ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑ
Katerinatsoukala4@gmail.com
Όλοι αγαπάμε τον χορό, όλοι χορεύουμε, όταν είμαστε μόνοι και δεν μας βλέπει κανείς, σίγουρα το κάνουμε στα κρυφά, μπροστά στον καθρέφτη μας. Ο χορός είναι δύναμη, φως, απελευθέρωση. Είναι ένας μοναδικός τρόπος να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας. Είναι μορφή καλλιτεχνικής και αθλητικής έκφρασης, η οποία γενικά αναφέρεται στην κίνηση του σώματος, συνήθως ρυθμική και σύμφωνη με τη μουσική. Είναι ένας τρόπος επικοινωνίας μέσω του σώματος.
Η Κατερίνα Αναλυτή είναι καθηγήτρια χορού – χορογράφος, διπλωματούχος ανώτερης επαγγελματικής σχολής χορού «Ν. Κονταξάκη», αναγνωρισμένης από το ΥΠ.ΠΟ., Cbts mentor –pts, εξετάστρια για τα ανώτατα διπλώματα διδασκαλίας κλασικού χορού σε καθηγητές, για λογαριασμό της Royal Academy of Dance, London, χορογράφος –κινησιολόγος σε πολλές θεατρικές παραστάσεις και άλλες παραγωγές.
Η εμπειρία της και το βιογραφικό της πλούσιο, αν την ρωτήσεις αν σταματούσε το χορό τι θα έκανε, θα σου απαντούσε, πως σίγουρα θα ήταν κάτι καλλιτεχνικό, θα ήθελε να έχει σπουδάσει ηθοποιός και σκηνογράφος, αλλά ότι και να έκανε σαν κύρια δουλειά, σίγουρα το χόμπι της θα ήταν πάντα ο χορός.
Ας χορέψουμε λοιπόν στον δικό της ρυθμό…
H λατρεία για το χορό… πότε ξεκινάει;
Θυμάμαι να παρακαλάω την μαμά μου να με γράψει χορό. Άρχισα σχετικά μεγάλη, περίπου 8 ετών. Αμέσως κατάλαβα ότι μου προκαλεί πρωτόγνωρα συναισθήματα. Εκείνη την περίοδο έκανα και πρωταθλητισμό στον στίβο, ωστόσο σύντομα με κέρδισε ο χορός.
Τι είναι πιο δύσκολο: χορογράφος – κινησιολογική και χορογραφική επιμέλεια, χορευτής ή δάσκαλος χορού;
Ανόμια πράγματα και μη συγκρίσιμα. Το κάθε ένα απαιτεί άλλες γνώσεις και άλλες δεξιότητες, για να το υπηρετήσεις σωστά. Έχω πολλά χρόνια που δεν δηλώνω χορεύτρια, οι χορευτές φτάνουν μέχρι κάποια ηλικία, μετά καλό είναι να έχουμε συναίσθηση και αυτογνωσία και να μην ευτελίζουμε από μόνοι μας τον όρο και κατ’ επέκταση και την δουλειά μας. Πλέον εργάζομαι ως καθηγήτρια χορού ,ως εξετάστρια για καθηγητές χορού [για λογαριασμό της Royal Academy of Dance] και ως χορογράφος –κινησιολόγος σε θεατρικές και άλλες παραγωγές. Με ενθουσιάζει ότι προσεγγίζω την διδασκαλία του χορού καθώς και την χορογραφία από τόσες διαφορετικές πλευρές.
Πιστεύετε ότι κάποιος είναι γεννημένος να χορεύει; Tι είναι καλλιτέχνης και τι τέχνη…
Υπάρχουν δυο ειδών χορευτές, αυτοί που έχουν άπλετο πηγαίο ταλέντο και αυτοί που έχουν κάποιες σωματικές δυνατότητες αλλά είναι πολύ στοχοπροσηλωμένοι και εργατικοί. Και στις δυο περιπτώσεις χρειάζεται απόλυτη προσήλωση στον στόχο και πολλή, πολλή, πολλή δουλειά. Η τέχνη κατά την γνώμη μου είναι ένα εργαλείο που έχει εφεύρει ο άνθρωπος για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και τις ανατροπές της ζωής. Είναι το αποκούμπι του. Ο σύμμαχος του για να τα βγάλει πέρα με την ζωή.
Καλλιτέχνης: όρος παρεξηγημένος και με πολλές λάθος ερμηνείες στις μέρες μας, κατά την γνώμη μου. Καταλήγω με τα χρονιά, ότι όλοι είμαστε με έναν τρόπο καλλιτέχνες. Εν δύναμή και υπό συνθήκες όλοι μπορούν να παράξουν καλλιτεχνικό έργο. Απλά κάποιοι το αναγνωρίσαν νωρίς και είχαν το θάρρος, ίσως και την στήριξη, να το αξιοποιήσουν. Το πολύ ταλέντο ,σε καταδιώκει. δεν σε αφήνει να ηρεμήσεις. Σου ζητάει επίμονα να το αξιοποιήσεις. Είναι ευχή και κατάρα, είναι σαράκι. Εξαρτάται πως θα το διαχειριστείς.
Ποια η προσωπική σας πηγή έμπνευσης;
Η αγάπη, η χαρά, και ως δασκάλα και η εξέλιξη. Ακούγεται κοινότοπο, το ξέρω, αλλά έτσι νιώθω. Αν ισχύει η θεωρία, ότι όλοι ερχόμενοι σ αυτήν την ζωή έχουμε ένα χρέος, ένα σκοπό, εμένα ο δικός μου είναι να βοηθήσω, όσο περισσοτέρους μαθητές μπορώ, να αγαπήσουν την τέχνη να μάθουν να την υπηρετούν με ήθος και δέσμευση.
Ποιο είναι το καλύτερο μάθημα που έχετε λάβει ως δασκάλα; Θυμάστε την πρώτη σας διδασκαλία;
Έχω γίνει αναμφισβήτητα καλύτερος άνθρωπος μέσα από την διδασκαλία. Με περισσότερη κατανόηση, υπομονή, αποδοχή, με λιγότερο εγωισμό σίγουρα. Μέσα στην τάξη, όσο και αν φαίνεται αντιφατικό, ο δάσκαλος είναι ο δευτεραγωνιστής, η τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να είναι. Ο πρωταγωνιστής είναι οι μαθητές και η γνώση. Φυσικά και θυμάμαι την πρώτη μου διδασκαλία. Τρομερή προσμονή και λαχτάρα και ταυτόχρονα πολύ, πολύ άγχος. Κάτι σαν πρώτο ραντεβού.
Πώς αισθάνεστε όταν βλέπετε μια χορογραφία σας ολοκληρωμένη;
Μέχρι πριν λίγα χρόνια έβλεπα μόνο τι δεν μ αρέσει, τι είχε πάει λάθος, τι ήθελε άλλη προσέγγιση. Τα τελευταία χρόνιά, που έχω γίνει λιγότερο αυστηρή με τον εαυτό μου, έχουν υπάρξει φορές που έχω πει ‘εγώ το έφτιαξα αυτό? Ωραίο είναι…’ Λίγες, αλλά το’ χω πει. Αυτό όμως που πάντα με συγκινεί βαθιά, είναι ο τρόπος που υπηρετούν οι χορευτές μου, αυτό που εγώ έχω δημιουργήσει, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Ποια η συμβουλή σε κάποιον που ξεκινάει χορό;
Να βρει μια σχολή που να γίνετε σωστή δουλειά. Τι σημαίνει αυτό; Να είναι η σχολή αναγνωρισμένη από το κράτος [ΥΠ.ΠΟ.], αυτό του εξασφαλίζει ότι ο ιδιοκτήτης έχει αναγνωρισμένο πτυχίο και ότι το κτίριο πληροί τις προϋποθέσεις. Επίσης, να νιώθει ότι τον σέβονται και ότι υπάρχει σωστή συμπεριφορά ,σε όλα τα επίπεδα, προς τους μαθητές. Στον χώρο μας υπάρχει μια κακή παράδοση. Πολλοί δάσκαλοι συγχέουν την πειθαρχία που χρειάζεται ο χορός, με τις κακοποιητικές συμπεριφορές. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Για να αλλάξει, πρέπει να μην το ανέχονται οι μαθητές. Και τέλος, το πιο σημαντικό να υπάρχει αγάπη για το αντικείμενο και κυρίως για τα παιδιά.
Πώς βρίσκετε την εξέλιξη του χορού στην σύγχρονη Ελλάδα; Υπάρχει κάτι που λείπει;
Η Ελλάδα έχει πολύ καλό επίπεδο χορευτών, με πολλούς από αυτούς να δραστηριοποιούνται πια επαγγελματικά στο εξωτερικό δυστυχώς. Ωστόσο η εκπαίδευση έχει ακόμα πολλά θέματα. Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι ο χορός διδάσκεται αποκλειστικά σε ιδιωτικές σχολές, που σημαίνει ότι αυτομάτως οι οικονομικά ασθενέστεροι αποκλείονται από αυτήν την εκπαίδευση. Τα καλλιτεχνικά σχολεία είναι πολύ λίγα και υποστελεχωμένα. Το βασικότερο όμως είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει από το κράτος κανένας απολύτως έλεγχος για το που διδάσκεται ο χορός και το κυριότερο από ποιους.
Τι έχετε δανειστεί από τους δασκάλους και καθοδηγητές, συνοδοιπόρους που είχατε όλα αυτά τα χρόνια;
Κάποιοι με έμαθαν τους σωστούς τρόπους συμπεριφοράς και κάποιοι μου έδειξαν ποιες συμπεριφορές είναι κακοποιητικές και προσβλητικές και εφόσον δεν προάγουν την τέχνη και την διδασκαλία πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά. Πέραν αυτού όμως, βλέπω ότι εδώ και πολλά χρόνιά αντιμετωπίζω πια τους μαθητές μου σαν ολότητες και όχι μόνο σαν σώματα και αυτό τους βοηθάει πολύ να αναδείξουν όλο τους το ταλέντο και να εξελιχθούν στο μέγιστο.
Πώς μπορεί ένας χορευτής να θωρακίζει τον εαυτό του (ψυχικά και σωματικά) για να ανταπεξέλθει μπροστά στο κοινό;
Είναι και αυτό ένα μέρος της εκπαίδευσης του. Επανερχόμαστε στην αναγκαιότητα ενός καλού δάσκαλου-καθοδηγητή. Ο χορευτής δεν χρειάζεται μόνο σωματική προπόνηση, χρειάζεται και ψυχοσυναισθηματική προετοιμασία γιατί οι συνθήκες δουλείας και η σκηνή είναι αδηφάγες.
Με ποιον τρόπο η χοροθεραπεία μπορεί να ωφελήσει κάποιον και τι ακριβώς
μπορεί να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει;
Η χοροθεραπεία είναι παρακλάδι της θεραπείας μέσω των τεχνών. Οι θεραπείες αυτές κατακτούν όλο και περισσότερο έδαφος τα τελευταία χρόνια. Σε κάποιες χώρες συνταγογραφούνται από το κράτος σαν θεραπεία στους ψυχικά πάσχοντες.
Ο χορός δρα ούτως η άλλως ψυχοθεραπευτικά –καθαρτικά, πόσο μάλλον όταν ο καθηγητής έχει εξειδικευμένες γνώσεις καθοδήγησης της ομάδας. Βλέπουμε τη μία σχολή μετά την άλλη να μην μπορεί να ανταπεξέλθει οικονομικά εξαιτίας της πανδημίας αλλά και τους καθηγητές χορού να παλεύουν να βρουν ώρες διδασκαλίας. Από την άλλη το φαινόμενο των «συναδέλφων» που χωρίς να έχουν κανένα πτυχίο ή έχοντας κάνει απλά κάποιο ταχύρυθμο σεμινάριο ρίχνουν τις τιμές για να πάρουν τις διδασκαλίες, αδιαφορώντας για τις συνέπειες των
μαθητών.
Θεωρείται πως μπορούν σχολάρχες και καθηγητές να έχουν κοινό στόχο και κοινή πορεία;
Πάντα συνέβαινε αυτό. Τα τελευταία χρόνιά όμως έχει πάρει διαστάσεις πανδημίας. Είναι καταστροφικό για τα παιδιά, σε πάρα πολλά επίπεδα και δυστυχώς οι γονείς δεν το αξιολογούν και το κράτος δεν το εποπτεύει. Ελλοχεύει πάρα πολλούς κίνδυνους και για τα σώματα των παιδιών και την ψυχοσύνθεση τους. Δεν θέλω να μακρηγορήσω επ΄ αυτού, γιατί πραγματικά είναι ένα θέμα ανεξάντλητο. θα πω μόνο το εξής: κανένας, από όλους όσους ασχολήθηκαν στην πορεία με τον χορό, δεν το φαντάζονταν όταν πέρναγε την πόρτα μίας σχολής χορού στα τέσσερα του χρόνια.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε, εκ των προτέρων, ποιος θα ασχοληθεί ,οπότε καλό θα είναι να αναζητήσουμε την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση εξ αρχής. Μια αρχή με λάθος βάσεις δημιουργεί πολλά προβλήματα στην πορεία. Από σοβαρούς τραυματισμούς μέχρι σοβαρές ματαιώσεις. Οι γονείς πρέπει να ενημερωθούν- αφυπνιστούν, ώστε να επιλέγουν με τα σωστά κριτήρια.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια και ποιες οι προσδοκίες σας;
Να είμαι υγιής, να παραμείνω δημιουργική, να μου τύχουν ωραίες συνεργασίες με αξιόλογους ανθρώπους. Να συνεχίσω να έχω μαθητές που αγαπούν τον χορό και να είμαι εγώ αυτός που θα εμπιστευτούν να τους μυήσει στον υπέροχο κόσμο της τέχνης.
(Δημοσιεύθηκε στο «Νεολόγο» Πατρών)
