Του Νίκου Παναγιωτόπουλου
Στην προκλητική ρητορική και τις ακόμα πιο προκλητικές ενέργειες επιστρέφει η Άγκυρα, καθώς το τουρκικό ωκεανογραφικό σκάφος Τσεσμέ, το οποίο κινείται μεταξύ των περιοχών Λήμνου, Σκύρου και Λέσβου που είχαν δεσμεύσει οι υδρογραφικές υπηρεσίες της Τουρκίας με Navtex στις 15 Φεβρουαρίου. Μάλιστα, αίσθηση προκάλεσε το γεγονός ότι το τουρκικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolou μετέδωσε ότι «ελληνικά F-16 παρενόχλησαν το πλοίο Τσεσμέ που εκτελεί επιστημονικές και τεχνικές έρευνες σε διεθνή ύδατα στο Βόρειο Αιγαίο», επικαλούμενο πηγές του τουρκικού υπουργείου Άμυνας, με την ελληνική πλευρά πάντως να διαψεύδει. Το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, κάνει αναφορά για πέρασμα των ελληνικών F-16 σε ύψος 1.000 μέτρων από το Τσεσμέ. Η απάντηση του Ελληνικού Πενταγώνου στην προπαγάνδα ήρθε άμεσα καθώς τo πλησιέστερο προς το «CESME» μαχητικό απείχε 10 ναυτικά μίλια και πετούσε σε ύψος 19.000 ποδών. Κατά συνέπεια οι ισχυρισμοί των Τούρκων στερούνται σοβαρότητας και απέχουν από την αλήθεια.
Η Τουρκία ανεβάζει παραμονές των διερευνητικών επαφών ενώ, δεν έχει απαντήσει στην πρόσκληση της Ελλάδας να δώσει ημερομηνίες του επόμενου γύρου των συνομιλιών. Αντίθετα κατά την προσφιλή τακτική της επιχειρεί ένα blame game κατηγορώντας την Ελλάδα για την ένταση στο Αιγαίο. Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, παρακολουθούν τις δραστηριότητες του «Τσεσμέ» από απόσταση αλλά, σε ετοιμότητα για κάθε ενδεχόμενο.
Η τουρκική Navtex έχει ισχύ έως τις 2 Μαρτίου, μάλιστα το τουρκικό υπουργείο Άμυνας μέσω διαρροών ισχυρίζεται ότι, οι έρευνες που κάνει το «Τσεσμέ» είναι καθ’ όλα νόμιμες αυτό που δεν λένε οι Τούρκοι είναι ότι εξέδωσαν ναυτική αναγγελία προς τους ναυτιλλόμενους, σε μια περιοχή που την αρμοδιότητα την έχουν η Ελληνική Υδρογραφική Υπηρεσία και ο σταθμός της Λήμνου.
Ο «στόχος» στον 25ο μεσημβρινό
Η επιλογή της περιοχής για τις υδρογραφικές έρευνες του «Τσεσμέ» δεν έγινε τυχαία, καθώς ένα σημείο τέμνει τον 25ο μεσημβρινό. Η Άγκυρα από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έχει παρουσιάσει έναν χάρτη του Αιγαίου με τις περιοχές στις οποίες έχει αρμοδιότητα. Θεωρεί δηλαδή ότι, ανατολικά του 25ου μεσημβρινού έχει δικαιώματα έρευνας και διάσωσης (Search and Rescue). Πρόκειται για έναν πάγιο τουρκικό προκλητικό ισχυρισμό με προφανή επιδίωξη να χωρίσει το Αιγαίο στα δύο. Παράλληλα η Άγκυρα βάζει στο «τραπέζι» και τα 12 μίλια. Συνεχίζει να υποστηρίζει ότι, τα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο δεν έχουν δικαίωμα χωρικών υδάτων 12 μιλίων. Οι έρευνες του «Τσεσμέ» είναι σε απόσταση περίπου 7 μιλίων από τη Λήμνο και 10 από τη Σκύρο. Αυτό που κάνει ο Ερντογάν είναι, να υπενθυμίζει, με ακραίο τρόπο για να δημιουργήσει τετελεσμένα αλλά και να προκαλέσει την Ελλάδα να αντιδράσει αποχωρώντας από τις διερευνητικές. Η Τουρκία «χτυπάει» και στο θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, το οποίο επαναφέρει συχνά στο προσκήνιο το τελευταίο διάστημα.
Εκτός από την προβολή σημαίας, η Άγκυρα κάνει και επίδειξη ισχύος με τη διεξαγωγή της άσκησης «Γαλάζια Πατρίδα 2021» από 25 Φεβρουαρίου έως 7 Μαρτίου στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο με τη συμμετοχή 87 πλοίων, 20 ελικοπτέρων, 20 αεροσκαφών και με ξεχωριστά γυμνάσια για UAVs. Οι Τούρκοι αναφέρουν ότι είναι μία από τις προγραμματισμένες ασκήσεις της Διοίκησης Ναυτικών Δυνάμεων.
Οι επόμενες κινήσεις στο blame game και ο ρόλος των ΗΠΑ
Είναι ξεκάθαρο ότι η Τουρκία βρίσκεται σε δύσκολη θέση γιατί υποχρεώθηκε να «κάτσει» στο τραπέζι του διαλόγου, χωρίς να επιβάλει την ατζέντα της. Σε μια χρονική συγκυρία που ο Ερντογάν βρίσκεται στριμωγμένος, λόγω της οικονομίας στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και από τις πιέσεις των ΗΠΑ για την απόσυρση των S-400. Είχε συνηθίσει να πατά σε δύο βάρκες, αλλά πλέον και οι δεσμεύσεις που έχει αναλάβει απέναντι στη Μόσχα δεν του αφήνουν περιθώρια ισορροπίας.
Η Άγκυρα ψάχνει τρόπο να τορπιλίσει τις διερευνητικές χωρίς να χρεωθεί το ναυάγιο γιατί αυτό θα σήμαινε επιπτώσεις στο πλαίσιο της Ε.Ε., δεδομένου ότι τον Μάρτιο αναμένονται αποφάσεις για τις σχέσεις Βρυξελλών – Τουρκίας, αλλά και από την Ουάσιγκτον, όπως φάνηκε από το τηλεφώνημα του Αμερικανού ΥΠΕΞ Αντονι Μπλίνκεν στον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Η Αθήνα έχει διαβάσει τον Ερντογάν και του αφήνει χώρο, είτε για να σηκωθεί πρώτος από το τραπέζι, είτε να προχωρήσει σε ουσιαστικό διάλογο σεβόμενος το διεθνές δίκαιο. Η μπάλα είναι ξεκάθαρα στο γήπεδο της Τουρκίας, ακόμα κι αν τραβάει το σχοινί το ζητούμενο είναι να μην πέσει η Ελλάδα στην παγίδα του blame game που έχει στήσει η τουρκική πλευρά.
Αυτό που ενοχλεί περισσότερο τον Ερντογάν είναι η εξωστρέφεια της ελληνικής διπλωματίας και η επιτυχημένη δημιουργία συμμαχιών με αραβικές και μουσουλμανικές χώρες της περιοχής γιατί θεωρεί ότι οι εν λόγω συμφωνίες πλήττουν άμεσα τα ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας. Ο εκνευρισμός της Άγκυρας είναι φανερός και για την υλοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων της χώρας μας, την ίδια ώρα που έχουν επιβληθεί, αν και χαλαρές ακόμα κυρώσεις, που προβλέπονται από τον αμερικανικό νόμο CAATSA, για την προμήθεια του ρωσικού συστήματος S – 400.
Η κρίσιμη χρονική στιγμή είναι το μεσοδιάστημα μέχρι το 2023
Δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι, πολλές επιλογές του Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική επηρεάζονται από την εσωτερική πολιτική και την ατζέντα που επιβάλλει ο εθνικιστικός εταίρος του κυβερνητικού συνασπισμού. Η σύμπραξη του Ερντογάν με τον Μπαχτσελί δεν του αφήνει πολλά περιθώρια λόγω των συνεχιζόμενων χαμηλών ποσοστών της δημοτικότητάς. Ενώ έμπειρες ανώτερες στρατιωτικές πηγές εκτιμούν ότι οι επόμενες κινήσεις του θα έχουν οδικό χάρτη τις εκλογές του 2023 – εκτός να προκηρύξει πρόωρες – που συμπίπτουν με την επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυση της «τουρκικής δημοκρατίας», και έχουν κορυφαίο πολιτικό συμβολισμό για τον Τούρκο Πρόεδρο με κυρίαρχο στόχο να πάρει, αφού αποδομήσει τον Ατατούρκ, τη θέση του «Πατερούλη» των Τούρκων.
Το σχέδιο του έχει ως βασικό σενάριο την προσπάθεια αναθεώρησης της συνθήκης της Λωζάννης, σε συνέχεια τους αναθεωρητισμού και της «Γαλάζιας Πατρίδας». Η κρίσιμη χρονική στιγμή είναι το μεσοδιάστημα μέχρι το 2023 και αν θα επιχειρήσει να υπονομεύσει την διαδικασία των διερευνητικών επαφών με την χώρα μας και στη συνέχεια να προκαλέσει πολεμικό επεισόδιο που με «στρατιωτικό» τρόπο να επιβάλει την ατζέντα του, αφού θα έχει κατηγορήσει την ελληνική πλευρά ως βασικό υπαίτιο της διπλωματικής αποτυχίας.
Άλλωστε ο Ερντογάν έχει ως υπόδειγμα το Ναγκόρνο – Καραμπάχ και όπως έχει δηλώσει, με τα όπλα δόθηκε λύση εκεί που η διπλωματία απέτυχε για σχεδόν 30 χρόνια. Ο Τούρκος Πρόεδρος εδώ και χρόνια ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί ανάμεσα σε Ρωσία – ΗΠΑ – Κίνα – Ιράν και την ίδια ώρα προσπαθεί να εξισορροπήσει μεταξύ της ικανοποίησης της εθνικιστικής του βάσης και των διεθνών πιέσεων.
Η Ουάσιγκτον έχει στείλει τα πρώτα της μηνύματα
Η κατάσταση, όμως, έχει αλλάξει στον Λευκό Οίκο και η «διπλωματία των γαμπρών» ανήκει στο παρελθόν. Η Ουάσιγκτον έχει ήδη στείλει τα πρώτα της μηνύματα υπέρ των δημοκρατικών θεσμών στη χώρα, ζητάει εκ νέου την άμεση απελευθέρωση του Οσμάν Καβάλα και τον σεβασμό των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ενώ επιμένει στις θέσεις της για το ασύμβατο των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400 με μία σύμμαχο στο ΝΑΤΟ. Αν και το κλίμα στη γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στη Γερουσία είναι μη φιλικό προς τον Ερντογάν αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν αποκρυσταλλωθεί οι θέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι της Τουρκίας και αυτό θα εξαρτηθεί από τις σχέσεις με τη Ρωσία. Μέχρι τότε ο Ερντογάν θα συνεχίσει την υψηλή επιθετική ρητορική εναντίον της χώρας μας σε διπλωματικό επίπεδο και τις κινήσεις χαμηλού και λελογισμένου ρίσκου στο επιχειρησιακό πεδίο για να στέλνει μηνύματα και στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Συνεχίζει τις προκλήσεις
Επίσης μην ξεχνάμε ότι υπάρχει NAVTEX μέχρι τον Ιούνιο που αφορά στο ερευνητικό σκάφος ORUC REIS, εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων, ενώ συνεχίζει τις προκλήσεις, χαμηλότερου στρατιωτικού και επιχειρησιακού αποτυπώματος, όπως η πρόσφατη αγγελία για το υδρογραφικό σκάφος Τσεσμέ. Συντηρεί την πρακτική παραβιάσεων και παραβάσεων σε θάλασσα και αέρα και θα διατηρεί τη δυνατότητα κλιμάκωσης και πρόκλησης πιθανού ατυχήματος ή προσχεδιασμένου επεισοδίου, με την συνεχιζόμενη κινητοποίηση της τουρκικής ακτοφυλακής στο Αιγαίο και δυνάμεων εσωτερικής ασφαλείας στον Έβρο.
Ο Τούρκος Πρόεδρος αυτό – αναβάθμισε τη χώρα του από περιφερειακή σε μεγάλη δύναμη και θα συνεχίσει το σύνδρομο του μεγαλείου ώστε να συνομιλεί με τους παγκόσμιους ηγέτες. Αυτό σημαίνει ότι θα συνεχίσει τη δραστηριότητα και την στρατιωτική εμπλοκή σε επιχειρήσεις εκτός συνόρων, όπως στη Συρία, Λιβύη, Ναγκόρνο – Καραμπάχ. Η ώρα των κρίσιμων αποφάσεων για τον Ερντογάν πλησιάζει και στο ζύγι θα μπουν, η εσωτερική κατάσταση με την οικονομία αλλά και των ζητημάτων για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα με τις συνεχιζόμενες αντιδράσεις των φοιτητών σε συνδυασμό με τις παγωμένες σχέσεις με τις ΗΠΑ.
(από εφημερίδα Νεολόγος των Πατρών)
