Ο Δημήτρης Ράπτης είναι ένας τους Έλληνες ερευνητές που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό.
Έχοντας τελειώσειτο Φυσικό τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών το 2010, έπειτα συνέχισε στο ίδιο τμήμα και έκανε μεταπτυχιακό στον τομέα «Ενέργεια και Περιβάλλον» και στη συνέχεια διδακτορικό στο τμήμα Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών.
Τα τελευταία 3.5 χρόνια βρίσκεται στο Swansea της Ουαλίας όπου εργάζεται σαν μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο.
Τι είναι αυτό που σε πήγε στο εξωτερικό;
Τελειώνοντας το διδακτορικό μου είχα πλέον συνειδητοποιήσει πως ο τομέας της έρευνας με ενδιαφέρει πολύ περισσότερο απο το να ασχοληθώ με τη διδασκαλία φυσικής σε φροντιστήρια. Ίσως βέβαια έπαιξε ρόλο και το γεγονός πως στο φροντιστήριο που εργαζόμουν πληρωνόμουν άσχημα και πάντα με καθυστερηση.
Αποφάσισα λοιπόν να αναζητήσω τη τύχη μου στο εξωτερικό μιας και η χρηματοδότηση των ερευνητών στην Ελλάδα είναι περιορισμένη.
Οι έρευνες που κάνεις αυτή την περίοδο σε πoιο τομέα κυρίως εστιάζονται;
Ουσιαστικά εξετάζω τη δυνατότητα χρήσης καινοτόμων υλικών σε νέου είδους φωτοβολταϊκά στοιχεία με σκοπό την μετατροπή της ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρική, καθώς επίσης και σε φωτοηλεκτροχημικές συσκευές για την παραγωγή υδρογόνου.
Ανάφερε μου δύο – τρία στοιχεία για την νέα τεχνολογία των φωτοβολταϊκών. Σε τι διαφέρουν από αυτά που γνωρίζουμε;
Το 2009 μία Ιαπωνική ερευνητική ομάδα απέδειξε πως μια κατηγορία υλικών, ονόματι περοβσκίτες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υλικό απορρόφησης φωτός σε νέου είδους φωτοβολταϊκές συσκευές.
Αυτό έδωσε το έναυσμα για μία ανεπανάληπτα γρήγορη πορεία εξέλιξης με αποτέλεσμα τα φ/β περοβσκίτη σήμερα να έχουν καταγράψει αποδόσεις υψηλότερες απο 25% ξεπερνώντας τα φωτοβολταικά πυριτίου που βρίσκονται στην αγορά.
Επίσης τα φ/β περοβσκίτη μπορούν να κατασκευαστούν με πιο απλές και λιγότερο δαπανηρές μεδόθους. Για παράδειγμα στο Swansea κατασκευάζουμε φωτοβολταικά περοβσκίτη με τη μέθοδο της μεταξοτυπίας.
Δηλαδή, με τον ίδιο τρόπο που εκτυπώνουμε μελάνι στις μπλούζες για τις στάμπες, μπορούμε να κατασκευάσουμε φ/β με εκτύπωση κατάλληλων υλικών πάνω σε αγώγιμες επιφάνειες.
Τι καινούργιο μπορεί να προσφέρουν στον τομέα των πηγών ενέργειας και πώς θα διευκολύνουν τις ζωές μας;
Η χρήση της ηλιακής ενέργειας ήταν πάντα ένα μεγάλο στοίχημα για τον άνθρωπο. Η απλή και φθηνή παραγωγή συσκευών που θα μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρική με μεγαλύτερες αποδόσεις από τα σημερινά φωτοβολταϊκά μπορεί να βοηθήσει στην απεξάρτηση του ανθρώπου από ορυκτά καύσιμα.
Πότε θα τα δούμε στην αγορά και γενικότερα στην καθημερινότητά μας;
Ήδη υπάρχουν κάποιες εταιρείες που ενδιαφέρονται να προχωρήσουν στην κατασκευή ηλιακών συσκευών περοβσκίτη.
Ωστόσο, για τη μεταφορά τους απο την εργαστηριακή έρευνα στην αγορά είναι απαραίτητη η επίλυση κάποιων προβλημάτων όπως η αντοχή τους σε συνθήκες υγρασίας και η σταθερότητα της απόδοσης τους. Βέβαια, η ερευνητική κοινότητα έχει επιφέρει βελτιώσεις και σε αυτούς τους τομείς και έτσι είμαι αισιόδοξος.
Σε τι διαφέρει η έρευνα στις χώρες του εξωτερικού, σε σύγκριση με την Ελλάδα και τα δικά μας πανεπιστήμια;
Στην Ελλάδα το επίπεδο των ερευνητών θεωρώ πως είναι ιδιαίτερα υψηλό. Η μεγάλη διαφορά δυστυχώς είναι η χρηματοδότηση της έρευνας. Οι μισθοί των ερευνητών είναι σοκαριστικά χαμηλοί και γι’ αυτό βλέπουμε όλο και περισσότερους νέους επιστήμονες να αναζητούν την τύχη τους στο εξωτερικό.
Τι μπορεί να προσφέρει η αξιοποίηση των πηγών ενέργειας στο περιβάλλον και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής;
Είναι πλέον ξεκάθαρο πως η αλόγιστη χρήστη των ορυκτών καυσίμων τείνει να τα εξαντλήσει μέσα στις επόμενες δεκαετίες και η κατανάλωσή τους εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για την περιβαλλοντική ισορροπία καθώς και για τη βιωσιμότητα πολλών βιολογικών ειδών.
Η ανάγκη λοιπόν απεξάρτησης από τέτοιου είδους ενεργειακούς πόρους και η εύρεση εναλλακτικής οδού μέσω της ευρύτερης χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι επιτακτική.
Στην Ελλάδα, την τεχνολογία που έχει να κάνει με τις πηγές ενέργειας την έχουμε παρεξηγήσει. Δικαιολογημένα ή όχι;
Ας μιλήσουμε για τα φωτοβολταικά για να μη χαθούμε. Έχω ακούσει αστείες θεωρίες. Θα απαντήσω με αποτέλεσμα έρευνας που είναι μια αναμφισβήτητη αλήθεια. Κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από ένα φωτοβολταϊκό σύστημα συνεπάγεται την αποφυγή έκλυσης ενός περίπου κιλού διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. ΄Ετσι, με τη λειτουργία φ/β συστήματος ισχύος 10kW θα αποτρέπεται κάθε χρόνο η έκλυση 15 τόνων CO2 όσο δηλαδή θα απορροφούσαν 2 στρέμματα δάσους (ή αντίστοιχα 100 δέντρα).
Θεωρείς ότι στην Ελλάδα οι πηγές ενέργειας έχουν αξιοποιηθεί είμαστε ακόμα πίσω και σε αυτόν τον τομέα;
Απο τη στιγμή που η χώρα μας έχει τέτοια ηλιοφάνεια και η χρήση των φωτοβολταϊκών είναι περιορισμένη, ξεκάθαρα έχουμε μείνει πίσω. Χωρίς να είμαι ειδικός για το θέμα έχω καταλήξει στο συμπέρασμα πως οι λάθος χειρισμοί των εκάστοτε κυβερνήσεων, η τρομερή γραφειοκρατία και η διάθεση πολλών να βγάλουν κέρδος χωρίς να γνωρίζουν το αντικείμενο οδήγησε σε αρνητικά αποτελέσματα. Σε αυτό όμως δε φταίει η λειτουργία των φωτοβολταϊκών αλλά η λανθασμένη χρήση τους.
Πώς είναι οι άνθρωποι εκεί και πως σε αντιμετωπίζουν;
To Swansea όπως και γενικότερα η Βρετανία έιναι πολυπολυτισμικές περιοχές με πολίτες κυριολεκτικά όλο τον κόσμο. Συνεπώς, οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει την παρουσία ξένων και φέρονται με σεβασμό. Εγώ τουλάχιστον δεν έχω αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα. Σίγουρα δεν είναι τόσο διαχυτικοί όσο οι Μεσογειακοί λαοί αλλά είναι πολύ ευγενικοί.
Λέγεται ότι τελευταίως υπάρχει μία τάση επιστροφής των Ελλήνων επιστημόνων που έφυγαν από την Ελλάδα για να πάνε στο εξωτερικό. Ισχύει;
Εγώ προσωπικά δεν έχω παρατηρήσει κάτι τέτοιο. Όσο η έρευνα στη χώρα μας συνεχίζει να είναι μια απαιτητική, κακοπληρωμένη και πιθανότατα ανασφάλιστη εργασία, δεν είναι εύκολο κάποιος να γυρίσει.
Θα επέστρεφες εσύ ποτέ και κάτω από ποιους όρους;
Για να είμαι ειλικρινής μετά απο 3.5 χρόνια εδώ, είχα τη διάθεση για μια αλλαγή. Σκέφτηκα λοιπόν τον επαναπατρισμό μου αλλά συνειδητοποίησα αυτά που είπα παραπάνω και ταυτόχρονα προέκυψε μια πρόταση απο ένα ινστιτούτο στη Βαρκελώνη για ένα ενδιαφέρον και παρόμοιο αντικείμενο και κατά πάσα πιθανότητα απο τον ερχόμενο Μάρτη θα εργάζομαι εκεί. Οπότε, η επιστροφή στην Ελλάδα δεν είναι στα άμεσα σχέδια.
ΚΑΠ.
(από την εφημερίδα “Νεολόγος”).
