Οι δυνάμεις των Ταλιμπάν και οι αντάρτες που παραμένουν πιστοί στον πολέμαρχο Αχμάντ Μασούντ συγκρούστηκαν σήμερα στην κοιλάδα Πανσίρ, δύο εβδομάδες αφότου οι ακραίοι ισλαμιστές κατέλαβαν την εξουσία και ετοιμάζονται να ανακοινώσουν τη νέα κυβέρνηση του Αφγανιστάν.
Το Πανσίρ είναι η επαρχία που αντιστέκεται ακόμη στους Ταλιμπάν, μετά την ανατροπή της υποστηριζόμενης από τη Δύση κυβέρνησης. Και οι δύο πλευρές υποστηρίζουν ότι επέφεραν βαρύ πλήγμα η μία στην άλλη.
«Ξεκινήσαμε τις επιχειρήσεις αφού κατέρρευσαν οι διαπραγματεύσεις με την τοπική ένοπλη ομάδα», είπε ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν Ζαμπιχουλάχ Μουτζαχίντ. Ανέφερε επίσης ότι μαχητές των Ταλιμπάν μπήκαν στο Πανσίρ και έθεσαν υπό τον έλεγχό τους ορισμένα εδάφη. «Υπέστησαν (σ.σ. οι αντίπαλες δυνάμεις) βαριές απώλειες», πρόσθεσε.
Από την άλλη, ένας εκπρόσωπος του Εθνικού Μετώπου Αντίστασης του Αφγανιστάν (NRFA) είπε ότι οι αντάρτες διατηρούν τον πλήρη έλεγχο όλων των διαβάσεων και των εισόδων και απώθησαν τις προσπάθειες των Ταλιμπάν να καταλάβουν την περιφέρεια Σοτούλ. «Ο εχθρός επιχείρησε κατ’ επανάληψη να μπει στο Σοτούλ από το Τζαμπούλ-Σαράι και απέτυχε», είπε, αναφερόμενος σε μια πόλη, στη γειτονική επαρχία Παρουάν.
Παντσίρ: Η «κοιλάδα των πέντε λιονταριών» – Η τελευταία εστία αντίστασης στους Ταλιμπάν
Σε μια ορεινή κοιλάδα 150 χιλιόμετρα βόρεια της Καμπούλ, τα υπολείμματα του αφγανικού στρατού και διάσπαρτων ένοπλων ομάδων που αντιτίθενται στους Ταλιμπάν έχουν ορκιστεί να αντισταθούν μέχρις εσχάτων στο νέο καθεστώς, όπως έκαναν οι πρόγονοί τους στο παρελθόν ενάντια σε πολλούς κατακτητές.
Η Ιστορία, λοιπόν, μοιάζει να επαναλαμβάνεται, είτε ως τραγωδία είτε ως φάρσα. Φωλιασμένη στη ρίζα του Ινδικού Καυκάσου (Hindu Kush) η Κοιλάδα του Παντσίρ διαθέτει μόνο μία στενή δίοδο και είναι η μοναδική επαρχία του Αφγανιστάν που δεν υπέκυψε στο blitzkrieg των Ταλιμπάν.
Οι ντόπιοι μαχητές και ο άμαχος πληθυσμός, περίπου 100.000 Τατζίκοι (φύλο περσικής καταγωγής), κράτησαν μακριά τους Σοβιετικούς εισβολείς τη δεκαετία του 1980, όπως έκαναν δέκα χρόνια αργότερα και με τους Ταλιμπάν, που ανήκουν κατά κύριο λόγο στη φυλή των Παστούν. Ηγέτης τους ήταν ο επικεφαλής της «Βόρειας Συμμαχίας», Αχμάντ Σαχ Μασούντ, ένας πολέμαρχος μυθικών διαστάσεων με το παρατσούκλι «Λιοντάρι του Παντσίρ», που συνεργάστηκε με τη CIA κατά των Σοβιετικών και σκοτώθηκε σε επίθεση αυτοκτονίας το 2001, ακριβώς με την έναρξη του αμερικανικής επέμβασης στο Αφγανιστάν. Την παράδοση όμως συνεχίζει ο 32χρονος γιος του, Αχμάντ Μασούντ, που έχει σπουδάσει σε δυτικά πανεπιστήμια και συγκεντρώνει γύρω του επιφανή στελέχη του προηγούμενου καθεστώτος (όσα τουλάχιστον δεν το έσκασαν στο εξωτερικό παίρνοντας μαζί τους τεράστια ποσά, όπως ο πρόεδρος Ασράφ Γκάνι). Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο πρώην αντιπρόεδρος του Αφγανιστάν, Αμρουλάχ Σάλεχ, που αυτοανακηρύχθηκε «μεταβατικός πρόεδρος» της χώρας και δεν αναγνωρίζει την εξουσία των Ταλιμπάν.
Ο μύθος
«Παντσίρ» στην τοπική διάλεκτο σημαίνει «Κοιλάδα των Πέντε Λιονταριών» και πήρε το όνομά της από έναν μύθο που παραπέμπει στους Αθλους του Ηρακλή. Τον 10ο μ.Χ. αιώνα υπήρχαν, λέει, 5 αδέλφια, που έχτισαν ένα φράγμα στην περιοχή για λογαριασμό του βασιλιά Μαχμούντ Γκάζι και απάλλαξαν τους χωρικούς της κοιλάδας από τις συνεχείς πλημμύρες. Σύμφωνα με άλλη ετυμολογική εκδοχή, το όνομα Παντσίρ προέρχεται από τον ποταμό Παντσάμι, που αναφέρεται στο αρχαίο ινδικό έπος «Μαχαμπχαράτα».
Σε αυτόν, λοιπόν, τον γεμάτο Ιστορία αγριότοπο, ο Αχμάντ Μασούντ ο νεότερος απευθύνει συνεχείς εκκλήσεις προς τη Δύση να τον βοηθήσει να προστατεύσει το βασίλειό του, ώστε μια μέρα να μπορέσει να αντεπιτεθεί για να διώξει τους Ταλιμπάν από την Καμπούλ. «Εχουμε άφθονα όπλα και πυρομαχικά που συγκεντρώναμε από τον καιρό του πατέρα μου, επειδή ξέραμε ότι κάποτε θα φτάσει αυτή η μέρα», έγραψε ο Αφγανοτατζίκος πολέμαρχος σε άρθρο (!) στην «Washington Post». Aπό τα χείλη του όμως κρέμεται και ένα τμήμα της ευρωπαϊκής διανόησης που στηρίζει αναφανδόν τις δυτικές επεμβάσεις σε Βαλκάνια και Μέση Ανατολή. Δεν είναι τυχαίο ότι του πήρε συνέντευξη ο πληθωρικός Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Ανρί Λεβί!
Εμπειροι αναλυτές με γνώση της περιοχής επισημαίνουν, ωστόσο, ότι ενώ πράγματι η Κοιλάδα του Παντσίρ είναι απόρθητο φυσικό οχυρό, παραμένει άγνωστο πόσο θα αντέξουν οι υπερασπιστές της σε μια παρατεταμένη πολιορκία των Ταλιμπάν, που έχει ήδη ξεκινήσει. Αλλωστε, σε δύο μέρες από σήμερα δεν θα υπάρχει ούτε μία αμερικανική μπότα στο Αφγανιστάν και οι Ταλιμπάν ενίσχυσαν το οπλοστάσιό του με πολύτιμα λάφυρα, που άφησαν πίσω τους οι ξένες δυνάμεις.
Ας έχουμε, πάντως, υπόψη μας ότι ο Αχμάντ Μασούντ ο νεότερος -που ήταν μόλις 12 ετών όταν σκοτώθηκε ο πατέρας του- σπούδασε στην περίφημη βρετανική στρατιωτική ακαδημία του Σάντχερστ και αργότερα έκανε μάστερ Διεθνούς Πολιτικής στο City University του Λονδίνου. Γι’ αυτό οι κακές γλώσσες λένε πως ο «Αφγανός Ναπολέων» -όπως τον αποκαλούν ειρωνικά Βρετανοί αναλυτές- διαθέτει περισσότερες πολιτικές φιλοδοξίες, παρά στρατιωτική εμπειρία.
Πολιτική λύση (;)
Ωστόσο, επειδή φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη, το παιχνίδι στο Παντσίρ παραμένει ανοιχτό. Τόσο οι δυνάμεις του Μασούντ όσο και οι Ταλιμπάν δηλώνουν πρόθυμοι να συζητήσουν μια πολιτική λύση, που θα αποτρέψει την περαιτέρω αιματοχυσία, αλλά ταυτόχρονα παραμένουν με το δάχτυλο στη σκανδάλη, έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο. Ισως, μια ασταθής και εύθραυστη εκεχειρία, η οποία θα καταρρεύσει με το πρώτο φύσημα, να είναι το πιθανότερο σενάριο αυτήν τη στιγμή στην «Κοιλάδα των Πέντε Λιονταριών». Το σίγουρο είναι πως ο Μασούντ θα είναι μόνος του, αφ’ ης στιγμής οι Δυτικοί δεν έχουν όρεξη ούτε χρήμα για να ξεκινήσουν έναν νέο πόλεμο φθοράς των Ταλιμπάν δι’ αντιπροσώπων.
