Η «χρυσή εποχή» των φυτοφαρμάκων στην αγροτική παραγωγή «τελειώνει», καθώς από την πολύχρονη χρήση τους, προκύπτουν αρνητικές συνέπειες τόσο για το περιβάλλον, όσο και για τον ίδιο τον άνθρωπο. Πλέον, η διεθνής επιστημονική κοινότητα αναζητά, νέες, φιλικές προς το οικοσύστημα για την αντιμετώπιση των εντόμων που αποτελούν τους φυσικούς εχθρούς των καλλιεργειών.
Στο πλαίσιο αυτό, μια ομάδα ερευνητών στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, ερευνά μια καινοτόμα και πρωτοποριακή μέθοδο προστασίας των φυτών από τα έντομα.
Ο Σπυρίδων Μαντζούκας, καθηγητής Γεωπονίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, εντομολόγος και αντιπρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του 19ου Πανελλήνιου Εντομολογικού Συνεδρίου μαζί με τους συνεργάτες του Δημήτριο Νατσιόπουλο και Παναγιώτη Ηλιόπουλο μελετούν μία καινοτόμα μέθοδο προστασίας των φυτών από τα έντομα.
Φυσικοί εχθροί των εντόμων
Η έρευνα τους στους εντομοπαθογόνους μύκητες αποτελεί μία προσπάθεια εξάλειψης της χρήσης των χημικών μεθόδων καταπολέμησης των εντόμων και παράλληλα μια «στροφή» προς την χρήση βιολογικών παραγόντων, όπως είναι οι εντομοπαθογόνοι μύκητες τους οποίους εξετάζουν.
Η επίτευξη αυτού του στόχου ενέχει μεγάλες δυνατότητες στην προστασία αλλά και στην ανάπτυξη των βιοκαλλιεργειών και όχι μόνο. Η διάδοση της μεθόδου σε πανελλαδικό επίπεδο θα προσφέρει πολλά οφέλη στην αγροτική κοινότητα, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της χώρας μας.
Οι εντομοπαθογόνοι μύκητες ως μέσο ολοκληρωμένης αντιμετώπισης εντόμων-εχθρών των καλλιεργούμενων φυτών παρέχει πολλαπλά πλεονεκτήματα στην αγροτική πράξη. Η δυνατότητα ανάπτυξης και εφαρμογής βιολογικών παραγόντων αποτελεί βασικό στόχο της επιστημονικής κοινότητας, καθώς επί δεκαετίες η αλόγιστη χρήση χημικών εντομοκτόνων και άλλων αγροχημικών προκάλεσε δραματική μόλυνση του περιβάλλοντος ακόμα και την θανάτωση ωφέλιμων οργανισμών για τις καλλιέργειες.
Τα πλεονεκτήματα
Μεταξύ άλλων, τα βασικά πλεονεκτήματα για τη χρήση των εντομοπαθογόνων μυκήτων στην γεωργική πράξη είναι ότι σημειώνονται ως ελάχιστα τοξικά, τα υπολείμματα τους παραμένουν στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα κάτω από συγκεκριμένες περιβαλλοντικές συνθήκες χωρίς να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε αυτό. Η εφαρμογή τους στην πράξη, ο ψεκασμός δηλαδή, είναι πολύ απλή και εύκολη για τους χρήστες καθώς είναι όμοια με αυτή της εφαρμογής των κλασικών εντομοκτόνων. Επίσης, η χρήση τους βοηθά στη μείωση των εφαρμογών με χημικά εντομοκτόνα αλλά και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας των οικοσυστημάτων, το οποίο είναι το πλέον αναγκαίο για ολόκληρη τη φύση.
Το μέλλον βρίσκεται στους μύκητες
Μέχρι σήμερα, έχουν αναπτυχθεί περίπου 171 εμπορικά σκευάσματα, βασιζόμενα σε 12 είδη εντομοπαθογόνων μυκήτων. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν άδεια κυκλοφορίας 7 στελέχη εντομοπαθογόνων μυκήτων, ενώ πολλά ακόμη βρίσκονται σε φάση αδειοδότησης. Από αυτά, μόλις τα τρία στελέχη κυκλοφορούν εμπορικά σήμερα στην Ελλάδα.
Από την πρώτη μελέτη των εντομοπαθογόνων μυκήτων ως παράγοντες καταπολέμησης εντόμων μέχρι σήμερα έχουν υλοποιηθεί πάρα πολλές μελέτες και ερευνητικά προγράμματα σε πολλές χώρες του κόσμου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη μυκο – εντομοκτόνων και την εφαρμογή τους στην γεωργική πράξη. Η συνεχής ανακάλυψη και μελέτη νέων πιο παθογόνων στελεχών εντομοπαθογόνων μυκήτων και καινοτόμων τεχνικών τυποποίησης προσφέρει ένα ευοίωνο μέλλον για την περαιτέρω αξιοποίηση τους. Άλλωστε η μείωση της χρήσης συνθετικών χημικών εντομοκτόνων αποτελεί τα τελευταία χρόνια τον ακρογωνιαίο λίθο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την φυτοπροστασία. Παρά ταύτα, η χρήση μυκο – εντομοκτόνων, αν και ξεκίνησε πριν από 50 χρόνια, προχωρά με αργούς ρυθμούς και βρίσκεται πολύ πιο πίσω από τα συνθετικά χημικά εντομοκτόνα σε αποτελεσματικότητα και βαθμό προτίμησης από τους παραγωγούς. Η σταθερή ετήσια αύξηση κατά 10%, των βιολογικών σκευασμάτων στην καταπολέμηση εντόμων, από τα οποία τα μυκο – εντομοκτόνα αποτελούν το 27%, δείχνει ότι η εμπορική χρήση των εντομοπαθογόνων μυκήτων στα πλαίσια της ολοκληρωμένης διαχείρισης παρασίτων θα αυξηθεί εντυπωσιακά στο μέλλον.
ΣΠ. ΜΑΝΤΖΟΥΚΑΣ: Είμαστε ακόμη σε πειραματικό στάδιο
Ο Σπυρίδων Μαντζούκας σημειώνει πως: «Η δράση των εντομοπαθογόνων μυκήτων στη φύση, ως παράγοντες φυσικού περιορισμού των εντόμων, είναι γνωστή στον άνθρωπο για περισσότερο από έναν αιώνα. Παρά ταύτα, η αξιοποίησή τους στα πλαίσια της ολοκληρωμένης αντιμετώπισης εντόμων – εχθρών των καλλιεργούμενων φυτών παραμένει αρκετά περιορισμένη μέχρι και σήμερα».
«Με την ομάδα μου έχουμε διεξάγει μικρά πειράματα με μύκητες που βρίσκονται σε προϊόντα όπως είναι οι τομάτες, οι φράουλες και στα αμπέλια, τα οποία καλλιεργούνται σε υψηλό επίπεδο κυρίως στην Δυτική Ελλάδα. Εξετάζουμε τους μύκητες που βρίσκονται στην εκάστοτε περιοχή, ώστε στο μέλλον το σκεύασμα που θα παραχθεί να περιέχει τον εντομοπαθογόνο μύκητα κατάλληλο για την συγκεκριμένη περιοχή, με στόχο την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης των εντόμων σε μεγάλο ποσοστό και την μεγαλύτερη ανάπτυξη του φυτού σε ύψος και πλάτος. Η συγκεκριμένη μέθοδος βρίσκεται ακόμα σε πειραματικό στάδιο, ελπίζουμε ότι τα σκευάσματα θα κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα το 2024 με 2025».
(εφ. Νεολόγος_
