ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ
eleni.paraskevopoulou@gmail.com
Έντονη ανησυχία επικρατεί για τον υπερπληθυσμό στις φυλακές της χώρας μας, συμπεριλαμβανομένων και της φυλακής της Πάτρας. Ακόμη μια έκθεση της επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης, για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT), προκαλεί έντονο προβληματισμό και αποτελεί ένα ακόμη «χαστούκι». Στην πρόσφατη έκθεσή της κάνει λόγο για ελάχιστη πρόοδο τα τελευταία δέκα χρόνια στις συνθήκες που επικρατούν στις ελληνικές φυλακές και καταλήγει: «Πάρα πολλοί κρατούμενοι στην Ελλάδα εξακολουθούν να κρατούνται σε συνθήκες που αποτελούν προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειάς τους».
Στόχος της επιτροπής ήταν να εξεταστεί η μεταχείριση των κρατουμένων, να ελεγχθεί η πρόοδος στους τομείς του υπερπληθυσμού, της βίας, των συνθηκών κράτησης, της έλλειψης προσωπικού κ.ά. σε σχέση με την προηγούμενη κατάσταση που είχε καταγραφεί το 2011. Κατά τον χρόνο της επίσκεψης τον Νοέμβριο/Δεκέμβριο 2021, ο πληθυσμός των καταστημάτων κράτησης ανερχόταν σε 11.182 θέσεις με χωρητικότητα 10.175 θέσεων. Η επιτροπή διαπίστωσε πώς από τα 34 σωφρονιστικά καταστήματα τα 24 ήταν υπερπλήρη, και από τα 24 τα 15, είχαν ποσοστό πληρότητας πάνω από 130%, της επίσημης χωρητικότητάς τους. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται και το κατάστημα κράτησης Φυλακών Αγίου Στεφάνου της Πάτρας (137%).
Η ίδια κατάσταση
Εξίσου σημαντικό και παράλληλα αξιοπερίεργο είναι το γεγονός ότι παρά τις «παρατηρήσεις» της επιτροπής από το 2011 και μετά η κατάσταση στα ελληνικά καταστήματα κράτησης δεν έχει βελτιωθεί σημαντικά όπως αναφέρει η ίδια η επιτροπή στην έκθεσή της.
«Εξακολουθούν να υπάρχουν οι συστημικές ελλείψεις όσον αφορά τα καταστήματα κράτησης που περιγράφονται στις εκθέσεις της CPT για το 2015 και το 2019. Η καθοριστική δράση που απαιτείται από το Ελληνικό Κράτος στο σύνολό του για να ανακτήσει τον έλεγχο των καταστημάτων κράτησης και να προχωρήσει πέρα από την αποθήκευση κρατουμένων δεν έχει υλοποιηθεί (…) Έχει σημειωθεί ελάχιστη ή και καθόλου πρόοδος στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων στην Ελλάδα στα 11 χρόνια από τότε που η CPT εξέδωσε δημόσια δήλωση για την κακή κατάσταση των ελληνικών καταστημάτων κράτησης».
Επιδείνωση των συνθηκών
«Η CPT παρατήρησε μια σταθερή επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης και της μεταχείρισης των κρατουμένων κατά την τελευταία δεκαετία. […] Η CPT έχει επισημάνει στις εκθέσεις της τις ακατάλληλες υλικές συνθήκες, την απουσία κατάλληλου καθεστώτος και την κακή παροχή υγειονομικής περίθαλψης. Διαπίστωσε ότι, λόγω του εντελώς ανεπαρκούς προσωπικού, ο αποτελεσματικός έλεγχος στους χώρους διαμονής σε ορισμένα από τα καταστήματα κράτησης που επισκέφθηκε έχει σταδιακά παραχωρηθεί σε ομάδες ισχυρών κρατουμένων. Όλα αυτά τα ζητήματα επιδεινώνονται από τον σοβαρό υπερπληθυσμό στα περισσότερα ελληνικά καταστήματα κράτησης».
Περί κακομεταχείρισης κρατουμένων
Σε σχέση με την κακομεταχείριση των κρατουμένων στα συμπεράσματα της επιτροπής βλέπουμε πώς στα περισσότερα σωφρονιστικά καταστήματα δεν αναφέρθηκαν προβλήματα. Εξαίρεση αποτέλεσε το σωφρονιστικό κατάστημα της Κέρκυρας. Την ίδια ώρα αναφέρεται πώς «μεγάλο μέρος της βίας και του εκφοβισμού μεταξύ φυλακισμένων παραμένει αδήλωτο, καθώς οι
κρατούμενοι δεν πιστεύουν ότι το προσωπικό τους μπορεί να τους βοηθήσει. Εν ολίγοις, τα περισσότερα ελληνικά καταστήματα κράτησης εξακολουθούν να μην παρέχουν ασφαλές και προστατευμένο περιβάλλον για τους κρατουμένους, το οποίο συνδέεται άμεσα με τις συνεχιζόμενες ελλείψεις προσωπικού, με αποτέλεσμα την εκχώρηση ελέγχου σε ομάδες συγκεκριμένων κρατουμένων, οι οποίες συχνά σχηματίζονται κατά εθνοτικό προσανατολισμό, εντός των πτερύγων των καταλυμάτων. Ο αριθμός των σωφρονιστικών υπαλλήλων πρέπει να αυξηθεί σημαντικά και να υιοθετηθεί μια δυναμική προσέγγιση όσον αφορά την ασφάλεια εντός των καταστημάτων κράτησης».
Τι ισχύει στον Άγιο Στέφανο
Οι φυλακές Αγίου Στεφάνου Αχαΐας, στην περιοχή της Βιομηχανικής περιοχής, εγκαινιάστηκαν το 1978. Στις αρχές της δεκαετίας 1980 δημιουργήθηκαν εκεί νέες εγκαταστάσεις μεγάλης χωρητικότητας. Σήμερα στις φυλακές της Πάτρας, σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Νεολόγου» των Πατρών, κρατούνται περίπου 580 άτομα, πάνω από το κανονικό σε σχέση με την χωρητικότητα αλλά καλύτερα σε σχέση με την κατάσταση που επικρατεί σε άλλες φυλακές, αλλά και αυτή που είχε διαμορφωθεί τα προηγούμενα χρόνια όπου οι κρατούμενοι πλησίαζαν τους … 1000 σε μια φυλακή που δεν έχει τέτοιες προδιαγραφές.
Θύμα ξυλοδαρμού συνάδελφός μας
Στο «Νεολόγο» των Πατρών μιλά ο Παναγιώτης Κωνσταντόπουλος, Πρόεδρος των Σωφρονιστικών Υπαλλήλων στις φυλακές της Πάτρας ο οποίος δηλώνει πώς η κατάσταση είναι δύσκολη ενώ αναφέρεται και σε πρόσφατο περιστατικό όπου κρατούμενος επιτέθηκε και ξυλοκόπησε συνάδελφό τους.
«Δυστυχώς είμαστε σε σημείο πολύ δύσκολο. Το μόνο που μας σώζει είναι ότι όλοι οι κρατούμενοι δεν είναι ίδιοι. Υπάρχει μια μειοψηφία, αλλά ισχυρή μειοψηφία που μας δημιουργεί προβλήματα συνέχεια. Έχουμε σε καθημερινή βάση εξυβρίσεις, απειλές, είχαμε και ξυλοδαρμό συναδέλφου πρόσφατα στη φυλακή της Πάτρας, όπως και σε άλλες φυλακές της Ελλάδος. Σεβασμός δεν υπάρχει πουθενά από κρατούμενο σε υπάλληλο. Είναι αυτή η μειοψηφία των κρατουμένων που δεν υπολογίζουν ούτε υπαλλήλους, ούτε τους συγκρατούμενους τους φυσικά. Δεν υπολογίζουν κανέναν. Υπάρχει ατιμωρησία, έχουμε κάνει ένα σωρό έγγραφα να αυστηροποιηθούν οι ποινές των κρατουμένων. Σε ότι αφορά ξυλοδαρμό/εξύβριση υπαλλήλων, η ποινή μπορεί να είναι 100 πόντους, στέρηση εργασίας, αυτό δεν είναι τίποτα για αυτούς. Πρέπει να αυστηροποιηθούν οι πειθαρχικές ποινές των κρατουμένων όσο αναφορά ενέργειες εναντίον συναδέλφων».
Η κατάσταση στα σωφρονιστικά καταστήματα
Στον παρακάτω πίνακα βλέπετε όλα τα στοιχεία όπως αυτά παρουσιάζονται στην επίσημη σελίδα της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής.
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νεολόγος
