Αυτή η επέτειος απελευθέρωσης της Πάτρας επισκιάζεται συνήθως από τη νεώτερη. Και ας συμπίπτει κατά μια εντυπωσιακή σύμπτωση στην ημερομηνία.
Ήταν επίσης 4 Οκτωβρίου, στα 1828, όταν η γαλλική στρατιά του Μαιζών εξανάγκασε τα τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα του Ιμπραήμ να εγκαταλείψουν την Πάτρα.
Με την εμφάνιση, ωστόσο, των Γάλλων στρατιωτών έκανε την εμφάνισή της στην πόλη, ερχόμενη από την Τρίπολη, μια ωραία Τουρκάλα, η οποία επρόκειτο να γίνει η πρώτη επίσημη πόρνη των Πατρών, όπως γράφει ο Νίκος Πολίτης στο βιβλίο του «Το καρναβάλι της Πάτρας», ενημερώνοντας τις νεότερες γενιές για την ιστορία του αρχαιότερου επαγγέλματος στην πρωτεύουσα της Αχαΐας.
Η ιστορία της Τουρκομαρίας
Μαζί με την ωραία άγνωστη ήρθε στην πόλη και ένας άνδρας που συστηνόταν ως αδελφός της, αλλά κανείς δεν το πίστευε. Αυτός άνοιξε ένα μαγαζάκι με ρακή και καπνό και εκείνη για να αποφύγει την αιχμαλωσία βαπτίσθηκε χριστιανή. Και το όνομα αυτής… Μαρία. Σε ελεύθερη απόδοση για τους Πατρινούς της εποχής και προκειμένου να είναι ορατή η προέλευσή της, έγινε γνωστή ως …Τουρκομαρία.
Στην τότε Πάτρα των 4.000 κατοίκων, οι φαντάροι του Μαιζών αναζητούσαν γυναίκες για να ξεφαντώσουν. «Έκαναν βέβαια κρούσεις στις Ελληνίδες αλλά εκείνες τους απόκρουαν. «Άντε πάενε, σκύλε Φράγκε»: ήταν η συνηθέστερη απάντηση» όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Νίκος Πολίτης.
Έτσι, οι άνδρες του Μαιζών στρέφονταν στη Τουρκομαρία και ήταν η πρώτη πελατεία της, εξασφαλίζοντας της και το μονοπώλιο στην πορνεία.
Και ήταν αυτό το μονοπώλιο που επέτρεπε στην Τουρκομαρία να αυξάνει συνεχώς την «ταρίφα» της και να γίνεται εκλεκτική με τους πελάτες της. Γρήγορα, έφθασε στο σημείο να δέχεται μόνο αξιωματικούς Γάλλους και με αμοιβή ένα ναπολεόνι την επίσκεψη.
Αλλά η Τουρκομαρία δεν επρόκειτο να χαρεί για πολύ την παντοκρατορία της. Όπως γράφει ο Νίκος Πολίτης, στην Πάτρα «εμφανίστηκαν αδίστακτοι προαγωγοί, που έφεραν από χωριά κορίτσια ορφανά και απροστάτευτα και τα εξώθησαν στην πορνεία».
Το 1829 υπήρχαν 20 οίκοι ανοχής
Το καλοκαίρι του 1829, σύμφωνα με γραπτή μαρτυρία της εποχής, υπήρχαν στην Πάτρα 20 οίκοι ανοχής, που έπεσαν στη συνέχεια σε… αναδουλειές όταν έφυγαν τα γαλλικά στρατεύματα.
Τα επόμενα χρόνια, όσο η Πάτρα γινόταν πολυπληθέστερη και πλουσιότερη, τόσο πλήθαιναν και οι προσφορές παντός είδους διασκέδασης. «Τα οικήματα των κοινών γυναικών κείνται σποράδην, απανταχού σχεδόν της πόλεως, είς τε το κέντρον και τα άκρα αυτής». έγραφε το 1885 ο γιατρός Ιω. Βέρροιος, σε υπόμνημα προς τον Νομάρχη.
Ζητούσε με αυτό να συγκεντρωθούν οι πόρνες «εις εν και το αυτό μέρος». Όμοια πρόταση είχε απορριφθεί κάποια χρόνια πριν από το Δημοτικό Συμβούλιο και την ίδια τύχη είχε και η πρόταση του Βέρροιου. Πάντως, κάποιες συνοικίες ανά εποχές – όπως και σήμερα – φιλοξενούσαν πολλούς κακόφημους οίκους. Για πολλά χρόνια η πιο κακόφημη γειτονιά ήταν η Άρια, κάτω από τα Ψηλαλώνια. Εκεί ήταν δύσκολο να κυκλοφορήσεις την νύκτα. Η αστυνομία έκανε πολλές «επιχειρήσεις αρετής» στα …διαφθορεία, αλλά τίποτε δεν άλλαζε.
«Η πατραϊκή κοινωνία περιφρονούσε τις γυναίκες ελευθέρων ηθών και αυτές ανταπέδιδαν την περιφρόνηση με διάφορους τρόπους» γράφει ο Νίκος Πολίτης. «Κυκλοφορούσαν σε κεντρικούς δρόμους πεζές ή με άμαξες σκανδαλιστικά ντυμένες και προκαλούσαν τους άντρες με χειρονομίες ή βωμολοχίες.
Το κακό θέλησε να περιορίσει το 1895 ο αστυνόμος Παπασπύρου, με αστυνομική διάταξη που απαγόρευε στις γυναίκες αυτές να βγαίνουν από τα σπίτια τους, χωρίς άδεια της αστυνομίας. Εξυπακούεται ότι η εν λόγω ανεδαφική διάταξη εφαρμόστηκε, μερικώς, μόλις κάποιες μέρες.
Η φήμη για τον Τζακ τον αντεροβγάλτη
Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγα χρόνια νωρίτερα, την περίοδο 1888 -1889 μια φήμη τρομοκράτησε τις πόρνες της Πάτρας και απέφευγαν συστηματικά να κυκλοφορούν στους δρόμους. Και ποια ήταν αυτή; Διαδόθηκε ότι ο Τζακ, ο αντεροβγάλτης, που τότε δρούσε στην Αγγλία διέφυγε και εμφανίστηκε στην Πάτρα.
Όταν κάποιος ανακάλυψε την αδελφή του να εργάζεται σε πορνείο της Πάτρας και την σκότωσε, ο «Φορολογούμενος», εφημερίδα της εποχής, έγραψε ότι το έγκλημα αυτό: «υπέβαλε πανικόν εις την τάξιν των παρ’ ημίν γυναίων διότι αποδίδεται εις τον αντεροβγάλτην, περί της ενταύθα εμφανίσεως του οποίου πολλά διηγούνται θαυμάσια».
