Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Κογκόλη
Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης με μια Αχαιή, η οποία κατέχει κομβική θέση σε επίπεδο Ευρώπης, με φόντο το Ταμείο Ανάκαμψης, τη βοήθεια και την ανάπτυξη των Περιφερειών.
Αναλύεται ο σχεδιασμός της Ευρώπης, με δεδομένη την αποκέντρωση, σε οικονομικό και επιχειρησιακό επίπεδο, με βασικές παραμέτρους τις υποδομές, την πράσινη ανάπτυξη, το φυσικό αέριο, αλλά και το πλάνο διεκδίκησης από τα κράτη και τις περιφέρειές τους.
Η Ελένη Μαριάνου είναι Γενική Γραμματέας της Διάσκεψης Παρακτίων Περιφερειών (CPMR).
Γεννημένη στην Αθήνα, απόφοιτος Νομικής Αθηνών και με μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών από το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, είναι πολύγλωσση δικηγόρος με ειδίκευση στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Με εκτεταμένη γνώση και πολύχρονη εμπειρία σε Ευρωπαϊκά θέματα και σε Ευρωπαϊκούς οργανισμούς Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών.
Έχει εργαστεί ως υπεύθυνη για Ευρωπαϊκά θέματα στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, ως Υπεύθυνη δικτύων στο Συμβούλιο των Κοινοτήτων και των Περιφερειών της Ευρώπης (CEMR) στο Παρίσι και ως Διευθύντρια στο Ευρωπαϊκό δίκτυο πόλεων Eurocities στις Βρυξέλλες. Από το 2010 είναι εκλεγμένη Γενική Γραμματέας της CPMRκαι διευθύνει μία ομάδα 40 υπαλλήλων στη Ρεν (Rennes), τις Βρυξέλλες και τη Βαρκελώνη.
Η CPMR έχει περισσότερες από 150 Περιφέρειες Μέλη από 24 κράτη, μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τρίτες χώρες, εκπροσωπώντας περίπου 200 εκατομμύρια πολίτες.
Εργάζεται υπέρ της ισόρροπης ανάπτυξης της Ευρώπης, ενώ αποτελεί παράλληλα think tank και οργανισμό lobby για τις Περιφέρειες. Μέσω του εκτεταμένου δικτύου επαφών της με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τις εθνικές κυβερνήσεις, η CPMR, από ιδρύσεώς της το 1973, εστιάζει κυρίως στην κοινωνική, οικονομική και εδαφική συνοχή, τις θαλάσσιες πολιτικές και τη γαλάζια ανάπτυξη, τις μεταφορές και την προσβασιμότητα, την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή, καθώς και την πολιτική γειτονίας.
Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε στον «Νεολόγο» η Γενική Γραμματέας της Διάσκεψης Παρακτίων Περιφερειών Ελένη Μαριάνου:
Το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας; Δώστε μας παρακαλώ τον χρονικό ορίζοντα και το μέγεθος της βοήθειας.
Σύμφωνα με τις τελευταίες οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οικονομία της Ελλάδας αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 10% το 2020 έναντι ενός ευρωπαϊκού μέσου όρου 6,3%. Υπό το πρίσμα αυτό, η χώρα θεωρείται ένας από τους κύριους δικαιούχους του Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης “NextGeneration EU”, το οποίο θα διαθέσει περίπου 19 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις στην Ελλάδα, ποσό που αντιστοιχεί στο 12% του εθνικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος το 2019. Θα διατεθούν επίσης πρόσθετα δάνεια αξίας 12,6 δισεκατομμυρίων ευρώ και η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι σκοπεύει να τα ζητήσει.
Συνολικά, η χρηματοδότηση αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο σε εδαφικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Αν και είναι νωρίς να πούμε το ύψος των κεφαλαίων που θα επενδυθούν στην περιοχή, καθώς η διαδικασία σχεδιασμού βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι περιφερειακές αρχές έχουν ενεργό ρόλο στις εξελίξεις. Η CPMR έχει εργαστεί πολύ σε αυτό το επίπεδο υπογραμμίζοντας τη σημασία της συμμετοχής των περιφερειών και της ιδιαίτερης αναφοράς τους στον κανονισμό για το ταμείο ανάκαμψης.
Τα κονδύλια για την ανάκαμψη θα πρέπει να δαπανηθούν το αργότερο έως το 2026. Αν και η αρχική πρόβλεψη για τις πρώτες πληρωμές ήταν για το καλοκαίρι, ίσως να χρειαστεί να αναμένουμε μέχρι τις αρχές του 2022 για την πρώτη δόση των κονδυλίων ανάκαμψης. Αυτό οφείλεται στη διαδικασία επικύρωσης της απόφασης για τους ίδιους πόρους, η οποία μέχρι στιγμής έχει ολοκληρωθεί σε 13 από τα 27 κράτη μέλη, με καθυστερήσεις όπως λόγω της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας για αναβολή της.
Ποια η σχέση σας και η συνεργασία με την Περιφερειακή αρχή και τα στελέχη της; Υπάρχει κοινός βηματισμός και διεκδικήσεις, βάσει ρεαλιστικού σχεδίου για την περιοχή; Είναι εφικτή η προσέλκυση επενδύσεων; Μια Αχαιή σε ένα νευραλγικό πόστο για τη χώρα μας και τις περιφέρειες. Να περιμένουμε αποτελεσματικότητα τοπικά με τη συνδρομή σας; Έχει δυνατότητες αυτός ο τόπος;
Από όταν ανέλαβα για πρώτη φορά τα καθήκοντά μου ως Γενική Γραμματέας της CPMR μέχρι και σήμερα έχω την τύχη να συνεργάζομαι με αξιόλογους ανθρώπους, όπως τον Περιφερειάρχη, Νεκτάριο Φαρμάκη, τον Αντιπεριφερειάρχη Επιχειρηματικότητας, Έρευνας και Καινοτομίας, Φωκίωνα Ζαΐμη και συνεργάτες όπως ο Χρήστος Μητρογιώργος, που διαθέτουν όραμα για τον τόπο μας και εργάζονται με μεθοδικότητα για την υλοποίησή του. Με χαρά μου βλέπω την μητρογονική μου περιφέρεια να εργάζεται σε συντονισμό με πλήθος φορέων από την περιοχή μας και να προβάλλει τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα με σύμπνοια και εκπέμποντας αυτοπεποίθηση, ό,τι δηλαδή χρειάζεται μία περιφέρεια για να προσελκύσει το ενδιαφέρον των επενδυτών.
Ως CPMR είμαστε δίπλα σας προωθώντας τα συμφέροντά σας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, από κοινού με άλλες περιφέρειες που αντιμετωπίζουν τις ίδιες προκλήσεις, και ενθαρρύνοντας την ευρύτερη δικτύωση και συνεργασία σας όχι μόνο με τις Περιφέρειες Μέλη μας αλλά και με διεθνείς οργανισμούς, εμπορικά επιμελητήρια, πανεπιστήμια, και άλλους φορείς με τους οποίους έχουμε στενή συνεργασία και δύνανται να συμβάλουν στην αποτελεσματικότερη εφαρμογή του αναπτυξιακού σχεδίου της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.
Σε ποια ακόμη χρηματοδοτικά εργαλεία μπορούμε, ενδεχομένως, να στηρίζουμε μια σημαντική ανασύνταξη και αναπτυξιακή προοπτική για τη χώρα και τις Περιφέρειες;
O μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ για την περίοδο 2021- 2027 προσφέρει μία σειρά μέσων που συμβάλλουν άμεσα στην ανάπτυξη των ελληνικών περιφερειών. Κατ’ αρχάς, η Ελλάδα θα λάβει περίπου 19 δισεκατομμύρια ευρώ στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ. Πρόκειται για αύξηση κατά 8% σε σύγκριση με το εθνικό κονδύλιο για την περίοδο 2014 – 2020, κάτι που μεταφράζεται σε υψηλότερη χρηματοδότηση για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας στο πλαίσιο του προγράμματός της πολιτικής συνοχής.
Η Πολιτική Συνοχής παραμένει ουσιαστική πηγή επενδύσεων για τις περιφέρειες της Ευρώπης.
Για να γίνει πιο κατανοητό, τα ταμεία συνοχής στην Ελλάδα αντιπροσώπευαν το 35% των συνολικών δημοσίων επενδύσεων την περίοδο 20152017, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία θα αποτελέσει επίσης σημαντικό στοιχείο για τη βιώσιμη και ανθεκτική ανάκαμψη στην Ελλάδα. Τα νέα προγράμματα διακρατικής και διασυνοριακής συνεργασίας (Interreg) με ενδιαφέρον για την Ελλάδα και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας θα δημιουργήσουν ευκαιρίες συνεργασίας για ποικίλους φορείς.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα θα λάβει, επίσης, 4 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), άνω των 370 εκατομμυρίων ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, και 755 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ενώ θα προκύψουν περισσότερες ευκαιρίες και σε σχέση με άλλες σημαντικές πολιτικές όπως η έρευνα και καινοτομία.
Η άσκηση πίεσης της CPMR συνέβαλε καθοριστικά στον περιορισμό του μεγέθους των περικοπών που είχε αρχικά προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε πολλά από αυτά τα ταμεία και παράλληλα μία μεγαλύτερη αναγνώριση του ρόλου των περιφερειών στην ανάπτυξή τους.
Θα ήθελα, επίσης, να αναφερθώ στο ευρωπαϊκό μέσο προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE), που προβλέπει δανεισμό με ιδιαίτερα χαμηλό επιτόκιο ώστε να μετριαστούν οι επιπτώσεις των κρίσεων στα νοικοκυριά. Η Ελλάδα είναι μεταξύ των 16 κρατών μελών που έχουν ζητήσει την υποστήριξη SURE και 2,73 δισεκατομμύρια ευρώ θα είναι διαθέσιμα για τη χώρα μας.
Εξειδικεύοντας λίγο περισσότερο, οι υποδομές είναι άμεσα συνυφασμένες με την οικονομία της χώρας και ειδικότερα με την κάθε περιοχή και Περιφέρεια. Δίδεται το πλαίσιο και η στόχευση για Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις στη Δυτική Ελλάδα; Για παράδειγμα στην Πάτρα, με έναν συνδυασμό τρένου, οδικών αξόνων, ανάπτυξης του λιμανιού και του τουρισμού, μεταξύ άλλων.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι επενδύσεις για την ανάπτυξη βιώσιμων συστημάτων διατροπικών μεταφορών, τη βελτίωση των ευρυζωνικών δικτύων και τη δημιουργία περιφερειακών κόμβων που βελτιώνουν την προσβασιμότητα των νησιών είναι απαραίτητες.
Ιδιαίτερα για τη Δυτική Ελλάδα, αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εντοπίσει ήδη από το 2019 ορισμένες επενδυτικές ανάγκες προτεραιότητας για την περιοχή, όπως την ανάγκη υποστήριξης της βιώσιμης αστικής κινητικότητας στην Πάτρα και την πολυτροπική ανάπτυξη των μεταφορών στη Δυτική Ελλάδα.
Η συμμετοχή της Πάτρας στον διάδρομο OrientEastMed του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔΜ) (σ.σ. ο διάδρομος που ξεκινά από τα γερμανικά λιμάνια της Βορείου Θάλασσας και της Βαλτικής και καταλήγει μέσω των Βαλκανίων στην Κύπρο) την καθιστά βασικό κόμβο για τη βιώσιμη ανάπτυξη ολόκληρης της Δυτικής Ελλάδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Κεντρικό Δίκτυο αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία αλλά και πρόκληση καθώς ο στόχος είναι να είναι πλήρως λειτουργικό το 2030.
Οι συζητήσεις προγραμματισμού για τα ταμεία της πολιτικής συνοχής βρίσκονται σε εξέλιξη σε εθνικό επίπεδο, και θεωρούμε τη συμμετοχή των ελληνικών περιφερειακών αρχών στις συζητήσεις ιδιαίτερα σημαντική. Το προσχέδιο του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας δίνει προτεραιότητα στην ανάπτυξη υψηλής ποιότητας, πολυτροπικών, ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή, έξυπνων και βιώσιμων συστημάτων υποδομών και μεταφορών για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας και στις 13 περιφέρειές της.
Το Περιβάλλον και η Πράσινη Ανάπτυξη, σαφώς, βρίσκονται στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής. Εξηγήστε μας συνοπτικά το πλαίσιο δράσης, σε σχέση και με τη Δυτική Ελλάδα.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) είναι η μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρώπης και μία από τις πρωτοβουλίεςορόσημα της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Στόχος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας είναι να προσφέρει μία καθαρή, κυκλική, ανταγωνιστική, κλιματικά ουδέτερη οικονομία στην ΕΕ έως το 2050, προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον δίχως να αφήνει κανέναν στο περιθώριο. Η CPMR υποστηρίζει ένθερμα το να έχει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία στον πυρήνα της μία εδαφική προσέγγιση και την πλήρη συμμετοχή των περιφερειακών αρχών.
Όπως είπε η Πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν, το κλίμα είναι η κινητήρια δύναμη για την ανάκαμψη από την κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού. Το 37% των κονδυλίων του NextGeneration EU, του σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ, θα αφιερωθεί σε δράσεις για το κλίμα.
Χαιρετίζω το προσχέδιο του Ελληνικού Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με την έμφαση που έδωσε η κυβέρνηση στην πράσινη μετάβαση, με έντονη αναφορά στα νησιά και ιδίως στην προώθηση της πράσινης μετάβασης και την αναβάθμιση των ηλεκτρικών υποδομών και της διασύνδεσής τους, καθώς επίσης, και στις δράσεις που εστιάζουν σε επενδύσεις που σχετίζονται με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η Ελλάδα επηρεάζεται σημαντικά από την αυξανόμενη σοβαρότητα και συχνότητα των καταστροφών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Κατάγεστε από την Αχαΐα. Από τον Πλάτανο της Αιγιαλείας, αν δεν κάνω λάθος. Έρχεστε συχνά; Αγαπάτε αυτόν τον τόπο; Ποια είναι πρώτη σκέψη που σας έρχεται στο μυαλό όταν φτάνετε;
Σωστά. Κατάγομαι από τον Πλάτανο Αιγιαλείας, τον οποίο και αγαπώ ιδιαίτερα και επισκέπτομαι κάθε φορά που έρχομαι στην πατρίδα μου. Όταν φτάνω αισθάνομαι ιδιαίτερη υπερηφάνεια για τα όσα έχει καταφέρει τόσο η Ελλάδα όσο και η Αχαΐα συγκεκριμένα, τα τελευταία 40 χρόνια από την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και συγκίνηση που έχω τη δυνατότητα να συμβάλλω σε αυτό ως Γενική Γραμματέας της CPMR.
Η γνώμη των ευρωπαίων για την Ελλάδα; Πώς κρίνουν τις σημερινές επιδόσεις της χώρας σε οικονομικό και αναπτυξιακό επίπεδο;
Νομίζω ότι προτεραιότητά μας θα πρέπει να είναι ποια γνώμη θέλουμε να έχουμε εμείς ως Έλληνες για την Ελλάδα και να εργαστούμε για την επίτευξη των στόχων που θέτουμε. Τα τελευταία χρόνια η εικόνα της χώρας μας έχει περάσει από διάφορες διακυμάνσεις επηρεάζοντας και τη γνώμη των ευρωπαίων για εμάς. Το σημαντικό είναι ότι διαθέτουμε ένα εξαιρετικό ανθρώπινο κεφάλαιο ικανό, με συντονισμένη και μεθοδική δουλειά, να συμβάλει στην περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη του τόπου μας.
Περιγράψτε μας μια καθημερινή ημέρα στη Γενική Γραμματεία των Παράκτιων Περιφερειών.
Πολλή δουλειά, με αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα, με εξαιρετικούς συνεργάτες στους οποίους έχω μεταδώσει την αγάπη για την Ελλάδα.
