Ο κύβος ερρίφθη. Οι εκλογές θα γίνουν στις 21 Μαΐου 2023- το ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο υπουργικό συμβούλιο- με απλή αναλογική και οι δεύτερες πιθανότατα στις 2 Ιουλίου με ενισχυμένη αναλογική.
Αυτό σημαίνει ότι η Βουλή θα πρέπει να διαλυθεί ένα μήνα νωρίτερα αφού το Σύνταγμα προβλέπει ότι από την ημέρα της διάλυσης της Βουλής το αργότερα μέσα σε 30 ημέρες πρέπει να διεξαχθούν οι εκλογές. Επομένως, η Βουλή υπολογίζεται ότι θα διαλυθεί μετά τις 22 Απρίλιου (πιθανότατα τη Δευτέρα 24 Απριλίου), αφού μάλλον δεν θα επιλεγεί η Παρασκευή ανήμερα της 21ης Απριλίου για… ευνόητους λόγους.
Η Βουλή θα κλείσει τη Μεγάλη Τετάρτη 12 Απριλίου, καθώς τότε ολοκληρώνεται το νομοθετικό έργο, πιθανότατα με το ερανιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών. Τυπικά θα λειτουργήσει την εβδομάδα μετά το Πάσχα, ωστόσο στις 24 Απριλίου είναι η ημερομηνία που κατά πάσα πιθανότητα να λήξει επισήμως τις εργασίες, καθώς τότε θα δημοσιευθεί το Προεδρικό Διάταγμα για τη διάλυσή της.
Η επιλογή της 21ης Μαΐου έχει να κάνει με τη διεξαγωγή των Πανελλαδικών Εξετάσεων που θα αρχίσουν την 1η Ιουνίου και θα ολοκληρωθούν στις 16 Ιουνίου όσον αφορά τα βασικά μαθήματα. Ετσι, οι πρώτες εκλογές θα γίνουν πριν την έναρξη των εξετάσεων και οι δεύτερες όταν θα έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Αν ο πρωθυπουργός επέλεγε μια ημερομηνία νωρίτερα από την 21η Μαΐου, τότε πιθανώς οι δεύτερες εκλογές να έπεφταν μέσα στις εξετάσεις και θα υπήρχε σοβαρό πρόβλημα και με την ηρεμία των μαθητών αλλά και με τη χρήση των σχολείων ως εκλογικά κέντρα.
Όπως είπε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, “πρόκειται για έναν προγραμματισμό απόλυτα συνεπή με τις συνταγματικές προθεσμίες που ταυτόχρονα, όμως, συνυπολογίζει και μία σειρά από σοβαρά γεγονότα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, όπως οι πανελλαδικές εξετάσεις και η έναρξη της τουριστικής περιόδου”.
Η προεκλογική περίοδος ξεκινάει επισήμως με την δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος, οπότε και τίθενται σε ισχύ, σύμφωνα με τον νόμο, μια σειρά από διαδικασίες και προθεσμίες.
Δηλαδή, 10 μέρες μετά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου ενεργείται η ανακήρυξη των υποψηφίων από τα αρμόδια δικαστήρια και στις 12 μέρες, λήγει η επίδοση στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου των δηλώσεων για την κατάρτιση των συνδυασμών.
Τη 14η ημέρα από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου γίνεται η ανακήρυξη των συνδυασμών από το Α΄ Τμήμα του Άρειου Πάγου, ενώ την 15η μέρα λήγει η προθεσμία για την κλήρωση ή τον διορισμό από τα αρμόδια δικαστήρια των μελών των εφορευτικών επιτροπών και των αναπληρωματικών.
Η ημερομηνία αυτή είναι κρίσιμη, αφού το Α’ τμήμα του Αρείου Πάγου θα κρίνει και το κατά πόσον θα επιτραπεί η κάθοδος στις εκλογές του κόμματος του Ηλία Κασιδιάρη, μετά την τελευταία νομοθετική πρωτοβουλία που απαγορεύει τη συμμετοχή στις εκλογές κομμάτων, που η αφανής ή η επίσημη ηγεσία τους, έχουν καταδικαστεί για βαρύτατα εγκλήματα σε βάρος της Πολιτείας.
Οι διερευνητικές εντολές ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη κάλπη
Ανάμεσα στις εκλογές με απλή αναλογική και τις δεύτερες με ενισχυμένη, θα γίνουν οι διερευνητικές εντολές. Δηλαδή, επειδή εικάζεται ότι το πρώτο κόμμα- πιθανώς η Νέα Δημοκρατία αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις- θεωρείται τελείως απίθανο έως αδύνατο να έχει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή, θα πάρει ο Κυριάκος Μητσοτάκης την εντολή για τον σχηματισμό κυβέρνησης με τη συνεργασία άλλου κόμματος. Αν θα επιδιώξει συνάντηση με το τρίτο κόμμα, δηλαδή τον Νίκο Ανδρουλάκη, θα το δούμε στη συνέχεια.
Ενδεχομένως ναι, αλλά μόνο για να πιστοποιηθεί ότι δεν υπάρχει περιθώριο συνεργασίας και να μην κατηγορηθεί για αλαζονεία. Σε αυτή την συνάντηση, ενδεχομένως να μάθουμε και ποιος θα είναι ο πρωθυπουργός “άγνωστος χ” που λέει ο Νίκος Ανδρουλάκης. Αλλά ακόμα το σκηνικό είναι ρευστό, αφού ενδέχεται η δύναμη Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ μαζί, να μην εξασφαλίζει τις 151 έδρες.
Ούτως η άλλως ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει κρύψει ότι επιδιώκει την αυτοδυναμία και συνεπώς θα πάμε και στις δεύτερες εκλογές. Όταν ο κ. Μητσοτάκης παραδώσει την εντολή στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, την εντολή θα πάρει ο Αλέξης Τσίπρας, αν είναι έτσι η σειρά των κομμάτων και δεν έχουμε την έκπληξη. Θα επιδιώξει συναντήσεις με άλλα κόμματα; Πιθανώς, αν και έχει δηλώσει ότι δεν θα φτιάξει κυβέρνηση ηττημένων. Ακολούθως θα πάρει την εντολή ο Νίκος Ανδρουλάκης με άγνωστο τι θα επιδιώξει. Κάθε αρχηγός πάντως δεν θα μπορεί να κρατήσει την εντολή πάνω από 3 ημέρες. Εφόσον όλες οι προσπάθειες αποτύχουν- το πιο πιθανό- θα γίνει σύσκεψη των αρχηγών και μετά θα διοριστεί κυβέρνηση υπηρεσιακή που θα κάνει τις εκλογές με ενισχυμένη.
Τι προβλέπει το άρθρο 37 του Συντάγματος για τις διερευνητικές εντολές
“Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Bουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Aν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Kυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής.
Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες.
Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή.
