Αμερικανικές κυρώσεις στην Τουρκία: Ντόμινο εξελίξεων στην περιοχή μας…

21.12.2020 / 14:24
2629420

Την περασμένη Τρίτη καθώς επιβάλλονται οι πρώτες κυρώσεις των ΗΠΑ στην Τουρκία και το καθεστώς Ερντογάν αρχίζει να γρυλίζει και να απειλεί “Θεούς και δαίμονες”, οι ξένοι ανταποκριτές στην Ουάσιγκτον μεταδίδουν ότι κυκλοφορούν έντονες φήμες για διακοπή λειτουργίας της αμερικανικής βάσης στο Ιντσιρλικ. Το “τουιτάρει” και η Λένα Αργυρή αναδημοσιεύοντας σχετικό ρεπορτάζ της Ahval σύμφωνα με το οποίο κυκλοφορούν φήμες ότι μετά τις κυρώσεις των ΗΠΑ, η Τουρκία προτίθεται να κλείσει την αεροπορική βάση Incirlik.
Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Zuifikar Dogan, αυτή η επιλογή βρίσκεται στο τραπέζι του Ερντογαν. Ωστόσο πρόκειται για γνώριμη απειλή του Ερντογάν κάθε φορά που η σχέση του με την Ουάσιγκτον είναι τεταμένη…
Παρ όλα αυτά και μόνο το άκουσμα ενδεχόμενης φραγής στην Βάση του Ιντσιρλικ παραπέμπει ευθέως στην Βάση του Αράξου που όπως αποκάλυψε ο ΝΕΟΛΟΓΟΣ στο 1ο φύλλο επανέκδοσης του , από τον Σεπτέμβριο του 2019 έχει ολοκληρωθεί η επισκευή και αναβάθμιση των αεροδιαδρόμων και των αποθηκών φύλαξης πυρηνικού οπλοστασίου. Ο Άραξος αποτελεί το ιδανικότερο μέρος για την μεταφορά μέρους ή ολόκληρης της ποσότητας των πυρηνικών βομβών που βρίσκονται αυτή την στιγμή στο Ιντσιρλικ. Οι αμερικανοί δεν θα ήθελαν επ´ουδενί την απομάκρυνση των Πυρηνικών κεφαλών από την Ανατολική Μεσόγειο όπου γειτνιάζουν σχεδόν όλες οι μεγάλες εστίες έντασης της Ασιατικής Ηπείρου από την Ρωσία μέχρι την Κίνα , το Ιράν και την Μέση Ανατολή.
Το ζητούμενο είναι εάν η Τουρκία σχεδιάζει να απομακρυνθεί από την Δύση , όπως εκτιμούν ορισμένοι στην Ουάσιγκτον ή θα επιδιώξει διάλογο και συνεργασία με την Δύση ;
Πριν οκτώ μέρες, την περασμένη Παρασκευή και πριν την επιβολή των πρώτων ήπιων κυρώσεων, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωνε ότι οι οικονομικές κυρώσεις θα είναι επιζήμιες για όλες τις πλευρές και ότι οι διαφορές της Τουρκίας με τους συμμάχους της μπορούν να επιλυθούν μέσω διαλόγου και συνεργασίας.
Η Ουάσινγκτον θα προτιμούσε ο Ερντογάν να είχε επανεξετάσει την θέση του για τους S-400 ώστε και οι δύο πλευρές να αποφύγουν μια κλιμάκωση της έντασης, ωστόσο η Άγκυρα δεν το έκανε ποτέ.
Οι αμερικανικές κυρώσεις στον οργανισμό προμηθειών άμυνας της Τουρκίας, που περιλαμβάνουν πάγωμα κατά την εξαγωγή και επανεξαγωγή αγαθών και υπηρεσιών, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις αμυντικές εξαγωγές και εισαγωγές της Τουρκίας. Αυτό είναι μεγάλο πλήγμα για την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας. Το παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Ερντογάν.
Ωστόσο μεγαλύτερο θα είναι το πλήγμα για την Τουρκία καθώς οι παγκόσμιοι επενδυτές θα αντιληφθούν τις κυρώσεις της CAATSA ως ένα ακόμη σημάδι του αυξανόμενου πολιτικού κινδύνου της Τουρκίας και είναι πιθανό να συνεχίσουν τη συνεχιζόμενη έξοδο από τα τουρκικά ομόλογα και μετοχές.
Είναι η πρώτη φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εκδώσει κυρώσεις CAATSA εναντίον μέλους του ΝΑΤΟ. Το 2018, η Τουρκία ήταν και πάλι ο πρώτος σύμμαχος του ΝΑΤΟ που επλήγη από τις παγκόσμιες κυρώσεις Magnitsky για την όμορη διπλωματία του Ερντογάν με συμμετοχή Αμερικανού πάστορα. Η περίεργη κατάσταση της Τουρκίας έχει λιγότερη σχέση με τη στάση της κυβέρνησης Τραμπ παρά με την ολοένα και πιο αδίστακτη συμπεριφορά της κυβέρνησης του Ερντογάν.

Και ενώ οι ΗΠΑ ξεκίνησαν με κυρώσεις κατά της ηγεσίας της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, η ΕΕ έχει περιοριστεί στις κυρώσεις που επέβαλε το καλοκαίρι κατά δυο Τούρκων που είχαν εμπλοκή στις παράνομες γεωτρήσεις στην Κύπρο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να επιβάλει κυρώσεις σε περισσότερα άτομα και εταιρείες της Τουρκίας που είναι υπεύθυνες για τη γεώτρηση σε αμφισβητούμενα ύδατα στη Μεσόγειο.
Η ΕΕ δημιούργησε ένα πρόγραμμα κυρώσεων πέρυσι για να τιμωρήσει τη μη εξουσιοδοτημένη εξερεύνηση στην Ανατολική Μεσόγειο, παγώνοντας περιουσιακά στοιχεία ανθρώπων και εταιρειών που κατηγορούνται ότι σχεδιάζουν ή συμμετέχουν σε δραστηριότητες στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου ή στην υφαλοκρηπίδα της.
Μέχρι στιγμής, μόνο ανώτεροι αξιωματούχοι της Τουρκικής κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας (TPAO) έχουν καταχωρηθεί στον κατάλογο κυρώσεων, αλλά η Κύπρος πρότεινε μια λίστα με περισσότερα ονόματα στις αρχές του έτους.

Στην Ουάσιγκτον και πιο συγκεκριμένα στους διαδρόμους αλλά και στην κεκλεισμένων των θυρών συνεδριάσεις των ειδικών επιτροπών και υπό επιτροπών του Κογκρέσου , αναπτύσσεται ο προβληματισμός μήπως ήρθε ο καιρός οι ΗΠΑ να αφήσουν την Τουρκία να φύγει από το Δυτικό άρμα. Γιατί όπως υποστηρίζουν όσοι προβάλουν αυτόν τον προβληματισμό ίσως να είναι ο καλύτερος τρόπος να αποκατασταθούν μακροπρόθεσμα οι δεσμοί της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Σήμερα η σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας μοιάζει με εκτροχιασμό αργοκίνητου τρένου. Ο νεος Πρόεδρος των ΗΠΑ καλείται να ελαχιστοποιήσει την ζημιά που μπορεί να κάνει η Τουρκία στα συμφέροντα των ΗΠΑ χωρίς να προκαλέσει νέες συγκρούσεις ή να αποκλείσει τη δυνατότητα μελλοντικής συνεργασίας.
Η Τζο Μπαιντεν δεν μπορεί να κάνει τα «στραβά μάτια» στον Ερντογάν όπως έκανε ο προκάτοχος του αλλά και ούτε πιστεύει κανείς ότι ο Ερντογάν θα βάλει την ουρά στα σκέλια και θα υποταχτεί στην αστερόεσσα και το ΝΑΤΟ. Ως εκ τούτου οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία θα συνεχίσουν να εργάζονται σε πολλαπλά πεδία με σκαμπανεβάσματα στις σχεσεις τους.
Θα υπάρξουν περίοδοι ανάπαυλας και περίοδοι εντάσεων σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος.
Σύμφωνα με τους συμβούλους του Τζο Μπάιντεν, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να είναι ξεκάθαρη ως προς τον ρόλο της Τουρκίας και ότι δεν μπορεί να ανεχθεί ενέργειες που στρέφονται ευθέως κατά των συμφερόντων των ΗΠΑ , του ΝΑΤΟ και συνολικά της Δύσης. Δεν είναι δυνατόν η Αμερική να συνεργαστεί με μια χώρα που με τις ενέργειες της αντιμετωπίζει τις ΗΠΑ και τις σύμμαχες χώρες ως απειλή. Ούτε μπορεί να συνεργαστεί η Αμερική με μια χώρα που καταπατάει ευθέως τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Δυτικοί αναλυτές αναζητούν τις αιτίες που προκαλούν την άνευ προηγούμενου εχθρότητα του Ερντογάν κατά των ΗΠΑ
• Ορισμένοι επισημαίνουν τα εγχώρια πολιτικά οφέλη που αντλεί ο Ερντογάν από την αντι-δυτική του στάση, ιδιαίτερα τώρα που βρίσκεται σε μια εκλογική συμμαχία με το υπερ-εθνικιστικό κόμμα της Τουρκίας.
• Άλλοι τονίζουν το ρόλο της ισλαμιστικής ιδεολογίας και των φιλοδοξιών του Ερντογάν να ηγηθεί ολοκλήρου του μουσουλμανικού κόσμου.
• Ενώ ορισμένοι άλλοι επισημαίνουν τα “τουρκικά παράπονα”, όπως : Ηυποστήριξη της Ουάσιγκτον για τους Σύρους κουρδικούς μαχητές ή την άρνησή της να εκδώσει τον Τούρκο ιεροκήρυκα Fethullah Gulen .
, και υποστηρίζει ότι αυτά εξηγούν ή δικαιολογούν την τουρκική εχθρότητα.

Το πιο ανησυχητικό είναι ότι στην Τουρκία η ιδεολογία, τα παράπονα και η εγχώρια πολιτική διαμορφώνουν ένα νέο «τουρκικό Δόγμα Ασφάλειας» που χαρακτηρίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως μια μεγάλη απειλή που πρέπει να αντιμετωπιστεί με ισχυρά αντίμετρα.
Και αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Γι αυτό η αποστολή της νέας αμερικανικής διοίκησης με την Τουρκία είναι ιδιαιτέρως περίπλοκη και δύσκολη. Ήδη οι ΗΠΑ με το ΝΑΤΟ σε συνεργασία με την ΕΕ εργάζονται σε πολλά μέτωπα για να ελέγξουν την άνοδο ή μάλλον το κατήφορο του καθεστώτος Ερντογαν. Κακά τα ψέματα, η Δύση φοβάται μη τυχόν και ο Ερντογάν εμφανίσει σκληρότερη στάση καθώς αναπτύξει επιλεκτική συνεργασία με τη Ρωσία ξαναγράφοντας τους κανόνες του παιχνιδιού υπέρ του. Μια τέτοια εξέλιξη θα αποδώσει περαιτέρω δημοφιλία του Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας του.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μια πιο μακροπρόθεσμη πρόκληση στην απόρριψη των υποθέσεων που οδηγούν την τουρκική πολιτική. Αυτό θα απαιτήσει διαρκή πίεση για να δείξει στην Άγκυρα ότι ο ανταγωνισμός των πρώην συμμάχων της έχει συνέπειες. Αλλά απαιτεί επίσης να αφήσει την πόρτα ανοιχτή για να επιστρέψει η Άγκυρα εάν το αποφασίσει.
Η Ουάσιγκτον ακολουθεί την παραβολή του «άσωτου υιού», η πόρτα ανοιχτή και τα σκυλιά δεμένα…
Παρ´ ότι το καθεστώς Ερντογάν στην φαρέτρα της πολεμικής του ενάντια στις ΗΠΑ έχει και τον κίνδυνο μιας 2ης απόπειρας ανατροπής του με αμερικανικό δάκτυλο ωστόσο στην Ουάσιγκτον τα επίσημα κέντρα ανάλυσης δεν προβάλουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο διότι η αντιπολίτευση στην Τουρκία παρ ότι διαφαίνεται ότι θα είναι πιο συνεργάσιμη με ΗΠΑ και ΕΕ και πρόθυμη να συμφιλιωθεί με γείτονες της όπως Ισραήλ και Αίγυπτο (όχι Ελλάδα) , ωστόσο συμμερίζεται πολλές από τις απόψεις Ερντογάν για την Ουάσινγκτον και υποστηρίζει πολλές από τις προσπάθειες πολεμικής του Ερντογάν κατά της Δύσης.

Το σίγουρο πάντως είναι ότι εάν η Τουρκία δεν αλλάξει στάση, ο Ερντογάν είναι πιθανό να αντιμετωπίσει ακόμη πιο αυστηρά μέτρα το επόμενο έτος, που θα επιβάλουν απο κοινού ΗΠΑ και ΕΕ.
Το ζητούμενο είναι εάν η ΕΕ θα μπορούσε να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στη γεωπολιτική σκακιέρα ώστε να συμβάλει σημαντικά στην παροχή σταθερότητας σε μια ταραχώδη Μέση Ανατολή και με το δεδομένο ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να αποσύρονται σιγά – σιγά από την περιοχή.
Αν και η Ευρώπη δείχνει μια ανακούφιση από την εκλογή Μπάιντεν, ωστόσο ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν διαφέρει πολύ από τον Τραμπ στην επιθυμία του να επιδιώξει την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από την περιοχή της Ευρώπης. Επομένως, η Ευρώπη πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για να καλύψει ένα μεγάλο μέρος του ρόλου που διαδραματίζουν οι ΗΠΑ.
Για παράδειγμα πως θα αντιμετωπίσει η Ευρώπη τα επόμενα χρόνια την νέα «απειλή» που έρχεται από την Βόρειο Αφρική και αφορά τα μεταναστευτικά ρεύματα από την υποσαχάρια περιοχή.
Οι Μεσογειακές χώρες της Βορείου Αφρικής , στην κατάσταση αποσύνθεσης που βρίσκονται δεν μπορούν να λειτουργήσουν ως κυματοθραύστες ώστε να στηριχθεί η Ευρώπη.
Η πολυετής αναταραχή που παρατηρείται στην περιοχή της Βορείου Αφρικής απ όπου ξεκίνησε η “Αραβική άνοιξη” με εξεγέρσεις, πυροδότησαν την κατάρρευση των αυταρχικών καθεστώτων που είχαν βυθίσει την περιοχή επι δεκαετίες στην στασιμότητα, όμως ουδέποτε ξημέρωσε η Άνοιξη για τον μέσο πολίτη και την ανάπτυξη των κρατών.
Επι της ουσίας η «Αραβική Άνοιξη» έφερε βαρυχειμωνιά στις χώρες κατα μήκος της Βορείου Αφρικής, δημιούργησε νέες απειλές και έδωσε την ευκαιρία σε περιφερειακές δυνάμεις όπως για παράδειγμα την Τουρκία να εμπλακούν στην περιοχή εντείνοντας το χάος και αυξάνοντας την αίσθηση ανασφάλειας διαφορετικών καθεστώτων στη Μέση Ανατολή.
• Στην Τουρκία αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 μεταφράστηκε σε επιθετική και παρεμβατική εξωτερική πολιτική του Ταγίπ Ερντογάν.
• Το χάος στην Μέση Ανατολή με την αποσταθεροποίηση της Συρίας επέτρεψε στο Ιράν να απλώσει τα πλοκάμια του παντού.
Η απόσυρση αμερικανικών στρατευμάτων από την Μέση Ανατολή επιδείνωσε τα προβλήματα, καθώς οι ΗΠΑ ήταν de facto παράγοντας εξισορρόπησης στην περιοχή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο πρώτος πόλεμος του Κόλπου, όπου η αμερικανική παρέμβαση εμπόδισε τον Σαντάμ Χουσεΐν να αποσταθεροποιήσει το υπάρχον περιφερειακό σύστημα
Η εσπευσμένη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ επι εποχής Ομπάμα έγινε ως διαφοροποίηση /αντίδραση στους πολέμους του Τζορτζ Μπους.
Η απόσυρση των ΗΠΑ από την ευρύτερη περιοχή ενίσχυσε το αίσθημα ότι κάθε κράτος πρέπει να υπερασπιστεί τον εαυτό του σε ένα επικίνδυνο περιφερειακό περιβάλλον.
Κράτη με παρόμοιες απειλές συνενώθηκαν και σχημάτισαν συμμαχίες.
Ο ανταγωνισμός μεταξύ των αξόνων Τουρκίας-Κατάρ-Ιράν και ΗΑΕ-Σαουδικής Αραβίας επηρεάζει άμεσα τις τοπικές συγκρούσεις και την περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα.

Είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης να διασφαλίσει την σταθερότητα , την ασφάλεια και την ευημερία της γειτονιάς της.
Η Ευρώπη υιοθετεί πολιτική ήπιας δύναμης που βασίζεται στην οικονομική συνεργασία και την ανθρωπιστική βοήθεια (μεταναστευτικό). Ωστόσο, πολλοί λένε ότι μια τέτοια πολιτική πρέπει να αναθεωρηθεί και να αντικατασταθεί από μια πιο αποφασιστική πολιτική, καθώς τα προβλήματα στην περιοχή της Ασιατικής και Αφρικανικής Ηπείρου, έχουν τεράστια επίδραση στην Ευρώπη.
Η ροή των μεταναστών που προέκυψε από τη συριακή κρίση οδήγησε σε κοινωνικά προβλήματα, ενώ η άνοδος του Τζιχαντιστών στη Συρία και το Ιράκ έδωσε ώθηση στην εγχώρια τρομοκρατία στην Ευρώπη. Αυτοί οι δύο παράγοντες τροφοδότησαν την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων, και στην Πολωνία και την Ουγγαρία βρίσκονται στο τιμόνι της κυβέρνησης.Η άνοδος των υπερεθνικιστικών κινημάτων αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την ΕΕ.

Το 70ετές σχέδιο Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης που εξασφάλισε την ειρήνη και ευημερία μετά από δύο καταστροφικούς πολέμους, τώρα κινδυνεύει λόγω των νέων εστιών έντασης που δημιουργούνται στην ευρύτερη
περιοχή. Ως εκ τούτου για την Ευρώπη είναι μονόδρομος η κάλυψη του κενού που δημιουργεί η σταδιακή απόσυρση των ΗΠΑ. Αυτό έγινε αντιληπτό με την τελυταία διαμεσολαβητική παρέμβαση της Γερμανίας στο Λιβυκό πρόβλημα.
Σήμερα, η Ευρώπη συνειδητοποιεί ότι η σταθερότητα στην περιοχή σημαίνει πρωτίστως σταθερότητα στο σπίτι της . Ωστόσο, για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο θα πρέπει η Ευρώπη να έχει ισχυρή πολιτική θέληση αλλά και στρατιωτική συνοχή. Η Ευρώπη δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να κατευνάσει τα διεφθαρμένα καθεστώτα και να αφήνει τα χρήματα να ρέουν χωρίς καμία λογοδοσία (βλέπε Κύπρος – Μάλτα – Ελβετία- Γιβλαρτάρ) . Πρέπει η ΕΕ να είναι σταθερή στην επιβολή ελέγχων – μέτρων και αλλαγών.
Εδώ και χρόνια, η Ευρώπη ανέχεται τη μετριότητα για λόγους σταθερότητας. Τώρα συνειδητοποιεί ότι αυτή η πολιτική δεν είναι πλέον βιώσιμη και ότι η ανοχή διεφθαρμένων καθεστώτων δεν εγγυάται τη σταθερότητα.
Επίσης η Ευρώπη δεν πρέπει να επιτρέπει σε άλλους να το εκβιάζουν, όπως για παράδειγμα ο Ερντογάν . Έχει πικρή εμπειρία από το παρελθόν. Το 2018, κατά τις διαπραγματεύσεις της Γερμανίδας Καγκελαρίου με την κυβέρνηση του Λιβάνου για το θέμα των προσφύγων, η τελευταία αντί να δεχτεί την τεχνογνωσία και την υλική βοήθεια της Γερμανίας για δημιουργία κέντρων υποδοχής προσφύγων στην Βηρυττό , χρησιμοποίησε το προσφυγικό ως χαρτί μόνο και μόνο για να αποσπάσει χρηματοδότηση από την ΕΕ. Η Ευρώπη θα πρέπει να λάβει τολμηρά βήματα, καθώς οι αισθητικές επεμβάσεις (λίφτινγκ) δεν παρέχουν λύσεις. Η Ευρώπη δεν πρέπει πλέον να ανέχεται τέτοιου είδους συμπεριφορές από ηγέτες της περιοχής . Πρέπει να ρίξει το βάρος στην επιβολή μεταρρυθμίσεων σε διεφθαρμένα συστήματα – μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν αυτές τις χώρες λειτουργικές και βιώσιμες.
Η Ευρώπη εκ των πραγμάτων θα κληθεί να έχει έναν πιο ενεργό ρόλο στη γεωπολιτική της Ανατολικής Μεσογείου , της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Αυτό δεν είναι πλέον θέμα επιλογής αλλά είναι θέμα αναγκαιότητας.

Ακολουθήστε το dete.gr στο Google News

Ακολουθήστε μας στο Google News απο τον υπολογιστή αλλά και από την εφαρμογή Google News του κινητού σας.

Σχετικά Άρθρα

ροή ειδήσεων

πρωτοσέλιδα