ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΚΟΥΣΤΑ
Ήμουν είκοσι χρονών, δευτεροετής φοιτητής στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή του Πειραιά. Το ραδιόφωνο και η τηλεόραση απόλυτα ελεγχόμενα από το δικτατορικό καθεστώς, επιτελούν το έργο τους που είναι η προπαγάνδα μέσω των ψυχαγωγικών και ενημερωτικών εκπομπών.
Εμείς όμως, η ανήσυχη, υποψιασμένη και αγχωμένη νεολαία εκείνης της περιόδου, διψάγαμε για ενημέρωση. Και βρίσκαμε διέξοδο αλλά και μια μορφή αντίσταση στην μυστική ακρόαση της Deutsche Welle, στο υπόγειο της οδού Ορλώφ του φίλου μου Στέφανου.
Για την καθημερινή μας διασκέδαση, την ενημέρωσή μας για τη διεθνή, αλλά και την επικοινωνία, στηριζόμαστε στους παράνομους (πειρατικούς) ερασιτεχνικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς με περίεργα ονόματα – ψευδώνυμα, που ξεφύτρωναν στις γειτονιές, με το κίνδυνο της σύλληψης για τους τολμηρούς ιδιοκτήτες και της παραδειγματικής τιμωρίας.
Οι αφανείς νεολαίοι
Αρκετά μακριά από την γειτονιά μας, στην Νέα Ιωνία, τρείς νέοι ραδιοερασιτέχνες μαζεύονται κάθε απόγευμα στο διαμέρισμα του Σταμάτη (Seven –up) και κατασκευάζουν τους πειρατικούς ραδιοφωνικούς τους σταθμούς. Είναι ο Πέτρος (Peter N1), ο Τάσος (Be One) και ο Γιάννης (Sunrise). Η τεχνογνωσία και η εμπειρία τους είναι αρκετά καλή για την εποχή, κανείς τους, όμως δεν φανταζόταν πως θα χρειαζόταν να μεταλαμπαδεύσουν την τεχνογνωσία τους σε κάποιους άλλους νέους, που έγκλειστοι στο κτίριο της οδού Πατησίων, αποφάσισαν άφοβα να συσπειρώσουν τον κόσμο.
Είναι οι αφανείς νεολαίοι της γενιάς μου για τους οποίους δεν έγραψε κανείς κι όμως είναι αυτοί που προσέφεραν στοιχεία του εξοπλισμού τους, εργάστηκαν και επικοινώνησαν την εξέγερση του Πολυτεχνείου μέσω των αναμεταδόσεων σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο.
Ο σταθμός του Πολυτεχνείου
Μια βδομάδα πριν από την 17 Νοεμβρίου στα μεσαία κύματα, ίσα που ακούγονται τα πρώτα μηνύματα από έναν στοιχειώδη, μικρής ισχύος πομπό, ο οποίος έχει στηθεί πρόχειρα στο κτίριο των Χημικών, στο Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 15 του μήνα, αυτοί οι νεαροί «πειρατές» καλούνται να αναλάβουν δράση. Ο Πέτρος, ο Τάσος, ο Σταμάτης και ο Γιάννης. Την φορά αυτή δεν θα μεταδώσουν τραγούδια από τον αέρα, δεν θα κάνουν αφιερώσεις ούτε σχόλια παρεϊστικα αλλά θα ενισχύσουν φωνές και εκκλήσεις για αντίσταση, ανυπακοή και οργάνωση. Ενώνουν τις δυνάμεις και τις γνώσεις τους και με γρήγορους ρυθμούς, μαζεύουν ανταλλακτικά, λάμπες, πυκνωτές ελαίου, μετασχηματιστές και μέσα σε δύο ώρες έχουν στήσει τον πρώτο σταθμό στους 1.050 χιλιόκυκλους με κατασκευαστή τον ραδιοπειρατή Γιώργο Κυρλάκη (Easy rider,) στο κτίριο της σχολής Μηχανολόγων: «Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο. Σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων, εκπέμπουμε σε 1.050 χιλιόκυκλους, μεταδίδουμε μήνυμα συμπαράστασης προς τους φοιτητές και τους εργαζόμενους που αγωνίζονται κλεισμένοι στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο». Πρώτος εκφωνητής που έδωσε και το όνομα του σταθμού ήταν ο μεταλλειολόγος Μίλτος Χαραλαμπίδης. Ο σταθμός ακούγεται σε όλη την Αθήνα και αναμεταδίδεται από πολλούς ραδιοπειρατές αλλά και ξένους ραδιοσταθμούς, όπως BBC, Deutsche Welle και άλλους.
Ο Πέτρος Πολλάτος (Peter N1) έλεγε ότι «Μέσα σε δύο ώρες είχαμε στήσει έναν σταθμό-καμπάνα. Είχαμε όλα τα μηχανήματα γιατί βγαίναμε παράνομα αρκετοί από εμάς από το 1965. Όσοι είχαν τα κότσια έκαναν αναμετάδοση μέσα από τις δικές τους συχνότητες. Εγώ έκανα αναμετάδοση στα FM από τους 96,6 κάποιοι όμως συνελήφθησαν από το χουντικό καθεστώς, όπως ο φίλος μου Παναγιώτης που είχε το ισχυρότερο μηχάνημα αναμετάδοσης».
Η λειτουργία του ραδιοφωνικού σταθμού μέσα στο Πολυτεχνείο, δίνει νέα ποιότητα στην εξέγερση και την μετατρέπει από φοιτητική σε παλλαϊκή. Χάρη στον ισχυρό πομπό του, όλη σχεδόν η Αθήνα ακούει για πρώτη φορά – ύστερα από εξήμιση χρόνια – την φωνή των ελεύθερων πολιορκημένων. Δημοκρατία, ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική δικαιοσύνη. Ακούγονται επίσης οι λέξεις Χούντα και Δικτατορία. Η Μαρία Δαμανάκη και ο Δημήτρης Παπαχρήστος είναι οι γνωστοί εκφωνητές, ωστόσο καθοριστικός ήταν ο ρόλος του τρίτου του σταθμού, του σκηνοθέτη Λάμπρου Παπαδημητράκη.
Ο Γιώργος Κυρλάκης (Easy rider), ο «ραδιοπειρατής» των εξεγερμένων ήταν άγρυπνος πάνω από τον πομπό, καθώς ο στρατός της χούντας έκανε παρεμβολές με παράσιτα (το γνωστό σφύριγμα στην κλασσική ηχογράφηση). Εκείνη την εποχή ο στρατός έκανε παρεμβολές και στην Deutsche Welle που μετέδιδε πρόγραμμα και στην ελληνική γλώσσα. Ο Γιώργος (Easy rider) που φαίνεται στην φωτογραφία, έχει μπροστά του ένα όργανο που μάλλον ήταν γέφυρα RLC της General Radio και … « Ένα το χελιδόνι και η άνοιξη ακριβή για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή….».
Όταν φάνηκαν τα τανκς
Στις 1.00 η ώρα φανήκαν τα τανκς στην Πατησίων, δύο στα πλάγια και ένα μπρος από την κεντρική πύλη….
«Λαέ των Αθηνών, αυτή την στιγμή έξω από το Πολυτεχνείο επί της οδού Πατησίων βρίσκονται τανκς. Οι Έλληνες που βρίσκονται μέσα στο Πολυτεχνείο, έξω από το Πολυτεχνείο και στους άλλους δρόμους ξέρουν πως θα φερθούν τα τανκς, ξέρουν πως θα φερθούν οι φαντάροι, ότι η καρδιά των φαντάρων είναι μαζί τους, ξέρουν ότι οι φαντάροι δεν θα αποφασίσουν να πατήσουν την σκανδάλη ενάντια στον άοπλο, στον άμαχο πληθυσμό….»
Μια ώρα πριν γίνει η εισβολή του τανκ και με έντονη την φημολογία για επίθεση, ο Πέτρος και ο Τάσος θα φύγουν τρέχοντας από την πίσω πόρτα του Πολυτεχνείου, καθώς ήταν οι μεγαλύτεροι και ήταν στοχοποιημένοι και ως πειρατές….
Ο εκφωνητής συνεχίζει «Αυτή την στιγμή πιστεύουμε πως κάθε στρατιώτης, κάθε αξιωματικός που αγαπάει την Ελλάδα, δεν θα σηκώσει το χέρι του, δεν θα χύσει αίμα πατριωτικό, αίμα αδελφικό» πίσω από το μικρόφωνο ήταν το αυθόρμητο, το στιγμιαίο το ανθρώπινο… «Ο σταθμός μας δεν θα σταματήσει να μεταδίδει μέχρι το πρωί. Ο μόνος ελεύθερος σταθμός μετά από έξη χρόνια δικτατορίας. Αγαπητοί ακροατές που μας ακούτε, θα διακόψουμε για λίγο την μετάδοση των ειδήσεων. Μόλις μάθουμε νέα θα σας… θα επικοινωνήσουμε και πάλι μαζί σας. Μείνετε στους δέκτες σας στο ίδιο μήκος κύματος».
Η νύχτα εκείνη ήταν μεγάλη και εφιαλτική… όταν έφθασα σπίτι, περνώντας ανάμεσα σε φωτιές και οδοφράγματα από την πλατεία Βάθης, Σοφοκλέους, Αιόλου, Πλάκα, Μακρυγιάννη, με μάτια πρησμένα από τα δακρυγόνα που είχαν πνίξει την ατμόσφαιρα, έβαλα το ραδιόφωνο για να μάθω τα νεώτερα. Ο σταθμός είχε σιγήσει, ήταν περασμένες τρεις. Η λειτουργία του διήρκεσε 34 ώρες, από τις 5μ.μ. της Πέμπτης 15 Νοεμβρίου έως τις 3.00 του Σαββάτου.
Δημοσιεύθηκε στον “Νεολόγο” των Πατρών
