργότητα του νοσήματος αξιολογήθηκε μία εβδομάδα πριν και μία μετά τον εμβολιασμό, ενώ δεν έγινε καμία αλλαγή στην κορτιζόνη ή στα τροποποιητικά της νόσου φάρμακα που ελάμβαναν οι ασθενείς κατά τη διάρκεια της μελέτης.
- Υπάρχουν ζητήματα αναφορικά με την προθυμία των ασθενών με ρευματολογικά νοσήματα να εμβολιαστούν και πώς μπορεί αυτή να βελτιωθεί;
Μελέτη μεταξύ 1505 ενηλίκων ασθενών με ρευματολογικά νοσήματα από χώρες της Ευρώπης ανέδειξε πρόθεση εμβολιασμού στο 87% αυτών, αναποφασιστικότητα στο 11% και άρνηση στο 2%. Κυριότερος ανασταλτικός παράγοντας σε άλλη μελέτη θεωρήθηκε η έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης, ακολούθησε η ανησυχία για πιθανές παρενέργειες από τον εμβολιασμό και η απορία για το αν ενδείκνυται ο εμβολιασμός σε ασθενείς με ρευματολογικές παθήσεις. Μελέτη δημοσιευμένη στο περιοδικό «Lancet» κατέληξε πως η προθυμία των ασθενών με ρευματολογικές νόσους αυξήθηκε, όταν ενημερώθηκαν ενδελεχώς από το θεράποντα ιατρό τους, καταδεικνύοντας την ανάγκη στενής επικοινωνίας ασθενούς-ιατρού. Τέλος, δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο έδειξαν πως το γεγονός πως οι εμβολιασμοί προχωρούν και οι ασθενείς διαπιστώνουν ότι οι παρενέργειες των εμβολίων συμβαδίζουν με αυτές που αναφέρθηκαν στις κλινικές μελέτης έγκρισής τους, λειτουργεί καθησυχαστικά και αυξάνει την εμπιστοσύνη στα εμβόλια. - Είναι το εμβόλιο αποτελεσματικό στους ασθενείς με ρευματικά νοσήματα;
Είναι γεγονός, ότι τα δεδομένα είναι περιορισμένα, λόγω του ότι αρκετές χώρες καθυστέρησαν την έναρξη του εμβολιασμού σε ρευματοπαθείς. Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ρευματολογίας (ACR), επισημαίνει ότι οι ρευματοπαθείς αναπτύσσουν μικρότερη ανοσιακή απάντηση στον εμβολιασμό σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Επίσης αναφέρεται ότι ιδανικά θα ήταν καλό να γίνει ο εμβολιασμός όταν οι ασθενείς με ρευματικά νοσήματα βρίσκονται με ελεγχόμενη νόσο, όμως δίνεται έμφαση και στο να γίνει ο εμβολιασμός όσον το δυνατόν πιο γρήγορα.
Δύο πρόσφατα δημοσιευμένες μελέτες από τα πανεπιστήμια Johns Hopkins, και Μιλάνου, επιβεβαίωσαν την ασθενέστερη ανοσιακή απάντηση των ρευματοπαθών και ειδικά αυτών που λαμβάνουν μείζονα ανοσοκατασταλτικά , όπως rituximab και cellcept. Πάντως τόσο οι ανωτέρω μελετητές , όσο και οι συστάσεις από ACR και EULAR ( Ευρωπαικός οργανισμός για τα ρευματικά νοσήματα) τονίζουν ότι ακόμα και αυτή η παραγωγή αντισωμάτων μπορεί να δράσει προστατευτικά για τους ρευματοπαθείς έναντι της COVID-19.
- Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων είναι μετρήσιμη;
Οι οδηγίες του ACR, προς του επαγγελματίες υγείας, είναι ότι δεν είναι αναγκαία η μέτρηση των αντισωμάτων, μετά τον εμβολιασμό για δύο λόγους. Πρώτον διότι, η πλειονότητα των εμπορικά διαθέσιμων τεστ για την λοίμωξη COVID 19 μετρούν αντισώματα έναντι της πρωτεΐνης του νουκλεοκαψιδίου, ενώ τα εμβόλια προκαλούν την παραγωγή αντισωμάτων έναντι της πρωτεϊνικής ακίδας γνωστής ως spike protein. Και δεύτερον διότι μέχρι τώρα δεν υπάρχει συσχέτιση των επιπέδων των αντισωμάτων με τον βαθμό προστασίας από την νόσο. - Υπερέχει κάποιο εμβόλιο έναντι του άλλου;
Σύμφωνα με τα δεδομένα που έχουμε μέχρι τώρα, δεν υπάρχουν συστάσεις που να υποστηρίζουν την χρήση του ενός ή του άλλου εμβολίου.
Όλα τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται είναι αποτελεσματικά και ελαττώνουν την πιθανότητα σοβαρής νόσου και θανάτου από την νόσο. Άρα θα μπορούσαμε να πούμε, ότι το καλύτερο εμβόλιο είναι το εμβόλιο που είναι διαθέσιμο.
- Πρέπει οι ασθενείς με ρευματικά νοσήματα να σταματήσουν ή να αλλάξουν τη θεραπευτική αγωγή που παίρνουν, όταν κάνουν το εμβόλιο για COVID-19;
Σύμφωνα με τις πρόσφατες οδηγίες ( Μάρτιος 2021) του Αμερικανικού Κολλεγίου Ρευματολογίας (ACR) συστήνονται τα παρακάτω:
I. Καμία αλλαγή στην θεραπεία σε όσους ασθενείς λαμβάνουν:
Από το στόμα: Υδροξυχλωροκίνη (hydroxychloroquine), σουλφασαλαζίνη (sulfasalazine), λεφλουνομίδη (leflunomide), αζαθειοπρίνη (azathioprine), απρεμιλάστη (apremilast), μυκοφαινολική μοφετίλη (mycophenolate mofetil), κυκλοφωσφαμίδη (cyclophosphamide), κυκλοσπορίνη(cyclosporine) ή γλυκοκορτικοειδή σε χαμηλή δόση, δηλαδή πρεδνιζολόνη (prednisolone)λιγότερο από 20mg την ημέρα ή μεθυλπρεδνιζολόνη(methylprednisolone) λιγότερο από 16mg την ημέρα
Υποδόρια ενέσιμη αγωγή: αναστολείς του TNFi (adalimumab, etanercept, certolizumab pegol, golimumab, infliximab), αναστολείς ιντερλευκινών IL-6R (tocilizumab), IL-1 (anakinra, canakinumab), IL-17(secukinumab), IL-12/23 (ustekinumab), belimumab
II. Τροποποίηση της θεραπείας σε όσους ασθενείς λαμβάνουν την παρακάτω αγωγή, ως εξής:
Ασθενείς που βρίσκονται σε αγωγή με μεθοτρεξάτη (methotrexate) από το στόμα ή σε ενέσιμη υποδόρια αγωγή ή σε αγωγή με αναστολείς JAK κινασών (tofacitinib) δεν πρέπει να λάβουν το φάρμακο για μία εβδομάδα μετά το εμβόλιο
Ασθενείς που βρίσκονται σε αγωγή με υποδόρια ενέσιμη αγωγή abatacept, δεν πρέπει να λάβουν το φάρμακο μία εβδομάδα πριν και μία εβδομάδα μετά το εμβόλιο
Ασθενείς που βρίσκονται σε αγωγή με ενδοφλέβια κυκλοφωσφαμίδη, πρέπει να λάβουν το φάρμακο μια εβδομάδα μετά από κάθε δόση του εμβολίου, εάν είναι εφικτό
Ασθενείς που βρίσκονται σε ενδοφλέβια αγωγή με rituximab , πρέπει να λάβουν το φάρμακο ιδανικά 4 εβδομάδες πριν την προγραμματισμένη έγχυση. Μετά την 2η δόση του εμβολίου καθυστερούμε την έγχυση του φαρμάκου 2-4 εβδομάδες, εάν το επιτρέπει η ενεργότητα της νόσου
Διευκρινήσεις:
Όλα τα φάρμακα που παρατίθενται παραπάνω, γράφονται με το όνομα της δραστικής τους ουσίας
Οι δραστικές ουσίες των φαρμάκων αναγράφονται ακριβώς κάτω από την εμπορική τους ονομασία στις συσκευασίες
- Τι γίνεται με τον εμβολιασμό των ασθενών έναντι της COVID-19 σε ασθενείς που λαμβάνουν στεροειδή;
Υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα επί του παρόντος, ωστόσο ορισμένοι φορείς, όπως ο ARMA στο Ηνωμένο Βασίλειο, δημοσίευσαν κάποιες συστάσεις. Σύμφωνα με αυτές, είναι σημαντικό να μην καθυστερήσει ο εμβολιασμός σε ασθενείς που λαμβάνουν, έλαβαν ή πρόκειται να λάβουν στεροειδή με κάθε μορφή. Επίσης, είναι τελείως ασφαλής ο εμβολιασμός αυτών των ασθενών. Ο προβληματισμός έγκειται στο κατά πόσον μεγάλες δόσεις στεροειδών μπορούν να επηρεάσουν την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού και την παραγωγή αντισωμάτων έναντι του ιού. Σε κάθε περίπτωση, τονίζεται πως η εξατομικευμένη στρατηγική για κάθε ασθενή σε συνεννόηση με το θεράποντα είναι απαραίτητη. Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ρευματολογίας (ACR), στις πρόσφατες συστάσεις του, προτείνει τον άμεσο εμβολιασμό, χωρίς μεταβολή στην αγωγή, για ασθενείς που λαμβάνουν μέχρι και 20 mg πρεδνιζολόνης ημερησίως (ή ισοδύναμο στεροειδές). Ωστόσο, δεν επιτεύχθηκε ομοφωνία για το χρόνο εμβολιασμού σε ασθενείς υπό μεγαλύτερες ημερήσιες δόσεις. - Γιατί τα παιδιά με ρευματοπάθειες δεν προσκλήθηκαν άμεσα να εμβολιαστούν;
Επειδή τα παιδιά με ρευματοπάθειες δεν έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από ότι έχουν οι υγιείς συνομήλικοί τους, δεν είχαν την πρώτη προτεραιότητα να εμβολιαστούν. Επιπλέον, τα διαθέσιμα εμβόλια έχουν πάρει αδειοδότηση από τις Ρυθμιστικές Αρχές για άτομα πάνω των 18 ετών, εκτός από αυτό της Pfizer. Αυτό μπορεί να χορηγηθεί σε άτομα πάνω από 16 ετών. Στη χώρα μας, ήδη αποστάλθηκαν από τον ΕΟΔΥΥ ενημερωτικές προσκλήσεις εμβολιασμού σε εφήβους από 16 ετών που έχουν άυλη συνταγογράφηση. Όσο για παιδιά μικρότερης ηλικίας, έχουν ξεκινήσει μελέτες από ηλικίες 6μηνών και πάνω, προκειμένου να καθοριστεί στις διάφορες ηλικιακές περιόδους, η κατάλληλη δοσολογία και να εκτιμηθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων COVID 19.
πηγή: tosomasoumilaei.gr
