Συνέντευξη στον Μιχάλη Παπαγεωργίου
Προς θεού. Δεν έχει ιερή αποστολή να μας εξοντώσει. Αλλά αυτό που κάνει η Ευτυχία Γιαννάκη με τα αστυνομικα της μυθιστορήματα, όλα από τις εκδόσεις «Ικαρος», είναι να «πέφτει πάνω σου» μετωπικά με τη γραφή της, η οποία έχει εξελιχτεί μεθοδικά και συνεχίζει να πλάθει νέους κόσμους με την εισβολή της στο μεσογειακό νουάρ. Δεν διστάζει να βάζει και τον εαυτό της σε «περιπέτειες» στις ιστορίες της για να ανάψει την φλόγα σε ένα βραδύκαυστο φυτίλι.
Στην «Φωλιά του ιππόκαμπου» μια μαχόμενη δημοσιογράφος εντοπίζεται νεκρή στην πισίνα ενός ρετιρέ στο Κολωνάκι, στο διαμέρισμα του πρώην συζύγου της, διακεκριμένου ζωγράφου, που παραμένει εξαφανισμένος. Στο στήθος της έχει ένα τατουάζ με έναν τεράστιο ιππόκαμπο. Το κουβάρι αυτής της υπόθεσης, που ξεδιπλώνεται μεταξύ Ύδρας και Αθήνας, εμπλέκει τον αστυνόμο Χάρη Κόκκινο και την ομάδα του σε μια υπόθεση που τους φέρνει αντιμέτωπους με φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας, κυκλώματα τέχνης, τα όρια της δημιουργίας και τα κλειστά στόματα της μικρής κοινωνίας που μπορεί να βρίσκεται σε ένα νησί ή στην καρδιά μιας μεγαλούπολης.
Η συγγραφέας με μια παιγνιώδη , ξέφρενη και ευφάνταστη γραφή χαράσσει έναν νέα κύκλο στην αμμουδιά της αστυνομικής λογοτεχνίας με πολλαπλά είδωλα και πολυμορφική γραφίδα. Μιλήσαμε μαζί της για το τι κρύβεται πίσω από την κουρτίνα, πεσμένους Πικάσο και το μέγα μυστήριο της Τέχνης.
Είναι το βιβλίο που έχει «τον λιγότερο» Χάρη Κόκκινο σε σχέση με τα τέσσερα που προηγήθηκαν. Ήταν μια σχεδιασμένη επιλογή σου να δώσεις χώρο στους υπόλοιπους ήρωες;
Δεν ξέρω αν είναι λιγότερος, σίγουρα είναι βαθύτερος. Λειτουργεί και εμφανίζεται πιο στοχευμένα, όπως ο ενορχηστρωτής μιας σύνθεση, συχνά αφανής, αλλά διαρκώς παρών μέσα από την ιδιαίτερη ματιά του. Ο Κόκκινος είναι ο πυρήνας από τον οποίο ξεπηδούν οι υπόλοιποι χαρακτήρες και στον οποίο επιστρέφουν καθώς καθρεφτίζονται στα μάτια του. Όσο χώρο κι αν αποκτούν – που είναι βεβαίως αυτός που τους αναλογεί σε κάθε ιστορία – υπάρχει πάντοτε μια φυγόκεντρος δύναμη, ένα κέντρο βάρους και αυτό είναι ο Κόκκινος. Η ανθρωπογεωγραφία γύρω του στήνει ένα μεγάλο κοινωνικό ψυχογράφημα της εποχής μας και αυτό παραμένει το ζητούμενό μου σε όλες τις ιστορίες.
Όπως και στη Πάρο στη «Νόσο του μικρού θεού» αλλά κυρίως εδώ στην Ύδρα, δείχνεις μια εικόνα των νησιών που δε συναντάς σε τουριστικούς οδηγούς. Απόκοσμη σχεδόν, κάτοικοι με βλέμματα-ξυράφια, πνευματικότητα που ξεπερνά την επιφάνεια των πραγμάτων. Είναι οι δικές σου καρτ ποστάλ ή το παστέλ που χρωματίζει το βιβλίο;
Είναι η ενέργεια κάθε τόπου, οι αναπαραστάσεις του στην τέχνη, το βίωμα, μια βαθύτερη αντίληψη των μικρών κοινωνιών που ξεφεύγει βεβαίως από τους τουριστικούς οδηγούς, και διαφύγει από τους επισκέπτες τους. Με ενδιαφέρει αυτό που υπάρχει πίσω από την κουρτίνα, η σκιά που σκύβει, αυτός που ψιθυρίζει, το συναίσθημα, αυτό που λέγεται και αυτό που αποσιωπάται, ενώ ο επισκέπτης το προσπερνάει αμέριμνος. Το ίδιο βεβαίως με ενδιαφέρει και στην πόλη. Η μικρή ψηφίδα που διαμορφώνει το όλον, το βάθος, η πολυπρισματικότητα και οι πολλαπλές αντανακλάσεις της.
Οι ιστορίες σου πέφτουν με τόσο κρότο πάνω στα τραγικά συμβάντα γυναικοκτονιών στη χώρα μας που το στομάχι δένεται κόμπο. Πώς συμβαδίζει και ανατροφοδοτείται η φαντασία με το ζοφερό σεντόνι που καλύπτει τη πραγματικότητα; Μήπως όλα αυτά συνέβαιναν πάντα και εμείς κοιτάζαμε τις παρανυχίδες μας;
Πραγματικότητα και μυθοπλασία είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Το ένα τροφοδοτεί το άλλο καθώς φτιάχνω μια ιστορία ή μπορεί να ενοχλεί ως παρανυχίδα το άλλο. Αυτή την επικοινωνία των δύο κόσμων θέλησα να δώσω στο βιβλίο εστιάζοντας σε αυτό που αποφεύγουμε να κοιτάξουμε ή να το διαχειριστούμε και στο λεπτό όριο μυθοπλασίας και πραγματικότητας. Με ενδιαφέρει πάντα αυτό που αποφεύγουμε να κοιτάξουμε όχι μόνο γύρω μας, αλλά και μέσα μας.
Συναντάμε στο βιβλίο την ιστορία με τον κλεμμένο Πικάσο και ξαφνικά βλέπεις στις ειδήσεις τον πίνακα να πέφτει από τα χέρια του δύσμοιρου αστυνομικού στα πατώματα. Γελάς; Ξαφνιάζεσαι;
Η εικόνα και μόνο είναι για κλάματα, όπως και πολλά άλλα ζητήματα διαχείρισης των ημερών μας. Η εικόνα είναι ο σιωπηλός μάρτυρας των λαθών, των παραλείψεων, της επιπολαιότητας που βιώνουμε όλοι στην καθημερινότητά μας. Ένα τραγελαφικό χάος που προσπαθεί με φτιασιδώματα να καλύψει την ανεπάρκειά του, αντί να αναλάβει την ευθύνη του και κάποτε να ανασυνταχθεί σε κάτι που θα μοιάζει με οργανωμένη συνθήκη.
Όπως είχα διαπιστώσει και μου το επιβεβαίωσες στην προηγούμενη κουβέντα μας σε αυτή τη νέα σου τριλογία θέλεις να κουνήσεις το κύμα της ρευστότητας ανάμεσα στη μυθοπλασία και στην πραγματικότητα. Εδώ το κάνεις με παφλασμό και βάζεις τον εαυτό σου (ναι;) να συναντά τα δημιουργήματα του. Κατά πόσο σε απασχολεί αν όλο αυτό θεωρηθεί δείγμα μεγαλομανίας ή εξυπνακισμός; Για μένα είναι κάτι σαν «παιχνίδι» πάντως.
Η διακειμενικότητα και το μεταμοντέρνο που φέρνει αυτή η επιλογή στο ελληνικό αστυνομικό έχει ως στόχο να δώσει στον αναγνώστη μεταξύ άλλων μια εικόνα για τον τρόπο που φτιάχνεται ένα αστυνομικό μυθιστόρημα ή τον τρόπο που δουλεύω. Θα έλεγα ότι είναι ένα ειλικρινές άνοιγμα στον αναγνώστη επικοινωνώντας με άμεσο τρόπο τα υλικά και τη διαδικασία της ίδιας της δημιουργίας. Οπότε όχι μόνο δεν είναι μεγαλομανία, αντιθέτως είναι τρυφερότητα και αποχωρισμός του εξυπνακισμού που συνοδεύει συχνά τα αστυνομικά, ότι θα σε ξεγελάσω αποκαλύπτοντάς σου μια λύση γεμάτη ανατροπές κρύβοντας διαρκώς τα χαρτιά μου. Φωτίζει μεταξύ άλλων των ίδιο το μυστήριο της τέχνης που είναι πάντοτε ένα ζητούμενο, πέρα από το μυστήριο των χαρακτήρων και την λύση του αστυνομικού γρίφου που υπάρχει σε αυτές τις ιστορίες. Αν η τέχνη διατηρεί πάντοτε το παιγνιώδες για τον δημιουργό, τότε χαίρομαι που εστίασες και ως αναγνώστης στο παιγνιώδες. Σημαίνει ότι κάπου συναντηθήκαμε, παρά τις επιφυλάξεις που γεννά αυτόματα αυτή η ξαφνική έκθεση στο υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένα τα πράγματα.
(από την εφημερίδα “Νεολόγος”).
